نام ژنریک:

• متوپرولول

نام لاتین:

• Metoprolol

نام تجاری:

• ®Lopressor
• ®Metoprolol Succinate ER
• ®Metoprolol Tartrate
• ® Toprol-XL

گروه دارویی- درمانی:

• بتا بلاکر
• ضد فشار خون
• درمان کمکی میوکاردیال انفارکتوس حاد

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C

اشکال دارویی:

• قرص: 50
• تزریقی: 1 میلی گرم بر میلی لیتر

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• فشار خون خفیف تا متوسط

بالغین:

ابتدا 50 تا 100 میلی گرم متوپرولول خوراکی روزانه در تک دوز یا چند دوز منقسم تجویز می شود. ممکن است بسته به نیاز افزایش دوز متوپرولول لازم باشد. حداکثر دوزاژ روزانه 400 میلی گرم می باشد.

• پس از میوکاردیال انفارکتوس حاد

بالغین:

5 میلی گرم بولوس وریدی هر دو دقیقه تا سه دوز مکرر تجویز می شود. سپس 25 تا 50 میلی گرم متوپرولول خوراکی 15 دقیقه بعد تجویز می شود و این دوزاژ تا 48 ساعت ادامه می یابد. دوز نگهدارنده 100 میلی گرم متوپرولول خوراکی می باشد.

• فاز تاخیری میوکاردیال انفارکتوس

بالغین:

100 میلی گرم متوپرولول خوراکی دو بار در روز حداقل تا سه ماه تجویز می شود.

• IF پس از انفارکتوس میورکاردیال

بالغین:

2.5 تا 5 میلی گرم آمپول متوپرولول هر 2.5 دقیقه تا 15 میلی گرم ادامه می یابد. پس از رسیدن فشار سیستولیک به کمتر از 100 میلی متر جیوه و یا ضربان قلب به کمتر از 50 ضربان در دقیقه مصرف متوپرولول قطع می گردد.

• آنژین صدری

بالغین:

100 میلی گرم متوپرولول خوراکی روزانه در دو دوز منقسم تجویز می شود. دوز نگهدارنده متوپرولول 100 تا 400 میلی گرم روزانه یا 100 میلی گرم قرص ER روزانه تا حداکثر 400 میلی گرم تجویز می شود. افزایش دوز به صورت هفتگی انجام می شود.

مکانیسم اثر:

مکانیسم اثر متوپرولول عبارت است از:

• متوپرولول آنتاگونسیت انتخابی B1 می باشد. متوپرولول از طریق بلوک گیرنده های آدرنرژیک فشار خون را کاهش می دهد. متوپرولول ممکن است با مهار آزادسازی رنین یا کاهش خروجی ایمپالس ها از سیستم عصبی مرکزی چنین تاثیری را اعمال کند. هم چنین سبب کاهش COP می شود.
• عملکرد بعد از انفارکتوس میوکاردیال حاد: مکانیسم اثر متوپرولول در این مورد مشخص نیست. اما مرگ و میر پیش از انفارکتوس میوکاردیال را کاهش می دهد. متوپرولول سبب کاهش ضربان قلب، فشار سیستولیک و برون ده قلبی می گردد. هم چنین وقوع فیبریلاسیون بطنی را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک:

• جذب گوارشی متوپرولول مناسب است.
• غذا می تواند بر جذب متوپرولول تارترات تاثیر بگذارد. متوپرولول تارترات به دنبال مصرف غذا تجویز می شود.
• متوپرولول سوکسینات یک بار در روز با یا بدون غذا تجویز می شود.  
• متوپرولول در کبد متابولیزه می شود.
• متوپرولول از طریق ادرار دفع می شود.

نکات با اهمیت:

• نحوه مصرف متوپرولول بر اساس شرایط بیمار و توسط پزشک تعیین می شود.
• در ایران معروف ترین نام تجاری متوپرولول متورال می باشد.
• از دیگر موارد استفاده متوپرولول پیشگیری از میگرن و درمان برخی آریتمی ها می باشد. البته کاربرد متوپرولول در موارد عنوان شده به صورت 0ff-lable می باشد.
• داروی متوپرولول در مقایسه با سایر داروهای بتابلاکر بیشتر به صورت انتخابی عمل می کند و کمتر بر پاسخ انسولین و یا تنفس تاثیر می گذارد.
• آمپول متوپرولول توسط متخصص برای افراد مبتلا به آنژین ناپایدار و یا افراد مبتلا به برخی آریتمی ها تزریق می شود.
• متوپرولول آهسته رهش در افراد مبتلا به برخی نارسایی های قلبی مفید می باشد. نحوه مصرف متوپرولول آهسته رهش معمولا یک بار در روز می باشد.
• متوپرولول سوکسینات و متوپرولول تاراترات هر دو ماده موثره مشابهی دارند بنابراین تاثیرات جانبی هر دو مشابه می باشد.
• خشکی چشم ها، تاری دید، خستگی، افت ضربان قلب و تعریق از شایع ترین عوارض جانبی متوپرولول محسوب می شود.
• داروی متوپرولول می تواند علائم افت قند مانند افزایش ضربان قلب و لرزش را کاهش دهد هم چنین ریسک افت قند ناشی از انسولین را افزایش می دهد.
• متوپرولول سوکسینات نباید برای پیشگیری از حمله قلبی استفاده شود.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به متوپرولول و سایر بتا بلاکرها
• برادیکاردی سینوسی
• بلوک قلبی درجه دو و سه
• شوک کاردیوژنیک
• در انفارکتوس میوکاردیال ضربان قلبی کمتر از 45 تپش در دقیقه یا فشار سیستولیک کمتر از 100 میلی لیتر جیوه

موارد احتیاط:

• دیابت
• اختلال شدید کبدی
• اختلال کلیوی
• اختلال قلبی
• اختلال ریوی

تداخلات دارویی:

تداخلات دارویی متوپرولول عبارت است از:

داروهای زیر اثرت متوپرولول را افزایش می دهد:

• آمیودارون
• دیورتیک ها
• داروهای ضد هایپرتانسیون
• داروهای زیر اثرات متوپرولول را کاهش می دهد:
• باربیتورات ها
• فنی توئین
• آلکالوئیدهای ارگوت خطر ایسکمی محیطی را کاهش می دهند.
• لیدوکائین و پرازوسین همزمان با مصرف متوپرولول خطر افت فشار ارتواستاتیک را افزایش می دهند.
• مصرف همزمان وراپامیل و هیدرالازین با متوپرولول اثر هر دو دارو را افزایش می دهد.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبي متوپرولول عبارت است از:

• CNS: سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی مفرط، کابوس شبانه
• GI: نفخ، تهوع و استفراغ، اسهال
• CV: سردی اندام ها، برادیکاردی، آریتمی، نارسایی قلبی، هایپوتانسیون، بیماری رینود
• Other: تنگی نفس، برونکواسپاسم، راش جلدی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف متوپرولول در دوران بارداری: استفاده از متوپرولول در دوران بارداری توصیه نمی شود. در صورت نیاز بهتر است کمترین دوز متوپرولول تجویز شود و مصرف متوپرولول حداقل دو تا سه روز قبل از زایمان قطع گردد. مطالعات حیوانی کاهش بقای نوزاد را نشان داده است اما داده های کنترل شده ای در مورد مصرف متوپرولول در بارداری انسان در دست نیست.
• مصرف متوپرولول دردوران شیردهی: یک نوزاد شیر خواری که در روز یک لیتر شیر استفاده می کند کمتر از یک میلی گرم متوپرولول دریافت می کند. بهتر است در دوران شیردهی از متوپرولول استفاده نشود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در حین درمان با متوپرولول عملکرد کبد و کلیه باید بررسی شود.
• در تجویز آمپول متوپرولول مانتیورینگ مداوم ECG ضرورت دارد.
• هر چهار ساعت یک بار باید علائم حیاتی به خصوص نبض و فشار خون را بررسی کنید.
• نبض اپیکال و رادیال را مقایسه کنید. نبض کمتر از 50 بار در دقیقه را گزارش کنید.
• وزن، ادم و میزان ورود و خروج مایعات را  در طول درمان با متوپرولول بررسی کنید.
• در طول درمان با متوپرولول ادم اندام تحتانی را گزارش نمایید.
• مصرف متوپرولول می تواند اندکی بر نتیجه آزمایشگاهی مقدار کلسترول تاثیر بگذارد.
• بهتر است قرص متوپرولول به طور روزانه در زمان مشخصی مصرف شود.
• مصرف متوپرولول می تواند علائم هایپرتیروئیدیسم را بپوشاند.
• در طول درمان با متوپرولول پوست و غشا مخاطی را به لحاظ هیدراسیون بررسی کنید.
• متوپرولول را هنگام خواب تجویز کنید.
• برای تزریق وریدی آمپول متوپرولول، داروی رقیق نشده را در مدت یک دقیقه در سه دوز با فواصل 2.5 دقیقه تجویز کنید.
• برای تجویز قرص متوپرولول باید حداقل 15 دقیقه از تزریق وریدی آمپول متوپرولول گذشته باشد.

توجهات بیمار - خانواده:

• متوپرولول را مطابق دستور پزشک استفاده کنید.
• از افزایش دوز یا قطع ناگهانی متوپرولول اجتناب کنید. قطع ناگهانی متوپرولول می تواند سبب تشدید آنژین شده و ریسک حمله قلبی را افزایش می دهد.
• متوپرولول را بلافاصله بعد از غذا استفاده کنید.
• از مصرف سایر داروهای بدون نسخه، ضد فشار خون، بتا بلاکرها همزمان با متوپرولول پرهیز کنید.
• در طول درمان با متوپرولول مصرف سیگار و الکل را ترک و مصرف نمک را محدود کنید. الکل می تواند عوارض جانبی متوپرولول را افزایش دهد.
• علاوه بر استفاده از متوپرولول به برنامه غذایی، ورزش و کنترل وزن توجه کنید.
• برای کاهش افت فشار وضعیتی متوپرولول را قبل از خواب استفاده کنید و از تغییر وضعیت ناگهانی پرهیز کنید.
• نشانه های نارسایی احتقانی قلب (ادم انتها، سرفه، خس خس، افزایش وزن) را گزارش کنید.
• روش صحیح کنترل نبض و فشار خون را بیاموزید.

شرایط نگهداری دارو:

• متوپرولول را در درجه حرارت اتاق، در محل خشک و خنک نگاه دارید.