دروانا:

علائم کمبود آهن بدن

کبود آهن زمانی اتفاق می افتد که بدن مقدار کافی آهن را در اختیار ندارد. این موجب افت غیر طبیعی سطح گلبول های قرمز خون می شود. این به این دلیل است که آهن برای ساخت هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول های قرمز) که توانایی حمل اکسیژن در خون را دارد مورد نیاز است. اگر بدن هموگلوبین کافی نداشته باشد، بافت ها و عضلات اکسیژن کافی دریافت نمی کنند و کارکرد مناسبی نخواهند داشت. این حالت موجب آنمی می گردد.

در حالی که انواع مختلفی از آنمی وجود دارد، آنمی فقر آهن شایع ترین نوع آن در سراسر جهان است. علل کمبود آهن شامل دریافت ناکافی آهن از رژیم غذایی، بیماری التهابی روده، افزایش نیاز به آهن در بارداری و خونریزی سنگین در قاعدگی یا خونریزی داخلی می باشند. کمبود آهن علائم ناخوشایندی را به دنبال دارد که کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم کمبود آهن بسته به شدت آنمی، سرعت پیشرفت آن، سن و وضعیت سلامتی شما متفاوت خواهد بود. در ادامه به برخی از مهم ترین علائم کمبود آهن اشاره می کنیم.

علائم کمبود آهن: خستگی غیر طبیعی

احساس خستگی زیاد از شایع ترین علائم کمبود آهن است که بیش از نیمی از افرادی مبتلا به کمبود را تحت تاثیر قرار می دهد. این نمونه از علائم کمبود آهن به این دلیل ایجاد می شود که بدن شما برای ساخت هموگلوبین به آهن نیاز دارد و زمانی که هموگلوبین کافی وجود نداشته باشد اکسیژن کمتری به بافت ها و عضلات رسیده و سطح انرژی افت می کند. قلب شما برای ارسال خون غنی از اکسیژن بیشتر به بدن بیشتر کار می کند و این خود موجب احساس خستگی می گردد. بسیاری از افراد مبتلا به کمبود آهن خستگی را در کنار ضعف، بد خلقی، مشکل در تمرکز و کارآمدی ضعیف در محل کار تجربه می کنند.

علائم کمبود آهن: رنگ پریدگی

رنگ پریدگی پوست و داخل پلک پایین از دیگر علائم کمبود آهن هستند. هموگلوبین در گلبول های قرمز عامل رنگ قرمز خون هستند بنابراین افت مقدار آن در اثر کمبود آهن قرمزی خون را کمتر می کند. بنابراین بی رنگ شدن پوست از دیگر علائم کمبود آهن محسوب می شود. این رنگ پریدگی ممکن است در تمام قسمت های بدن ظاهر شود یا تنها محدود به صورت، لثه ها، داخل لب ها یا پایین پلک ها و حتی ناخن ها باشد. این یکی از اولین چیزهایی است که پزشک به عنوان علائم کمبود آهن در شما بررسی می کند. رنگ پریدگی به عنوان یکی از علائم کمبود آهن بیشتر در آنمی متوسط تا شدید دیده می شود.

علائم کمبود آهن: تنگی نفس

هموگلوبین این توانایی را به گلبول های قرمز می دهد که اکسیژن را به سراسر بدن حمل کنند. کمبود آن موجب افت سطح اکسیژن می شود و ماهیچه ها اکسیژن کافی را برای فعالیت های نرمال مانند راه رفتن دریافت نمی کنند. در نتیجه سرعت تنفس شما به افزایش می یابد و تنگی نفس از علائم کمبود آهن در نظر گرفته می شود.

علائم کمبود آهن: سردرد و سرگیجه

از دیگر علائم کمبود آهن سردرد است. این علامت شیوع چندانی ندارد و اغلب با سرگیجه همراه است. کمبود هموگلوبین در اثر کمبود آهن موجب عدم رسیدن اکسیژن کافی به مغز نیز می شود. در نتیجه، عروق خونی مغز متورم شده و فشار ایجاد شده موجب سردرد می گردد. در حالی که علل بسیاری برای سردرد وجود دارد، سردرد و سرگیجه مکرر و برگشت پذیر می توانند از علائم کمبود آهن باشند.

علائم کمبود آهن: تپش قلب

ضربان قلب سریع یا تپش قلب از دیگر علائم کمبود آهن است. در کمبود آهن، افت میزان هموگلوبین موجب می گردد که قلب برای ارسال خون غنی از اکسیژن به تمام بدن کار بیشتری انجام دهد و بدین ترتیب بی نظمی ضربان قلب یا ضربان قلب تند به عنوان یکی از علائم کمبود آهن بروز کند. در موارد شدید، این علامت از علائم کمبود آهن موجب بزرگ شدنف مور مر شدن یا نارسایی قلبی می گردد. در هر حال، این علائم کمبود آهن بدن بسیار نادر هستند. شما باید برای مدت طولانی از کمبود آهن رنج ببرید تا این علائم کمبود آهن را تجربه کنید.

علائم کمبود آهن: خشکی و آسیب دیدگی مو و پوست

خشکی و آسیب دیدگی پوست و مو از دیگر علائم کمبود آهن بدن هستند. این به این دلیل است که زمانی که بدن دچار کمبود آهن می شود، اکسیژن رسانی به بافت ها کمتر می شود. کمبود میزان اکسیژن در مو و پوست موجب خشکی و آسیب دیدگی آن ها می شود. در موارد شدید، ریزش مو نیز ممکن است به عنوان یکی از علائم کمبود آهن بدن بروز کند. ریزش تعدادی از تارهای مو هنگام شستشو و شانه کردن طبیعی است اگر شما دچار ریزش مو غیر طبیعی می شوید، این می تواند یکی از علائم کمبود آهن در بدن باشد.

علائم کمبود آهن: تورم و درد در زبان و دهان

برخی مواقع ظاهر داخل و اطراف دهان شما می تواند نشانه ای از ابتلا به آنمی فقر آهن باشد. علائم کمبود آهن در این قسمت شامل تورم، التهاب، رنگ پریدگی یا صاف شدن زبان می باشد. کمبود هموگلوبین در فقر آهن می تواند موجب رنگ پریدگی زبان شده و افت میوگلوبین درد، صافی و تورم آن را سبب می گردد. میوگلوبین پروتئینی در گلبول های قرمز  است که از عضلات برای مثال ماهیچه زبان حمایت می کند. خشکی دهان، ترک های قرمز در گوشه های دهان یا زخم های دهانی از دیگر علائم کمبود آهن در بدن محسوب می شوند.

علائم کمبود آهن: پاهای بی قرار

سندرم پاهای بی قرار از دیگر علائم کمبود آهن است. سندرم پاهای بی قرار یک فوریت شدید برای حرکت پاها در حالت استراحت است. این سندرم همچنین موجب احساس ناخوشایند و عجیب خزش یا احساس خارش در پاها و ساق ها می شود. این علامت از علائم کمبود آهن بدن معمولا شب ها تشدید می شود و به خواب رفتن را دشوار می سازد. علت سندرم پاهای بی قرار کاملا مشخص نیست.

در هر حال، بیش از 25 درصد از افراد مبتلا به این سندرم به آنمی فقر آهن دچار هستند و افت آهن علائم را تشدید می کند. 

دکتر حامد زارعی

متخصص داخلی

 دکتر حامد زارعی متخصص بیماری های داخلی، قلب، ریه و گوارش از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، عضو هیات علمی دانشگاه و پزشک نمونه کشوری و همچنین نایب رئیس انجمن دیابت فارس می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر حامد زارعی