آنمی شیرخواران مشکلی است که در آن بدن گلبول های قرمز سالم کافی در اختیار ندارد. گلبول های قرمز خون اکسیژن را به بافت های بدن حمل می کنند. آهن در ساخت گلبول های قرمز نقش دارد بنابراین نبود آهن در بدن می تواند منجر به آنمی شیرخواران گردد. اصلاح پزشکی این بیماری آنمی فقر آهن است.
آنمی شیرخواران: علل
آنمی شیرخواران در بیشتر موارد در اثر کمبود آهن موجود در بدن ایجاد می شود. بدن آهن کافی را از برخی خوراکی ها دریافت می کند. گلبول های قرمز قدیمی نیز منبعی برای آهن هستند. نوزادان با آهن ذخیره شده در بدن متولد می شوند. از آن جایی که رشد آن ها بسیار سریع است، شیرخواران به دریافت مقدار زیادی آهن در روز نیاز دارند. آنمی شیرخواران در اثر فقر آهن اغلب در سنین 9 تا 24 ماهگی رخ می دهد.
نوزادان شیرخوار (شیر مادر) به آهن کمتری نیاز دارند؛ زیرا آهن موجود در شیر مادر به خوبی جذب می شود و احتمال بروز آنمی نیز در آن ها کمتر است. شیر خشک غنی شده با آهن نیز اغلب آهن کافی را برای نوزادان تامین می کند. ولی هر دو گروه بعد از سن 6 ماهگی نیاز به دریافت آهن مکمل دارند.
نوزادان زیر 12 ماه که بیشتر از شیر گاو استفاده می کنند تا شیر مادر یا شیر خشک، بیشتر در معرض ابتلا به آنمی قرار دارند. شیر گاو موجب آنمی نوزادان می گردد زیرا:
- آهن کمتری دارد.
- موجب دفع مقدار کمی خون از روده ها می گردد.
- جذب آهن را برای بدن دشوار می سازد.
کودکان بالای 12 ماه که مقدار زیادی شیر گاو می نوشند نیز اگر آهن کافی را از سایر غذاها دریافت نکنند، در معرض ابتلا به آنمی قرار دارند.
آنمی شیرخواران: علائم
در صورتی که آنمی شیرخواران خفیف باشد علائمی را ظاهر نمی کند. همچنان که سطح آهن و تعداد گلبول های قرمز کاهش می یابند، ممکن است علائم زیر را در آنمی مشاهده کنیم:
- تحریک پذیری
- خوردن غذای کمتر
- تنگی نفس
- تمایل به خوردن مواد غیر خوراکی
- احساس خستگی یا ضعف در همه زمان ها
- تلخی زبان
- سردرد یا سرگیجه
در صورتی که آنمی نوزادان شدید باشد، نوزاد ممکن است علائم زیر را نشان دهد:
- رنگ پریدگی پوست
- شکنندگی ناخن ها
- آبی روشن یا سفید شدن چشم ها
آنمی شیرخواران: تست ها و معاینات
متخصص اطفال برای تشخیص آنمی شیرخواران ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد. برای بررسی آنمی شیرخواران، تمام آن ها باید آزمایش خون بدهند. آزمایش های خون که سطح آهن را در بدن اندازه گیری می کنند شامل موارد زیر هستند:
- هماتوکریت
- فریتین سرمی
- آهن سرمی
- ظرفیت کلی اتصال آهن
آنمی شیرخواران: درمان
از آن جایی که شیرخواران تنها بخش کمی از آهن دریافتی خود را جذب می کنند، بیشتر آن ها به 15 میلی گرم آهن در روز نیاز دارند.
رژیم غذایی و آهن
در سال اول زندگی نوزاد نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- برای پیشگیری از آنمی نوزادان، تا سن یک سالگی به کودک شیر گاو ندهید. کودکان زیر یک سال به خوبی نمی توانند شیر گاو را هضم کنند. مصرف شیر مادر یا شیر خشک غنی از آهن در پیشگیری و درمان آنمی شیرخواران موثر است.
- بعد از شش ماهگی، به میزان آهن بیشتری در رژیم غذایی خود نیاز دارد. مصرف غذاهای جامد در کنار خوراکی های ترکیب شده با شیر مادر یا شیر خشک در پیشگیری و درمان آنمی نوزادان بسیار کمک کننده خواهد بود.
- فراورده های گوشتی، میوه ها و سبزیجات نیز باید در رژیم غذایی کودک جای بگیرند.
بعد از سن یک سالگی، شما ممکن است به جای شیر مادر یا شیر خشک به کودک شیر گاو بدهید. خوردن غذاهای سالم مهم ترین راه برای پیشگیری از فقر آهن و آنمی نوزادان است.
مکمل های آهن
اگر رژیم غذایی سالم در پیشگیری یا درمان فقر آهن و آنمی نوزادان موثر نباشد، متخصص اطفال ممکن است مکمل آهن را برای درمان آنمی تجویز نماید. این مکمل ها به صورت روزانه مصرف می شوند. از دادن مکمل آهن یا مولتی ویتامین های حاوی آهن به کودکان بدون مشورت با متخصص اطفال خودداری کنید. پزشک نوع مناسب مکمل آهن را برای درمان آنمی تجویز می کند. در صورت مصرف بیش از حد آهن احتمال بروز مسمومیت وجود دارد. نتیجه به دست آمده از درمان آنمی اغلب خوب است. در بیشتر موارد، تعداد سلول های خونی ظرف دو ماه بعد از درمان آنمی نوزادان به وضعیت نرمال خود بازمی گردد. یافتن علت فقر آهن و آنمی شیرخواران بسیار اهمیت دارد.
آنمی شیرخواران: عوارض احتمالی
سطح پایین آهن می تواند موجب کاهش دوره ای توجه، کاهش هوشیاری و بروز مشکلات یادگیری در کودکان گردد. سطح پایین آهن یا آنمی شیرخواران همچنین جذب سرب در بدن را افزایش می دهد. در نظر داشته باشید که داشتن رژیم غذایی سالم مهم ترین راه برای پیشگیری و درمان آنمی کودکان است.
