آسیب پوستی ناشی از خورشید چیست؟
اگرچه اغلب افراد گرما و نور خورشید را دوست دارند اما قرار گرفتن بیش از حد در مقابل خورشید می تواند آسیب های جدی را برای پوست به همراه داشته باشد و باعث مشکلات پوستی شود. نور خورشید بر قسمت های محافظت نشده پوست تاثیر می گذارد و منجر به آزاد شدن چربی طبیعی پوست می شود که به چرب شدن پوست کمک می کند. بعلاوه تابش فرابنفش خورشید می تواند سبب آفتاب سوختگی شده و تغییرات طولانی مدتی را در ساختار پوست به دنبال داشته باشد.
شایع ترین انواع آسیب های پوستی و مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید عبارت است از:
- خشکی پوست: پوستی که در معرض خورشید قرار می گیرد تدریجا رطوبت و روغن های ضروری خود را از دست می دهد و ظاهر خشک و پوسته پوسته و چروک پیدا می کند.
- آفتاب سوختگی: اگر پوست در معرض تابش فرابنفش قرار گیرد آفتاب سوختگی ایجاد می شود. آفتاب سوختگی خفیف تنها می تواند قرمزی دردناکی را روی پوست بر جا بگذارد اما در موارد شدید تر می تواند منجر به ایجاد تاول های بزرگی بر روی پوست شود.
- اکتینیک کراتوز: برآمدگی های کوچک و تکه های فلس فلس پوستی است که به رنگ صورتی، قرمز، زرد یا قهوه ای می باشد. بر خلاف آفتاب سوختگی که خود به خود از بین می رود اکتینیک کراتوز خود به خود از بین نمی رود تا این که شما محل ضایعات را فریز کرده و یا با استفاده از ترکیبات شیمیایی نزد پزشک متخصص پوست اقدام به برطرف شدن ضایعات بنمایید. اکتینیک کراتوز در نواحی از پوست ایجاد می شود که به طور مکرر در معرض تابش فرابنفش خورشید قرار داشته است و می تواند علامتی از افزایش ریسک ابتلا به سرطان پوست باشد.
- تغییرات طولانی مدت در کلاژن پوست (پروتئین ساختاری پوست): این تغییرات عبارت است از پیری زودرس پوست که ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در برابر تابش خورشید می باشد و هم چنین اکتینیک پورپورا (خونریزی حاصل از عروق خونی که در زیر پوست قرار دارد). در پیری زودرس پوست، پوست چروک می شود زیرا کلاژن در لایه عمیق پوست یعنی درم دچار تغییراتی شده است. در اکتینیک پورپورا تابش فرابنفش به ساختار کلاژن که از دیواره های عروق خونی نازک پوستی حمایت می کند آسیب می رساند. مخصوصا در افراد مسن آسیب ناشی از کلاژن سبب می شود عروق خونی بیشتر شکننده شود و احتمال پارگی آن ها به دنبال تاثیری اندک وجود دارد.
در طول زندگی فرد اپیزودهای تکرار شونده آفتاب سوختگی و عدم محافظت در برابر خورشید می تواند ریسک ایجاد ملانومای بدخیم و سایر فرم های سرطان پوست را افزایش دهد. افرادی با موها و چشمانی روشن بیشتر در خطر ابتلا به آسیب های پوستی و سرطان پوست قرار دارند. این بدان دلیل است که پوست آن ها کمتر پیگمنت تیره ای به نام ملانین را دارا می باشد، ملانین به پوست کمک می کند تا از تاثیرات تابش فرابنفش در امان باشد.
علائم مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید
پوستی که در اثر تابش خورشید آسیب دیده است علائم زیر را نشان می دهد:
- پوست خشک: پوست ظاهر خشک، کمی چروکیده و پوسته پوسته ای را در مقایسه با پوست سایر بخش های بدن که در برابر خورشید قرار نگرفته است، نشان می دهد. پوست خشک هم چنین می تواند منجر به خارش شود.
- آفتاب سوختگی: آفتاب سوختگی خفیف منجر به درد و قرمزی پوست می شود. در اغلب موارد مرز مشخصی بین قسمت هایی از پوست که از آفتاب محافظت شده و آن بخشی از پوست که محافظت نشده است ایجاد می شود. در موارد شدید آفتاب سوختگی تاول های دردناکی ایجاد می شود که در برخی موارد با تهوع و سرگیجه همراه است.
- اکتینیک کراتوز: اکتینیک کراتوز برآمدگی هایی کوچک روی پوست می باشد که ممکن است صورتی، زرد، قرمز یا قهوه ای رنگ باشد.
- تغییرات طولانی مدت در کلاژن پوست: علائم تغییر در کلاژن ایجاد عبارت است از چروک های عمیق، بافت پوستی ضخیم و آسیب پذیری پوست در برابر آفتاب مخصوصا در دست ها و ساعد.
تشخیص مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید
در اغلب موارد پزشک متخصص پوست می تواند آسیب پوستی را با معاینه نواحی پوست تشخیص دهد. اغلب بیوپسی یا نمونه برداری در ناحیه مبتلا به اکتینیک کراتوز انجام می شود تا احتمال سرطان پوست کنار گذاشته شود. در بیوپسی یا نمونه برداری از پوست، تکه کوچکی از پوست برداشته می شود و در آزمایشگاه مورد بررسی بیشتر قرار می گیرد.
پیشگیری از آفتاب سوختگی و سایر مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید
شما می توانید با توجه به اقدامات زیر مانع از آسیب پوستی ناشی از خورشید شوید:
- قبل خروج از خانه از ضد آفتاب استفاده کنید. ضد آفتاب های ضد آب با اس پی اف 30 به بالا که علیه تابش فرابنش نوع A و B هر دو مفید است انتخاب مناسبی خواهد بود. به هنگام تعریق و شستشو به خاطر داشته باشید که ضد آفتاب را باید تمدید کنید.
- از محافظ های مناسب سان بلاک روی لب های خود استفاده کنید. از محصولاتی استفاده کنید که خاص لب ها فرموله شده اند و فاکتور محافظتی 20 به بالا دارد.
- در ساعات اوج تابش خورشید سعی کنید در فضاهای باز نباشید (حدود 10 صبح تا 3 بعد از ظهر)
- از عینک آفتابی مناسب با محافظ یو وی استفاده کنید.
- شلوارهای بلند و بلوزهایی با آستین بالا و کلاه های لبه پهن استفاده کنید.
- به خاطر داشته باشید برخی داروها پوست را نسبت به تابش یو وی خورشید حساس تر می کند. برخی آنتی بیوتیک ها هم چنین برخی داروهای نسخه ای که برای درمان بیماری های عصبی استفاده می شود، داروهایی که برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود، برخی داروها که در درمان نارسایی قلبی استفاده می شود، داروهای مخصوص آکنه و آلرژی از این دسته داروها هستند. اگر از دارویی خاص استفاده می کنید و ناچارید زمان زیادی را در فضای باز سپری کنید در مورد احتیاطات خاصی که باید انجام دهید از پزشک خود راهنمایی بخواهید. هم چنین به خاطر داشته باشید که برخی محصولات پوستی غیر نسخه ای حاوی آلفا هیدروکسی اسید هستند که پوست شما را بیشتر مستعد آفتاب سوختگی می کند.
برای تشخیص اکتینیک کراتوز و سایر ناهنجاری های پوستی در مراحل اولیه بهتر است پوست خود را هر 1 تا 2 ماه بازبینی کنید. پوست خود را به لحاظ وجود خال ها، ندول ها، زخم ها و سایر ناهنجاری های پوستی معاینه کنید. نواحی مانند کف سر و نواحی ژنیتال را فراموش نکنید. برای معاینه پشت، شانه ها، بخش بالایی بازوها، باسن و کف پاها از آئینه استفاده کنید. افرادی که به ضایعات متعدد اکتینیک کراتوز مبتلا هستند باید حداقل دو بار در سال توسط متخصص پوست معاینه شوند.
درمان آفتاب سوختگی و مشکلات پوستی ناشی از نور خورشید
قرمزی دردناک ناشی از آفتاب سوختگی ظرف چند روز از بین خواهد رفت و شما نباید پوست آسیب دیده را بدون استفاده از ضد آفتاب مناسب مجددا در معرض نور خورشید قرار دهید. برخی آسیب های ناشی از خورشید دائمی است اگرچه داروهای نسخه ای، درمان های غیر نسخه ای و درمان هایی برای لایه برداری پوست به بهبود ظاهر پوست آفتاب سوخته کمک می کند.
روش درمان مشکلات پوستی به نوع آسیب ناشی از نور خورشید بستگی دارد:
پوست خشک: باید از مرطوب کننده هایی استفاده شود که حداقل یکی از این ترکیبات را دارا باشد: گلیسرین، اوره، سوربیتول، لاکتیک اسید، نمک های لاکتات یا آلفا هیدروکسی اسید ها هم چنین پیروگلوتامیک اسید. از آلفا هیدروکسی اسید ها یا سایر اسیدها روی پوست آفتاب سوخته استفاده نکنید. از حمام داغ اجتناب کنید زیرا سبب می شود پوست آفتاب سوخته خشک تر شود. تنها از آب ولرم و خنک استفاده کنید. از صابون های بدون عطر،حاوی چربی بالا و یا گلیسرین استفاده کنید.
آفتاب سوختگی: برای درمان آفتاب سوختگی های دردناک از کمپرس های خنک روی نواحی پوستی آسیب دیده استفاده کنید و یا این نواحی را با اسپری آب خنک مرطوب کنید. اگر احساس ناراحتی ادامه داشت از داروهای ضد درد غیر نسخه ای مانند ایبوپروفن یا آسپرین استفاده کنید. اگر آفتاب سوختگی شدید باشد پزشک متخصص پوست ممکن است داروهای ضد التهاب قوی تری را برای شما نسخه کند.
اکتینیک کراتوز: درمان ضایعات پوستی اکتینیک کراتوز به فاکتورهای زیادی از جمله تعداد، اندازه و موقعیت اکتینیک کراتوز بستگی دارد. برخی روش های درمان اکتینیک کراتوز عبارت است از:
- فلواوراسیل موضعی: این دارو مستقیما روی پوست به منظور برطرف کردن اکتینیک کراتوز استفاده می شود.
- ایمی کیمود موضعی: این دارو مکانیسم های دفاعی بدن را فعال می کند تا علیه اکتینیک کراتوز مقابله کنند.
- ژل موضعی سدیم دیکلوفناک: این ژل ضد التهاب موضعی دو بار در روز به مدت سه ماه استفاده می شود تا با اکتینیک کراتوز مقابله کند.
- کریوتراپی: در این روش اکتینیک کراتوز با استفاده از نیتروژن مایع فریز می شود.
- لایه برداری شیمیایی: در این روش از محلول شیمیای قوی استفاده می شود تا لایه بالایی پوست برداشته شود با این هدف که پوست جدید به جای آن رشد خواهد کرد.
- لیزر لایه بردار یا اصلاح کننده : این روش نیز همانند لایه برداری شیمیایی می باشد اما در آن به جای محلول شیمیایی از لیزر استفاده می شود.
- اکسیزیون: پزشک می تواند با دقت پوست غیر نرمال را بردارد. یافته های پوستی به دست آمده می تواند برای بررسی احتمال سرطانی بودن به آزمایشگاه منتقل شود.
- درمان فتودینامیک: در این روش از محلولی استفاده می شود که در مجاورت نور فعال شده و سبب برطرف شدن ضایعه اکتینیک کراتوز می شود.
هم چنین از آن جایی که اکتینیک کراتوز علامتی است که نشان می دهد شما در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارید پزشک احتمالا معاینات منظمی از شما به عمل خواهد آورد تا به طور دوره ای نواحی غیر نرمال پوست بازبینی شود.
پیری پوست و تغییرات کلاژن: اگر چه نمی توان تاثیرات طولانی مدت ناشی از خورشید را روی پوست بازگرداند اما پزشک می تواند ظاهر پوست شما را با تجویز ترتینوئین بهبود بخشد. ترتینوئین از مشتقات ویتامین آ می باشد هم چنین می توان از آلفا هیدروکسی اسید های قوی استفاده کرد که مستقیما روی پوست مالیده می شود. سایر انتخاب ها عبارت است از لایه برداری شیمیایی، کرایوسرجری، لیزر لایه بردار یا اصلاح کننده هم چنین درم ابریژن که در آن لایه بیرونی پوست با استفاده از برسی گردان خراشیده می شود. به این ترتیب پوست جدید به جای پوست قدیمی رشد می شود. پزشک ممکن است برای کاهش چروک ها از تزریق بوتاکس یا سایر فیلرها استفاده کند. در مورد روش های زیبا سازی پوست باید در مورد خطرات و ریسک های آن با پزشک متخصص پوست مشورت کنید. اگر چه بوتولینیوم توکسین یا بوتاکس دارویی است که مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا می باشد اما فرم های جایگزین آن که در برخی کلینیک ها استفاده می شود نگرانی هایی را به دنبال دارد.
مراجعه به متخصص پوست جهت درمان آفتاب سوختگی و مشکلات پوستی ناشی از خورشید
در صورت داشتن مشکلات پوستی زیر فورا با پزشک متخصص پوست تماس بگیرید:
- تاول های شدید ناشی از آفتاب سوختگی
- آفتاب سوختگی خفیف در بخش زیادی از پوست به نحوی که سبب دردناک شدن پوست شود و خوابیدن یا لباس پوشیدن را برای شما دشوار سازد.
- لکه ها یا ندول های فلس دار و مداوم در هر جایی از پوست بدن، یا وجود زخم پوستی که بهبود نمی یابد
- خونریزی غیر نرمال زیر پوست یا کبود شدن پوست به سادگی
- هر گونه تغییری در وضعیت خال ها
پیش آگهی:
آسیب ناشی از نور خورشید می تواند نگرانی دائمی را به دنبال داشته باشد. برخی درمان ها برای اکتینیک کراتوز می تواند ضایعات پوستی را کاهش دهد. نکته مهم عوارض بلند مدت آفتاب سوختگی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان های پوست می باشد. مادامی که با پوست محافظت نشده در معرض آفتاب قرار می گیرید احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما بیشتر می شود، مخصوصا اگر رنگ پوست شما روشن باشد.
