آهن موجود در گلبول های قرمز به حمل اکسیژن به قسمت های مختلف بدن کمک می کند و نقش مهمی را در عملکرد مغز و عضلات ایفا می نماید. کمبود آهن در خون موجب آنمی فقر آهن در کودکان و بیماری سوء تغذیه می گردد.
آنمی فقر آهن در کودکان
هر گلبول قرمز در بدن حاوی آهن در هموگلوبین خود است (پروتئینی که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن حمل می کند). آهن به هموگلوبین ظرفیت حمل یا اتصال به اکسیژن موجود در خون را می دهد بنابراین اکسیژن به تمام نواحی بدن راه می یابد.
آنمی فقر آهن در کودکان به دنبال کمبود آهن در رژیم غذایی آن ها ایجاد می شود. این بدین معنی است که در آنمی فقر آهن در کودکان بدن نمی تواند هموگلوبین بسازد بنابراین تعداد گلبول های قرمز کاهش می یابند. این وضعیت آنمی فقر آهن در کودکان نامیده می شود. زمانی که آنمی فقر آهن در کودکان ایجاد می شود، اکسیژن کمتری به سلول ها و بافت ها می رسد و عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
آهن نقش مهمی در عملکرد عضلات، تولید انرژی و تکامل مغز دارد. در نتیجه آنمی فقر آهن در کودکان ممکن است مشکلات یادگیری و رفتاری را به دنبال داشته باشد.
آنمی فقر آهن در کودکان: علت
در کشورهای توسعه یافته، دریافت آهن کافی در رژیم غذایی اغلب برای کودکان مشکل ساز نیست. به طور کلی، کودکان شیرخوار که از شیر مادر تغذیه می کنند تا زمانی که خوردن سایر غذاها و مایعات را آغاز کنند، آهن کافی را از مادر دریافت می کنند. کودکانی که از شیر خشک غنی شده با آهن تغذیه می کنند نیز آهن کافی را دریافت می نمایند بنابراین احتمال بروز آنمی فقر آهن در این کودکان کمتر است.
آنمی فقر آهن در کودکانی که مقدار زیادی شیر گاو مصرف می کنند و غذاهای غنی از آهن کمتری می خورند مانند گوشت قرمز و سبزیجاتی با برگ سبز تیره، بیشتر است. شیر گاو منبع خوبی برای آهن در کودکان نیست. در واقع، شیر جذب آهن در بدن را دشوار می سازد و مصرف زیاد آن زمینه ساز آنمی فقر آهن در کودکان خواهد بود.
کودکان بزرگ تر ممکن است غذاهای غنی از آهن دریافت نکنند. کودکان و نوجوانانی که رژیم غذایی گیاهی دارند نیز در معرض خطر آنمی فقر آهن در کودکان هستند؛ زیرا آهن از منابع گوشتی آسان تر از آهن موجود در منابع گیاهی جذب می شود.
برخی از کودکان پسر در دوران بلوغ خود دچار آنمی فقر آهن در کودکان می شوند. اما کودکان دختر بیشتر دچار آنمی فقر آهن می گردند؛ زیرا بدن آن ها نمی تواند ذخیره آهن زیادی داشته باشد و مقداری خون را در طول قاعدگی از دست می دهند.
آنمی فقر آهن در کودکان: علائم
آنمی فقر آهن در کودکان در طول زمان ایجاد می شود. در ابتدا آهن موجود در بدن افت می کند و کودک دچار فقر آهن می شود؛ حالتی که عملکرد ماهیچه ها و مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. سلول های قرمز خون در این مرحله تغییر چندانی نمی کنند؛ زیرا بدن از آهن باقی مانده برای ساخت هموگلوبین استفاده می کند.
همچنان که آهن موجود مورد استفاده قرار می گیرد، بدن گلبول های قرمز کمتری تولید می کند و آنمی فقر آهن در کودکان رخ می دهد. در این زمان، علائم آنمی فقر آهن در کودکان بدین ترتیب ظاهر می گردند:
- خستگی و ضعف
- رنگ پریدگی پوست خصوصا در اطراف دست ها، ناخن ها و پلک ها
- ضربان قلب تند یا صدای اضافی قلب
- تحریک پذیری
- بی اشتهایی
- سرگیجه یا احساس سبک سری
در موارد نادر آنمی فقر آهن در کودکان ممکن است موجب تمایل کودکان به خوردن مواد غیر خوراکی مانند رنگ، گچ یا خاک شود.
آنمی فقر آهن در کودکان: تشخیص
تشخیص آنمی فقر آهن در کودکان اغلب در طول چکاپ های دوره ای انجام می شود. کودکان باید برای تشخیص آنمی فقر آهن در یک سال اول زندگی خود آزمایش خون بدهند. در برخی مواقع متخصصین اطفال آنمی فقر آهن در کودکان را در نوزادانی که زودتر از موعد متولد شده اند و مقدار ذخیره آهن در بدن آن ها کمتر از نوزادان سالم است، زودتر مورد بررسی قرار می دهند.
متخصص اطفال ممکن است احتمال آنمی فقر آهن در کودکان را در آن هایی که خسته و ضعیف به نظر می آیند بررسی کند. برای تشخیص آنمی فقر آهن در کودکان، متخصص اطفال سوالاتی پیرامون رشد و رژیم غذایی کودک می پرسد و آزمایش خون را برای بررسی سطح پایین هموگلوبین یا آهن که نشان دهنده آنمی فقر آهن در کودکان هستند، انجام می دهد. پزشک ممکن است برای تشخیص آنمی فقر آهن در کودکان که در اثر از دست دادن مقدار اندک خون از طریق مجاری گوارشی ایجاد شده است، انجام تست مدفوع را توصیه کند.
