نام ژنریک:

• آتنولول

نام لاتین:

• Atenolol

نام تجاری:

• ®Tenormin

گروه دارویی- درمانی:

• بتا بلاکر
• ضد فشار خون، ضد آنژین صدری

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

قرص خط دار: 50 و 100 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• آنژین (درد قفسه سینه) صدری مزمن و پایدار

بالغین:

ابتدا 50 میلی گرم آتنولول روزانه سپس طی 7 روز به 100 میلی گرم افزایش داده می شود. حداکثر دوز آتنولول 200 میلی گرم می باشد.

• هیپرتانسیون (فشار خون بالا)

بالغین:

آتنولول در بزرگسالان ابتدا 25 تا 50 میلی گرم روزانه یک بار تجویز می شود. در صورتی که فشار خون کنترل نشود می توان یک دیورتیک (ادرار آور) نیز به رژیم دارویی اضافه کرد. همچنین می توان در مدت 7 تا 14 روز دوز آتنولول را به 100 میلی گرم رسانید.

مکانیسم اثر:

مکانیسم اثر آتنولول بدین قرار است:

• آتنولول گیرنده های بتا – آدرنرژیک را بلوک می کند.
• آتنولول با کاهش نیاز میوکارد به اکسیژن قدرت انقباض قلب را بهبود می بخشد.
• آتنولول فشار خون را تنظیم می کند.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر آتنولول 3 تا 6 ساعت است.
• اوج غلظت آتنولول 2 تا 4 ساعت می باشد.
• آتنولول از طریق کلیه و روده ها دفع می گردد.

نکات با اهمیت:

• در بیماران کلیوی تعدیل دوز آتنولول ضروری می باشد.
• قبل از تجویز آتنولول مواردی مانند نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته و انسداد قلبی باید در نظر گرفته شود.
• تجویز آتنولول در افراد زیر 18 سال تایید نشده است.
• مشخص شدن تاثیر آتنولول حداقل به دو هفته زمان نیاز خواهد داشت.   
• نام تجاری آتنولول Tenormin می باشد.
• به طور کلی مکانیسم عمل آتنولول به درستی روشن نیست اما تحقیقات نشان داده است برون ده قلبی را کاهش داده، آزاد سازی رنین از کلیه ها را مهار می کند همچنین فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک را نیز کاهش می دهد.
• در بیماران مبتلا به دیابت تجویز آتنولول باید با احتیاط باشد زیر علائم افزایش قند خون یا کاهش آن را مخفی می کند.
• در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی کلیرانس آتنولول ممکن است با تاخیر انجام گیرد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به آتنولول
• شوک کاردیوژنیک
• برادیکاردی سینوسی
• بلاک قلبی
• ادم ریوی
• بارداری
• شیردهی

موارد احتیاط:

• دیابت
• تیروئید بیش فعال
• بیماری های کلیوی و کبدی
• آسم و برونشیت
• بیماری عروق کرونری
• نارسایی احتقانی قلب
• سندرم رینود
• تومورهای غدد آدرنال

تداخلات دارویی:

تداخلات دارویی آتنولول عبارت است از:

• تاثیر آتنولول اثر داروهای آنتی هایپرتنسیو را تشدید می کند.
• آتنولول همزمان با گلیکوزیدهای قلبی موجب تشدید برادیکاردی می شود.
• آتنولول اثر هورمون های تیروئیدی را کاهش می دهد.
• بلاک کننده های کانال کلسیم تاثیرات آتنولول را افزایش می دهند.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی آتنولول عبارت است از:

• GI: تهوع و استفراغ، اسهال، خشکی دهان
• CNS: خستگی، خواب آلودگی، سرگیجه، لتارژی
• CV: برادیکاردی، هایپوتانسیون، لنگیدن متناوب، اختلالات عروق محیطی
• Blood: ترومبوسیتوپنی، آگرانولوسیتوز
• GU: کاهش لیبیدو، ناتوانی جنسی
• Other: بثورات جلدی، تب، تاری دید، هایپوگلایسمی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف آتنولول در بارداری: آتنولول می تواند از جفت عبور کند. مصرف آتنولول در سه ماهه دوم بارداری می تواند خطرناک باشد. داده های کنترل شده ای در مورد مصرف قرص آتنولول در بارداری در سه ماهه اول وجود ندارد اما نمی توان مصرف آتنولول در این دوران را بی خطر دانست. نوزادانی که در سه ماهه سوم بارداری در تماس با بتابلاکرها بوده اند در خطر آثار جانبی ناشی از این داروها قرار دارند. به دلیل عوارض آتنولول در بارداری نوزادان متولد شده به لحاظ آثار جانبی ناشی از بتابلاکرها باید تحت مانیتور قرار داشته باشند.
• مصرف آتنولول در شیردهی: مصرف آتنولول در شیردهی باید با احتیاط باشد. آتنولول در شیر مادر ترشح می شود. بنابراین برادیکاردی در بیمار باید مانیتور گردد. نوزادان زیر سه ماه، نوزادانی با اختلال در عملکرد کلیه و نوزادانی که مادران آن ها از دوز بالای آتنولول استفاده می کنند، بیشتر در خطر قرار دارند.

توجهات پزشکی - پرستاری:

•  در طول درمان با آتنولول فشار خون و نبض بیمار را هر چهار ساعت کنترل کنید .
• قبل از درمان و در حین درمان با آتنولول تست های کبدی و کلیوی را انجام دهید.
• میزان ورود و خروج مایعات را در طول درمان با آتنولول مورد بررسی قرار دهید.
• آتنولول نباید درست قبل از خواب استفاده شود.
• در صورت اختلال کلیوی، تعدیل دوز آتنولول ضروری است.

توجهات بیمار - خانواده:

• تجویز آتنولول تنها توسط پزشک انجام می شود. قبل از مصرف آتنولول دستورالعمل داخل جعبه دارو را به دقت مطالعه نمایید. از قطع آتنولول به صورت ناگهانی اجتناب کنید.
• در صورت بروز تنگی نفس در طول درمان با آتنولول فورا پزشک را مطلع سازید.
• در طول درمان با آتنولول بروز تب، گیجی، خواب آلودگی، افسردگی و برادیکاردی را گزارش کنید.
• در طول درمان با آتنولول از مصرف داروهای غیر نسخه ای بدون مشورت با پزشک بپرهیزید.
• در طول درمان با آتنولول از انجام کارهایی که به هشیاری بیشتری نیاز دارند بپرهیزید. آتنولول و الکل نباید همزمان با هم استفاده شود زیرا احتمال گیجی و خواب آلودگی افزایش می یابد.     
• در طول درمان با آتنولول از روش های مطمئن ضد بارداری استفاده کنید.
• آتنولول در بیماران دیابتی خطر هایپوگلایسمی را به دنبال خواهد داشت.

شرایط نگهداری دارو:

• آتنولول باید در دمای اتاق نگاهداری شود.