نام ژنریک:

• اسپیرونولاکتون

نام لاتین:

• Spironolactone

نام تجاری:

• ®Aldactone

گروه دارویی- درمانی:

• دیورتیک، نگهدارنده پتاسیم
• درمان فشار خون بالا و ادم، کمک تشخیصی در هیپروآلدوسترونیسم اولیه (شرایطی که در آن مقدار هورمون آلدوسترون افزایش می یابد. آلدوسترون از غدد آدرنال ترشح می گردد و به کاهش مقدار پتاسیم می انجامد)

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C، در صورت بروز اکلامپسی گروه D

اشکال دارویی:

• قرص خط دار: 25 میلی گرم
• قرص خط دار وارداتی: 100 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• ادم

بالغین:

25 تا 200 میلی گرم اسپیرونولاکتون به طور روزانه و خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود.

کودکان:

3.3 میلی گرم بر کیلوگرم اسپیرونولاکتون به صورت خوراکی و روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

• فشار خون بالا

بالغین:

50 تا 100 میلی گرم اسپیرونولاکتون به صورت خوراکی و روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

• هایپوکالمی ناشی از مصرف دیورتیک ها

بالغین:

25 تا 100 میلی گرم اسپیرونولاکتون خوراکی، روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

• به عنوان کمک تشخیصی در هایپوآلدوسترونیسم اولیه

بالغین:

400 میلی گرم اسپیرونولاکتون خوراکی و روزانه به مدت 4 روز تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• اسپیرونولاکتون اثرات آلدوسترون را بر توبول های دیستال کلیه و عضلات صاف آرتریول ها بلاک می کند. اسپیرونولاکتون دفع آب و سدیم را افزایش و دفع پتاسیم را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر اسپیرونولاکتون 12 تا 24 ساعت است.
• جذب گوارشی اسپیرونولاکتون مناسب است.
• اسپیرونولاکتون عمدتا از طریق ادرار دفع می گردد.

نکات با اهمیت:

• اثرات اسپیرونولاکتون در زنان به گونه ای است که می توان آن را در درمان پر مویی مورد توجه قرار داد (اسپیرونولاکتون و پرمویی).
• اسپیرونولاکتون در درمان آکنه نیز مورد استفاده قرار دارد (اسپیرونولاکتون و جوش صورت).
• رابطه اسپیرونولاکتون و پتاسیم به این صورت است که  اسپیرونولاکتون با کاهش دفع پتاسیم مقدار آن را افزایش می دهد.
• در صورت بروز حساسیت دارویی تاثیر اسپیرونولاکتون بر پوست می تواند بروز راش و کهیر را به دنبال داشته باشد. همچنین عارضه دهیدراتاسیون ناشی از اسپیرونولاکتون را می توان بر اساس پوست تشخیص داد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به اسپیرونولاکتون
• هایپرکالمی
• نفروپاتی دیابتیک
• آنوری
• نارسایی مزمن کلیه
• مصرف همزمان سایر دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم

موارد احتیاط:

• بارداری
• نارسایی کبدی
• دیابت

تداخلات دارویی:

تداخلات دارویی اسپیرونولاکتون عبارت است از (اسپيرونولاكتون تداخل دارويي):

• اسپیرونولاکتون همزمان با لیتیم، خطر مسمومیت با لیتیم را افزایش می دهد.
• مصرف اسپیرونولاکتون همزمان با غذاها و مکمل های حاوی پتاسیم، هیپرکالمی را تشدید می کند.
• اسپیرونولاکتون با ضد التهاب های غیر استروئیدی منجر به تشدید عوارض گوارشی می گردد.
• اثرات اسپیرونولاکتون تاثیر داروهای ضد انعقاد خوراکی را کاهش می دهد.
• مصرف همزمان اسپیرونولاکتون با داروهای آنتی هایپرتانسیون و نیترات ها سبب تشدید افت فشار خون می شود.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی اسپیرونولاکتون عبارت است از:

• Other: سردرد، کهیر، راش، تهوع، اسهال، بی اشتهایی، دهیدراتاسیون، هایپوناترمی، هایپرکالمی، اسیدوز، ژنیکوماستی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف اسپیرونولاکتون در بارداری: مصرف اسپیرونولاکتون در حاملگی ممنوع می باشد مگر آن که مزایای آن برای مادر بر خطراتش روی جنین غالب باشد. مطالعات حیوانی نشان داده است عوارض اسپیرونولاکتون روی جنین می تواند شامل تاثیرات آنتی آندروژنیک و کبدی باشد. داده های کنترل شده ای در مورد تاثیر اسپیرونولاکتون در بارداری انسان در دست نیست (اسپیرونولاکتون و بارداری).
• مصرف اسپیرونولاکتون در شیردهی: تصمیم گیری در مورد قطع شیردهی یا قطع مصرف اسپیرونولاکتون در شیردهی به اهمیت دارو برای مادر ارتباط دارد. اسپیرونولاکتون در شیر انسان ترشح می شود. برخی منابع عنوان کرده اند استفاده از اسپیرونولاکتون در شیردهی می تواند قابل قبول باشد.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در حین درمان با اسپیرونولاکتون مقدار مصرف و خروج مایعات باید اندازه گیری شود.
• در حین درمان با اسپیرونولاکتون ادم را کنترل کنید.
• در حین درمان با اسپیرونولاکتون باید مراقب بروز دهیدراتاسیون بود. زیرا دهیدراتاسیون یکی از تاثیرات اسیپرونولاکتون می باشد.
• الکترولیت های سرمی در طول درمان با اسپیرونولاکتون باید بررسی شود.
• به نشانه های آلرژی و آنافیلاکسی در حین مصرف اسپیرونولاکتون توجه کنید.
• علائم اسیدوز متابولیک و هایپرکالمی باید مورد بررسی قرار گیرد، زیرا این علائم از تاثیرات اسپیرونولاکتون می باشد: بی قراری، ضعف، خواب آلودگی، تنگی نفس
• برای جلوگیری از اختلال در خواب بهتر است اسپیرونولاکتون صبح هنگام تجویز شود.
• برای کاهش نشانه های گوارشی می توان اسپیرونولاکتون را با غذا تجویز کرد.
• نبض و فشار خون و الکتروکاردیوگرام را در طول درمان با اسپیرونولاکتون کنترل کنید.

توجهات بیمار - خانواده:

• اسپیرونولاکتون باید توسط پزشک نسخه و تعیین دوز گردد. برای بررسی خطرات اسپیرونولاکتون و این که اسپیرونولاکتون چه عوارضی دارد، قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید و مشکلات زمینه ای و سایر داروهای دیگری که استفاده می کنید را به اطلاع پزشک برسانید.
• در صورت بروز گیجی و خواب آلودگی در طول درمان با اسپیرونولاکتون از انجام کارهایی که به هشیاری نیاز دارند اجتناب کنید.
• بروز عوارض جانبی و واکنش های حساسیتی ناشی از اسپیرونولاکتون را به پزشک گزارش دهید.
• از مصرف غذاهای حاوی پتاسیم در طول درمان با اسپیرونولاکتون خودداری کنید.
• هر گونه نشانه غیر عادی و تغییر ناگهانی در فشار خون یا وزن را در طول درمان با اسپیرونولاکتون گزارش دهید.

شرایط نگهداری دارو:

• اسپیرونولاکتون باید در دمای 25 درجه سانتی گراد نگاهداری شود.