بیماری کم خونی چیست؟
بیماری کم خونی وضعیتی است که در آن بدن مقدار کافی از گلبول های قرمز خون را در اختیار ندارد. گلبول های قرمز خون می توانند اکسیژن را برای بافت های بدن فراهم کنند. انواع بیماری کم خونی عبارتند از:
- بیماری آنمی ناشی از کمبود ویتامین ب 12
- بیماری کم خونی ناشی از کمبود فولات
- بیماری کم خونی ناشی از کمبود آهن
- آنمی همولیتیک
- آنمی آپلاستیک ایدیوپاتیک
- بیماری کم خونی مگالوبلاستیک
- بیماری کم خونی داسی شکل
- تالاسمی
- کم خونی کشنده
بیماری کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع بیماری کم خونی است.
بیماری کم خونی: علت
با این که بسیاری از بخش های بدن در تولید گلبول های قرمز خون مشارکت می کنند، بیشتر کار در مغز استخوان انجام می شود. مغز استخوان یک بافت نرم در مرکز استخوان ها است که در تولید تمام سلول های خونی نقش دارد. گلبول های قرمز سالم بین 120-90 روز عمر می کنند سپس بدن شما گلبول های قرمز فرسوده را پاکسازی می کند. هورمونی به نام اریتروپویتین که در کلیه های شما تولید می شود، پیغام تولید گلبول های قرمز بیشتر را به مغز استخوان می دهد. هموگلوبین یک پروتئین حامل اکسیژن در داخل گلبول های قرمز خون است. این پروتئین عامل رنگ گلبول های قرمز خون است. افراد مبتلا به بیماری کم خونی مقدار کافی هموگلوبین در سلول های خونی خود ندارند.
بدن به ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی خاصی برای تولید گلبول های قرمز خون نیاز دارد و آهن، ویتامین ب 12 و فولیک اسید سه ماده مورد نیاز مهم هستند. بدن ممکن است به علل زیر دچار کمبود این مواد و در نتیجه بیماری کم خونی شود:
- تغییراتی در پوشش معده یا روده ها که مقدار جذب مواد مغذی را تحت تاثیر قرار می دهند (برای مثال بیماری سلیاک)
- رژیم غذایی نامناسب
- جراحی که در آن بخشی از معده یا روده ها برداشته می شود.
علل بیماری کم خونی شامل موارد زیر می باشند:
- کمبود آهن
- کمبود ویتامین ب 12
- فقر فولات
- مصرف داروهای خاص
- تخریب گلبول های قرمز خون سریع تر از حالت نرمال (که در اثر مشکلاتی در سیستم ایمنی ایجاد می شود)
- بیماری های مزمن مانند بیماری مزمن کلیوی، سرطان، کولیت اولسراتیو یا آرتریت روماتوئید
- برخی از انواع بیماری کم خونی مانند تالاسمی یا بیماری کم خونی داسی شکل که زمینه وراثتی دارند.
- بارداری
- مشکلاتی در مغز استخوان مانند لنفوم، لوسمی، میلودیس پلازی، مالتیپل میلوما یا بیماری کم خونی آپلاستیک
- خونریزی آهسته (برای مثال خونریزی های سنگین قاعدگی یا زخم های معده)
- خونریزی ناگهانی سنگین
بیماری کم خونی: علائم
اگر بیماری کم خونی خفیف باشد یا بیماری به آهستگی ایجاد شود، ممکن است علائمی ظاهر نسازد. علائم بیماری کم خونی در ابتدا شامل موارد زیر هستند:
- احساس ضعف یا خستگی بیش از حد معمول یا با ورزش کردن
- سردرد
- مشکلاتی در تمرکز یا تفکر
- تحریک پذیری
- بی اشتهایی
- بی حسی و مور مور شدن دست ها و پاها
در صورتی که بیماری کم خونی تشدید شود علائم شامل موارد زیر می باشند:
- آبی شدن رنگ سفیدی چشم ها
- شکنندگی ناخن ها
- تمایل به خوردن خاک یا سایر موادی که قابل خوردن نیستند
- احساس سرگیجه هنگامی که می ایستید
- رنگ پریدگی پوست
- تنگی نفس در اثر فعالیت خفیف
- زخم های دهانی
- متورم یا دردناک شدن زبان
- خونریزی قاعدگی زیاد یا غیر طبیعی در خانم ها
