نام ژنریک:

• تئوفیلین

نام لاتین:

• Theophylline

نام تجاری:

• ®Elixophyllin

گروه دارویی- درمانی:

• مشتقات گزانتین ها
• برونکودیلاتور

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C

اشکال دارویی:

• قرص: 100 و 200 میلی گرم
• کپسول: 200 میلی گرم
• شربت: تئوفیلین 50 میلی گرم در 5 میلی لیتر + گایافنزین 30 میلی گرم در 5 میلی لیتر (تئوفیلین/گایافنزین)

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• درمان علامتی برونکواسپاسم

       بالغین:

        دوز اولیه برای همه 6 میلی گرم بر کیلوگرم می باشد سپس هر 8 ساعت باید 3 میلی گرم برکیلوگرم تئوفیلین استفاده شود.

         بالغین مصرف کننده دخانیان بدون بیماری زمینه ای:

       3 میلی گرم برکیلوگرم هر 4 ساعت تا 3 دوز و بعد 3 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت

        بالغین مبتلابه نارسایی احتقانی قلب:

       2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 8 ساعت تا 2 دوز سپس 1 تا 2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 12 ساعت

       بالغین مبتلا به مشکلات قلبی ریوی:

       2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت تا 2 دوز سپس 2 میلی گرم بر کیلوگرم هر 8 ساعت

      کودکان 9 تا 16 سال:

     3 میلی گرم بر کیلوگرم هر 4 ساعت تا 2 دوز سپس 3 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت

• پروفیلاکسی آسم برونشیال، برونکواسپاسم و برونشیت

      بالغین:

      16 میلی گرم بر کیلوگرم تئوفیلین خوراکی هر 6 تا 8 ساعت و حداکثر دوز روزانه 400 میلی گرم می باشد.

مکانیسم اثر:

• مکانیسم اثر تئوفیلین به گونه ای است که با مهارآنزیم فسفودی استراز، افزایش سطح cAMP و اعمال اثرات مهاری بر رسپتورهای آدنوزین واقع در برونش سبب شل شدن عضلات برنش و اتساع آن می گردد.

فارماکوکینتیک:

• تئوفیلین جذب گوارشی سریعی دارد.
• تئوفیلین در کبد متابولیزه می شود و دفع ادراری دارد.

نکات با اهمیت:

• شربت تئوفیلین جی برای سرفه و کنترل نشانه های گوارشی مورد تجویز قرار دارد.
• مقدار مصرف شربت تئوفیلین جی توسط پزشک معالج تعیین می شود.
• تئوفیلین جی در کودکان نیز تجویز می گردد.
• مقدار مصرف تئوفیلین بسیار اهمیت دارد زیرا احتمال بروز مسمومیت با تئوفیلین وجود دارد.
• علائم مسمومیت با تئوفیلین عبارت است از استفراغ، افزایش ضربان قلب، گیجی لرزش و تشنج.
• مصرف تئوفیلین در افراد زیر 18 سال بدون توصیه پزشک ممنوع می باشد.
• مصرف تئوفیلین در حملات شدید آسم ممنوع می باشد.
• مصرف تئوفیلین بر نتایج برخی تست های تشخیصی تاثیر می گذارد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به گزانتین ها
• زخم پپتک
• تشنج
• خونریزی داخل جمجمه ای

موارد احتیاط:

• دیابت
• فشار خون بالا
• هیپرتیروئیدی
• گلوکوم
• هیپوکسی شدید
• رفلاکس معده به مری
• انفارکتوس میوکارد

تداخلات دارویی:

تداخلات دارویی تئوفیلین عبارت است از:

• داروهای آدرنرژیک اثرات تئوفیلین بر سیستم قلبی عروقی و سیستم عصبی مرکزی را تشدید می کند.
• مصرف سیگار، کاربامازپین و ریفامپین متابولیسم تئوفیلین را افزایش می دهد.
• بتابلاکرها، اریترومایسین و سایمتیدین ممکن است متابولیسم تئوفیلین را کاهش دهد.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض تئوفیلین عبارت است از:

• CNS: سردرد، سرگیجه، بیخوابی، بیقراری، تحریک پذیری، تشنج، افسردگی
• CV: تاکیکاردی، دیس ریتمی، طپش قلب، افت فشار خون، نارسایی گردش خون، کولاپس عروقی
• Other: تندی نفس، تب، احتباس ادراری، هیپرگلیسمی، برافروختگی چهره

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف تئوفیلین در بارداری: فارماکوکینتیک تئوفیلین در بارداری خانم ها مورد مطالعه قرار گرفته است. تحقیقات کاهش معنی داری را در کلیرانس تئوفیلین در سه ماهه سوم نشان داده است. در مراحل آخر بارداری میزان اتصال با پروتئین های پلاسما نیز کاهش داشته است. بنابراین در صورت مصرف تئوفیلین در بارداری مانیتوز غلظت سرمی دارو به منظور بررسی مسمومیت بسیار اهمیت دارد. مصرف تئوفیلین در بارداری در صورتی مجاز خواهد بود که جایگزین مناسبی برای آن وجود نداشته باشد.
• مصرف تئوفیلین در شیردهی: مصرف تئوفیلین در شیردهی مجاز نمی باشد زیرا این دارو در شیر مادر ترشح می شود و می تواند به نوزاد شیرخوار آسیب برساند.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در حین مصرف تئوفیلین وضعیت تنفسی بیمار را کنترل کنید.
• میزان ورود و خروج مایعات را اندازه گیری کنید.
• نشانه های مسمومیت با تئوفیلین را در نظر داشته باشید.
• سطح پلاسمایی تئوفیلین باید در بازه 5 تا 15 میلی گرم بر میلی لیتر قرار داشته باشد.
• برای کاهش نشانه های گوارشی می توانید تئوفیلین را با غذا تجویز کنید.
• در تعیین دوز تئوفیلین باید به وضعیت مصرف دخانیات توجه شود. بیمار را به ترک استفاده از سیگار تشویق نمایید.

توجهات بیمار - خانواده:

• از مصرف سیگار، دخانیات، الکل، کافئین، داروهای سرماخوردگی و هر گونه داروی غیر نسخه ای اجتناب کنید.
• مقدار مصرف تئوفیلین توسط پزشک معالج تعیین می شود. این دارو باید در ساعات مشخص همراه با یک لیوان آب استفاده شود.
• در صورت بروز نشانه های شدید گوارشی، مصرف تئوفیلین می تواند با غذا توام شود.
• مشخص نیست آیا مصرف تئوفیلین در بارداری بر جنین در حال رشد تاثیر می گذارد یا خیر. بنابراین اگر قصد باردار شدن دارید پزشک را در جریان قرار دهید.
• از خرد کردن کپسول تئوفیلین اجتناب کنید.
• تئوفیلین خواب آور است بنابراین در طول درمان با تئوفیلین از انجام فعالیت هایی که به هشیاری کامل نیاز دارند اجتناب کنید.
• در طول درمان با تئوفیلین از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی گزانتین اجتناب کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• تئوفیلین را در درجه حرارت اطاق نگاهداری کنید.