شکاف کام و لب وجود یک شکاف در لب بالایی و سقف دهان است که خوردن، صحبت کردن، نفس کشیدن و ... را با مشکل روبه رو می کند. شکاف کام و لب در کودکان اغلب یک نقص مادرزادی است که در سنین مشخصی به کمک جراحی شکاف کام و لب قابل ترمیم است. جراحی شکاف کام و لب در بهبود ظاهر و عملکرد لب بالایی و سقف دهان کودک نقش مهمی دارد.

دروانا:

 جراحی شکاف کام و لب چیست؟

شکاف کام و لب از جمله شایع ترین ناهنجاری های مادرزادی هستند که کودکان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهند. تشکیل ناقص لب بالایی (شکاف لب) و یا سقف دهان (شکاف کام) ممکن است به تنهایی و یا به همراه یکدیگر اتفاق بیافتند. شکاف کام و لب ممکن است با شدت مختلفی ایجاد شده و یکی یا هر دو طرف دهان را درگیر کنند. جراحی شکاف کام و لب به منظور ترمیم شکاف لب و شکاف کام انجام می شود.

علت شکاف کام و لب

شکاف یا انفکاک لب بالایی یا سقف دهان در مراحل اولیه از رشد کودک متولد نشده اتفاق می افتد. در طول رشد جنینی، برخی از اجزای لب بالایی و سقف دهان نمی توانند به طور طبیعی رشد کنند و بدین ترتیب شکاف کام و لب شکل می گیرد. در برخی موارد، یک سندرم ممکن است عامل شکاف کام و لب در کودکان باشد. در هر حال در بیشتر موارد، علت شکاف کام و لب مشخص نیست. در این مورد، شکاف کام و لب در کودکان ممکن است در نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد شده باشد.

جراحی شکاف کام و لب روشی است که برای ترمیم این نقص مادرزادی انجام می شود و می تواند ظاهر لب ها و کام و البته عملکرد آن ها را به حالت طبیعی نزدیک کند. در بیشتر موارد شکاف کام و لب به کمک تکنیک های مختلف و تخصصی جراحی پلاستیک قابل ترمیم هستند و توانایی کودک در خوردن، صحبت کردن، شنیدن و نفس کشیدن را بهبود می بخشند.

علت انجام جراحی شکاف کام و لب

جراحی شکاف کام و لب به منظور بستن شکاف کام و لب انجام می شود اما می تواند در بهبود رشد و عملکرد نرمال کودک نیز کمک کننده باشد. جراحی شکاف لب شامل قرار دادن لب در موقعیت مناسب و ایجاد ظاهری نزدیک تر به حالت نرمال است:

  • بستن شکاف لب که موجب ایجاد اسکار در داخل یا اطراف لب بالایی می شود.
  • تشکیل قوس یا منحنی در طول مرکز لب بالایی
  • ایجاد فاصله مناسب بین لب بالایی و بینی

شکاف لب اغلب شکل بینی را تحت تاثیر قرار می دهد و به دنبال جراحی شکاف لب به جراحی های دیگری نیز نیاز است:

  • ایجاد تقارن در بینی و شکل سوراخ های آن
  • صاف کردن و ایجاد طول کافی برای تیغه بینی (بافتی که سوراخ های بینی را از یکدیگر جدا می کند)

از آن جایی که کام در واقع کف حفره بینی را تشکیل می دهد و امکان صحبت کردن طبیعی را فراهم ی کند، از جمله علل انجام جراحی شکاف کام موارد زیر هستند:

  • جدا کردن بافت دهان و بینی توسط بستن شکاف کام
  • فراهم کردن امکان عملکرد طبیعی ماهیچه نرم کام برای صحبت کردن نرمال
  • برقراری رابطه طبیعی کام نرم با کانال شنوایی و لوله استاش به منظور شنوایی طبیعی
  • افزایش رشد و تکامل نرمال فک بالایی و دندان ها
  • ترمیم هر گونه نقص در خطوط لثه ها برای رشد دندان های دائمی

زمان جراحی شکاف کام و لب برای کودک چه موقع است؟

زمان جراحی شکاف کام و لب به شرایط کودک بستگی دارد.

  • جراحی شکاف لب بسته به وضعیت سلامتی کودک عموما در سنین بین 2-6 ماهگی انجام می شود.
  • جراحی شکاف کام که اغلب بعد از جراحی شکاف لب و به صورت جداگانه صورت می گیرد، بسته به وضعیت سلامتی کودک معمولا در سنین بین 9 تا 18 ماهگی انجام می شود.
  • جراحی شکاف کام و لب ممکن است به دلیل انجام درمان های لازم برای سایر مشکلات حیاتی مانند اختلال قلبی یا ریوی به تاخیر بیافتد.

سایر روش های جراحی مرتبط با شکاف کام و لب که در طول زمان انجام می شوند شامل درمان تجمع مایع در لوله های گوش، پیوند استخوان برای ترمیم خطوط لثه ها و جراحی دندان یا فک برای بهبود توانایی جویدن و خوردن هستند.

مراحل جراحی شکاف کام و لب

بیهوشی

داروهای به منظور راحتی بیمار در طول جراحی شکاف کام و لب تزریق می شوند. این داروها ممکن است داروهای آرام بخش و بیهوش کننده های عمومی باشند.

  برش

هدف از جراحی شکاف لب نزدیک کردن فاصله موجود بین لب ها و ایجاد ظاهر، ساختار و عملکرد طبیعی در لب بالایی است. بدین منظور، جراح برش هایی در هر دو طرف شکاف لب می زند تا برآمدگی هایی در پوست، ماهیچه و بافت داخل دهان ایجاد شده تا بعدا بتواند آن ها را به سمت یکدیگر بکشد و با بخیه زدن شکاف لب را ببندد. جراحی شکاف کام به تغییر موقعیت دقیق بافت ها و ماهیچه ها دارد که شکاف کام بسته شود و سقف دهان مجددا ساخته شود. برای جراحی شکاف کام، پزشک برش هایی در دو طرف شکاف ایجاد می کند و با به کار بردن تکتیک هایی بافت های سخت و نرم کام را در موقعیت جدیدی قرار می دهد. از جمله این بافت ها ماهیچه های نرم کام هستند که برای صحبت کردن به کار می روند. شکاف کام اغلب در وسط سقف دهان بسته می شود و طول کافی از کام را برای غذا خوردن، صحبت کردن و رشد مناسب در طول زندگی فراهم می کند.

بستن برش ها

زمانی که جراحی شکاف کام و لب انجام شد، برش های ایجاد شده به کمک بخیه های کشیدنی یا جذب شدنی بسته می شوند.

نتیجه جراحی شکاف کام و لب

بر جای ماندن اسکارهای خارجی بعد از جراحی شکاف کام و لب در لب بالایی و بینی کاملا طبیعی است. در طول زمان، این اسکارها از بین می روند و توانایی کودک شما در رشد و عملکرد طبیعی بهبود می یابد. از جمله عوارض عمل جراحی شکاف کام و لب می توان به موارد زیر اشاره کرد که البته شیوع آن هابسیار کم است:

  •  باز شدن زخم جراحی
  • عفونت زخم جراحی
  • خونریزی
  • تجمع خون (هماتوم)
  • بروز اسکار
  • نیاز به عمل های ترمیمی دوباره یا حتی سه باره برای بهبود نتیجه عمل 

دکتر علیرضا صابری فوق تخصص جراحی پلاستیک اضافه می کنند که در صورت عدم ترمیم به موقع شکاف کام و لب امکان بروز عوارض زیر وجود دارد:

  • ناهنجاری های دندانی
  • مشکلات تغذیه ای
  • اختلال شنوایی
  • اختلال در تکلم
  • مشکل در رشد متناسب صورت

 

دکتر علیرضا صابری قوچانی

دکتر علیرضا صابری قوچانی

فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی
دكتر عليرضا صابري قوچاني فوق تخصص جراحی پلاستیک از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تهران و عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران می باشند.
 
تایید شده: توسط دکتر علیرضا صابری قوچانی
برگرفته از: وبسایت https://www.plasticsurgery.org

درباره دُروانا

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا)
وبسایت دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.
از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.
با دروانا همراه شوید.

موضوعات ویژه