پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک اختلال پوستی مزمن است که موجب ایجاد نواحی ضخیم، ملتهب و قرمز در پوست اغلب به همراه پوسته های نقره ای رنگ می شود. کودکان و نوجوانان نیز به پسوریازیس مبتلا می شوند اما این بیماری عموما در بزرگسالان رخ می دهد. خانم ها و آقایان به یک میزان درگیر بیماری پسوریازیس می شوند.
شدت پسوریازیس از طریق میزانی از سطح بدن که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته و این که بیماری تا چه حد کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده است، تعیین می گردد. بیماری پسوریازیس قابل درمان نیست در حالی که برخی درمان ها برای کاهش علائم پسوریازیس و بهبود ظاهر پوست در دسترس هستند.
علل پسوریازیس
طی تحقیقات انجام شده، علت پسوریازیس به طور دقیق مشخص نشده است. با این حال، اعتقاد بر این است که مجموعه ای از عوامل ایمنی، ژنتیکی و محیطی علل پسوریازیس هستند. برخی محرک های شایع همچون آب و هوای سرد، داروها یا استرس برای بیماری پسوریازیس وجود دارند در حالی که بسیاری از محرک ها مختص خود بیمار هستند.
- سیستم ایمنی. در لایه بالایی پوست یعنی اپی درم چندین لایه پوستی وجود دارد که دائما درحال ریزش هستند. برای جایگزینی سلول هایی که ریزش کرده اند، بدن سلول های اپی درمال بیشتری را تولید می کند.
پسوریازیس تحت تاثیر عملکرد سیستم ایمنی ایجاد می شود. سلول های ایمنی از طریق جریان خون وارد پوست می شوند و موجب رشد سریع لایه بالایی پوست (اپی درم) و توقف ریزش مناسب آن ها می گردند. این عمل موجب تشکیل پلاک هایی در نواحی درگیر پسوریازیس می شود.
- ژنتیک. فاکتورهای ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا فرد به بیماری پسوریازیس ایفا می کنند. حدود 40 درصد از بیماران مبتلا به پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک (نوعی از آرتریت که شباهت زیادی به پسوریازیس دارد) فرد مبتلا دیگری در خانواده خود دارند. چندین ژن زمینه را برای ابتلا به بیماری پسوریازیس در فرد بالا می برند اما تست ژنتیکی برای تعیین ابتلا به این بیماری در فرد وجود ندارد.
- عفونت ها یا داروها. عفونت های باکتریایی و ویروسی موجب عود علائم پسوریازیس می شوند. برخی داروها همچون بتا بلاکرها، لیتیم و داروهای ضد مالاریا می توانند علائم پسوریازیس را تشدید کنند.
- محیط و رفتار. فاکتورهای محیطی و رفتاری نیز خطر بروز بیماری پسوریازیس را تحت تاثیر قرار می دهند. اطلاعات دقیق در مورد این که این عوامل علت پسوریازیس باشند وجود ندارد.
استرس فیزیکی و روانی احتمال بروز پسوریازیس را در افرادی که زمینه ژنتیکی دارند افزایش می دهد. پسوریازیس با بروز چاقی و خطر بیماری قلبی مرتبط است. سیگار کشیدن خطر و شدت پسوریازیس خصوصا پسوریازیس کف دست ها و پاها را بالا می برد.
انواع پسوریازیس
موارد زیر شامل برخی انواع پسوریازیس هستند:
- پسوریازیس پلاکی. پسوریازیس پلاکی بیشتر بزرگسالان جوان و میانسال را تحت تاثیر قرار می دهد اما می تواند در هر سنی رخ دهد. پلاک های پوستی (در حدود 1-10 سانتی متر یا بیشتر) معمولا در پوست سر، آرنچ ها، زانوها و پشت فرد ظاهر می شوند.
- پسوریازیس خالدار. این نوع از پسوریازیس در برخی مواقع در اثر عفونت استرپتوکوکی ایجاد می شود. این بیماری اغلب کودکان و جوانان بدون سابقه پسوریازیس را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب فوران ناگهانی پلاک های کوچک بر روی پوست تنه می شود.
- پسوریازیس تاولی. پسوریازیس تاولی می تواند شدید و در مواردی مهلک باشد. این بیماری با ایجاد تاول های کوچک به سرعت توسعه می یابد؛ این تاول ها ممکن است به یکدیگر پیوسته و بزرگ تر شوند. علائم پسوریازیس تاولی شامل تب و مقدار غیر طبیعی گلبول های سفید و کلسیم خون است. این بیماری همچنین موجب تاول های چرکی در کف دست ها و پاها می شود. امکان ترکیدن این تاول ها و ایجاد شکستگی های دردناک پوستی وجود دارد.
- پسوریازیس معکوس. این نوع پسوریازیس نواحی که کمتر در معرض دید هستند مانند کشاله ران، زیر بغل، باسن، ناحیه تناسلی و زیر سینه ها را درگیر می کند. در برخی مواقع این بیماری با عفونت قارچی یا باکتریایی اشتباه گرفته می شود.
- پسوریازیس ناخن. برخی افراد مبتلا به پسوریازیس دچار مشکلات ناخن مانند فرورفتگی های کوچک در سطح ناخن می شوند. رنگ ناخن ها ممکن است به زرد- قهوه ای تغییر کند و از بستر خود جدا شوند (اونیکولیز). در موارد بسیار شدید، ناخن ها ضخیم می شوند. درمان پسوریازیس ناخن دشوار است و به کمک تزریق استروئیدها به داخل بستر ناخن و یا داروهای خوراکی ماند متوترکسات، سیکلوسپورین یا داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی انجام می گیرد.
- آرتریت پسوریاتیک. بیش از یک سوم افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک نیز دچار هستند؛ شرایطی که موجب درد و تورم مفصلی می گردد. در ابتدا معمولا نشانه های پوستی ظاهر می شوند در حالی که حدود 15 درصد از بیماران قبل از علائم پسوریازیس، به آرتریت مبتلا هستند. افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک اغلب مشکلات شدید ناخن دارند.
- پسوریازیس ناشی از اچ آی وی. علاوه بر انواع پسوریازیس که در بالا اشاره شد، پسوریازیس ممکن است افراد آلوده به ویروس نقص ایمنی انسانی نیز بروز کند. علائم این نوع پسوریازیس شامل زخم هایی در کف دست ها و پاها، مشکلات ناخن، درد مفصلی و زخم های متورم و قرمز در سراسر بدن هستند. با این حال، بیشتر افراد مبتلا به پسوریازیس به عفونت اچ آی وی دچار نیستند.
