سوء هاضمه چیست؟
سوء هاضمه، دیس پپسی یا ناراحتی معده یک اصطلاح عمومی است که احساس ناراحتی در بالای شکم را توصیف می کند. سوء هاضمه یک بیماری نیست اما شما علائمی را تجربه می کنید که شامل درد شکمی و احساس پری شکم بعد از خوردن می باشند. در حالی که سوء هاضمه بسیار شایع است، هر فرد ممکن است سوء هاضمه را به صورت متفاوتی تجربه نماید. علائم سوء هاضمه ممکن است بعضی اوقات یا اغلب اوقات در طول روز وجود داشته باشند.
سوء هاضمه ممکن است علامتی از یک بیماری گوارشی دیگر باشد. این مشکل گوارشی در صورتی که از بیماری زمینه ای دیگری ناشی نشده باشد، با تغییر در شیوه زندگی و مصرف دارو قابل درمان است.
افراد مبتلا به سوء هاضمه یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر را ظاهر می کنند:
- سیری زودرس حین خوردن غذا. در سوء هاضمه، شما ممکن است غذای زیادی نخورده باشید اما احساس سیری دارید و ممکن است نتوانید خوردن را ادامه دهید.
- احساس پری آزار دهنده بعد از وعده غذایی. در این حالت احساس پری شکم بیش از حالت معمول به طول می انجامد.
- احساس ناراحتی در بالای شکم. احساس درد خفیف تا شدید در ناحیه فوقانی شکم از دیگر علائم سوء هاضمه است.
- سوزش در بالای شکم. احساس سوزش یا حرارت ناراحت کننده ای فوقانی شکم خود دارید که از دیگر علائم سوء هاضمه است.
- نفخ در بالای شکم. به علت تولید گاز احساس سفتی آزار دهنده ای در بالای شکم خود دارید.
- تهوع. از دیگر علائم سوء هاضمه تهوع است.
در برخی مواقع، افراد مبتلا به سوء هاضمه دچار سوزش سردل نیز می شوند که نشانه ریفلاکس معده به مری باشد.
سوء هاضمه: تشخیص
پزشک تشخیص سوء هاضمه را با بررسی سابقه و معاینه فیزیکی آغاز می کند. در صورت عدم وجود نشانه های خفیف مثل استفراغ، کاهش وزن، مدفوع سیاه و قیری شکل، سن بالا، استفراغ خونی، سابقه سرطان معده در خانواده و شروع حاد علائم معمولا نیاز به ارزیابی های بیشتر وجود نداشته و درمان علامتی به همراه رژیم غذایی توصیه می شود. در غیر این صورت ارزیابی های تشخیصی نیز ضروری خواهد بود.
پزشک متخصص داخلی و گوارش اقدامات زیر را برای تشخیص سوء هاضمه توصیه می کند:
- تست های آزمایشگاهی برای بررسی آنمی یا اختلالات متابولیک
- تست مدفوع و تنفس برای بررسی عفونت هلیکوباکتر پیلوری؛ باکتری که موجب زخم های گوارشی می شود و عاملی برای سوء هاضمه است. تست هلیکوباکتر پیلوری بحث برانگیز است؛ زیرا مطالعات نشان می دهند که درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری به غیر از حالتی که موجب زخم گوارشی شده است، مزایای چندانی ندارد.
- آندوسکوپی برای ارزیابی ناهنجاری های مجاری گوارشی فوقانی. در این روش برای تشخیص سوء هاضمه، یک نمونه بافتی نیز برای آنالیز بیشتر برداشته می شود.
- تست های تصویربرداری (اشعه ایکس یا سی تی اسکن) برای ارزیابی انسداد روده ای یا مشکلات دیگر.
اگر تست های اولیه در تشخیص علت سوء هاضمه کمک کننده نباشند، پزشک ممکن است تشخیص سوء هاضمه عملکردی را بدهد.
سوء هاضمه: درمان
تغییر در شیوه زندگی می تواند در درمان سوء هاضمه کمک کننده باشد. پزشک اقدامات زیر را برای درمان سوء هاضمه توصیه می کند:
- پرهیز از خوردن غذاهایی که سوء هاضمه را تشدید می کنند.
- خوردن پنج یا شش وعده غذایی در روز به جای سه وعده غذایی با حجم غذایی بالا
- کاهش یا حذف مصرف الکل و کافئین
- پرهیز از مصرف داروهای ضد درد مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم
- یافتن جایگزین هایی برای داروهایی که علائم سوء هاضمه را تشدید می کنند.
- کنترل استرس و اضطراب
در صورتی که سوء هاضمه در شما با اقدامات فوق قابل کنترل نباشد، پزشک داروهایی را برای درمان سوء هاضمه تجویز می کند. آنتی اسیدهای غیر نسخه ای عموما اولین انتخاب برای درمان سوء هاضمه هستند. دیگر گزینه های موجود شامل موارد زیر می باشند:
- مهارکننده های پمپ پروتونی. این داروها اسید معده را کاهش می دهند. مهار کننده های پمپ پروتونی در صورتی که سوزش سردل به همراه سوء هاضمه وجود داشته باشد، تجویز می شوند.
- آنتاگونیست های گیرنده هیستامین 2. این داروها نیز با کاهش اسید معده به درمان سوء هاضمه کمک می کنند.
- پروکینتیک ها. داروهایی هستند که در صورت کند بودن تخلیه محتویات معده می توانند در درمان سوء هاضمه به کار روند.
- آنتی بیوتیک ها. در صورتی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری عامل سوء هاضمه باشد، این داروها در درمان سوء هاضمه به کار گرفته می شوند.
- ضد افسردگی ها یا داروهای ضد اضطراب. این داروها با کاهش احساس درد به رفع ناراحتی ناشی از سوء هاضمه کمک می کنند.
