نام ژنریک:

• پاروکسیتین

نام لاتین:

• Paroxetine

نام تجاری:

• ®Paxil

گروه دارویی- درمانی:

• از مشتقات فنیل پیپریدین
• ضد افسردگی، مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

قرص: 10، 20، 30 و 40 میلی گرمی

سوسپانسیون خوراکی: 10 میلی گرم بر 5 میلی لیتر

قرص Controlled releasing: با دوز 12.5، 25، 37.5 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

موارد مصرف پاروکسیتین عبارت است از:

• افسردگی

بالغین:

دوز مصرفی پاروکسیتین برای درمان افسردگی 20  میلی گرم خوراکی به هنگام صبح می باشد. در صورتی که پس از 4 هفته واکنش درمانی مطلوب حاصل نشود هر هفته 10 میلی گرم افزایش دوز پاروکسیتین مجاز خواهد بود حداکثر دوز روزانه نباید از 60 میلی گرم تجاوز کند. قرص CR پاروکسیتین به صورت 25 میلی گرم روزانه تجویز می شود و هر هفته 12.5 میلی گرم قابل افزایش می باشد.

در سالمندان دوزاژ روزانه پاروکسیتین 10 میلی گرم روزانه شروع می شود و حداکثر دوز آن 40 میلی گرم در روز می باشد.

• اختلالات اضطرابی

بالغین:

25 میلی گرم پاروکسیتین خوراکی روزانه (صبح ها) استفاده می شود. دوزاژ معمول 20 تا 50 میلی گرم می باشد. در مورد پانیک، دوزاژ با 10 میلی گرم خوارکی روزانه شروع می شود و بعد تا 40 میلی گرم روزانه قابل افزایش است. حداکثر دوز روزانه 60 میلی گرم می باشد.

• اختلالات روانی پس از استرس های تروماتیک

بالغین:

دوز مصرفی پاروکسیتین عبارت است از 20  میلی گرم خوراکی روزانه تا حداکثر 60 میلی گرم روزانه.

• اختلالات وسواس اجباری

بالغین:

40 میلی گرم پاروکسیتین خوارکی روزانه و حداکثر دوزاژ روزانه 60 میلی گرم می باشد.

• اختلالات قبل از قاعدگی یا PMS و نشانه های یائسگی

بالغین:

12.5 میلی گرم پاروکسیتین خوراکی قابل افزایش تا مقدار 25 میل گرم از قرص های C.R

مکانیسم اثر:

• پاروکستین بازجذب سروتونین را در سیستم عصبی مرکزی مهار می کند اما بر نوراپی نفرین و یا دوپامین تاثیری ندارد.

فارماکوکینتیک:

• پاروکسیتین از طریق آنزیم های CYP50 متابولیزه شده و بدون تغییر از ادرار و مدفوع دفع می گردد.
• پاروکسیتین با پروتئین های پلاسما باند می شود.
• نیمه عمر پاروکسیتین 21 ساعت و اوج اثر آن در حدود 5 ساعت است.

نکات با اهمیت:

• پاروکستین ریسک بروز خونریزی را افزایش می دهد.
• پاروکستین سبب کاهش مقدار سدیم (هایپوناترمی) می شود بنابراین در افراد سالمند یا افرادی که از دیورتیک ها استفاده می کنند باید احتیاط شود.
• پاروکستین به ندرت سبب بروز تشنج می شود.
• در طول درمان با پاروکستین اگر دچار راش شدید مصرف دارو را قطع کرده و فورا با پزشک تماس حاصل فرمایید.
• گیجی، سردرد، تهوع، تعریق، خشکی دهان، ناراحتی های گوارشی، لرزش، از دست رفتن انرژی، کاهش اشتها و اختلال در نعوظ از شایع ترین عوارض جانبی پاروکسیتین می باشد.
• اوردوز یا مصرف بیش از حد پاروکسیتین ممکن است سندرم سروتونین (تغییراتی در وضعیت ذهنی مانند پریشانی، توهم، کما، افزایش ضربان قلب، گیجی، سفتی ماهیچه ها، دردهای شکمی) و سندرم بدخیم نورولپتیک (دمای بالای بدن، سفتی ماهیچه ها و بی تعادلی های روانی) را به دنبال داشته باشد. در صورت بروز این علائم مصرف پاروکسیتین را قطع کنید.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به دارو یا مهار کننده های مونوآمینو اکسیداز
• بارداری
• مصرف همزمان الکل با پاروکسیتین

موارد احتیاط:

• اختلالات شدید کبدی و کلیوی
• مانیا
• تمایلات خودکشی
• تشنج
• سالمندان
• کودکان
• دوران شیردهی

تداخلات دارویی:

• مصرف همزمان پاروکسیتین با داروهای مهار کننده مونوآمینو اکسیداز احتمال بروز واکنش های خطرناک را افزایش می دهد.
• پاروکسیتین سطح پلاسمایی آنتاگونیست های H2 را بالا می برد و سطح دیگوکسین را کاهش می دهد.
• پاروکسیتین ممکن است تاثیرات تئوفیلین را تشدید کند.
• باربیتورات ها و فنی توئین سطح پلاسمایی پاروکسیتین را کاهش می دهند.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی پاروکسیتین عبارت است از:

• CNS: خستگی، گیجی، سردرد، کابوس، تحریک پذیری، اضطراب، آپاتی، توهم، هذیان، آژیتاسیون، سایکوز، حملات تشنج
• GI: تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، شکم درد، اسهال، خشکی دهان، طعم نامطلوب دهان، نفخ شکم
• CV: تاکیکاردی، هایپوتانسیون، اتساع عروق محیطی، تغییرات ECG.
• GU: تکرر ادرار، احتباس ادراری، کاهش لیبیدو یا میل جنسی، دیسمنوره، سیستیت، انزال غیرطبیعی، ناتوانی جنسی
• Respiratory: فارنژیت، عفونت، سیتوزیت، سرفه، احتقان بینی، سردرد
• Other: تب، ضعف، میالژی، آرترالژی، تعریق، بثورات جلدی، تغییرات بینایی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف پاروکسیتین در باردای: در گروه D قرار دارد. داده های کنترل شده ای در مورد بارداری انسان در دست نیست. برخی مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می دهد مصرف پاروکسیتین در سه ماهه اول بارداری با افزایش احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی و مخصوصا ناهنجاری های قلبی عروقی ارتباط دارد. مکانیسم ایجاد این تاثیرات مشخص نیست. محققین پیشنهاد می کنند نوزادانی که در تماس با داروهای ضد افسردگی مهار کننده بازجذب سروتونین بوده اند بعد از تولد حداقل به مدت 48 ساعت تحت نظر قرار داشته باشند. داده های اپیدمیولوژیک نشان می هد مصرف پاروکسیتین در سه ماهه آخر باردای ریسک بروز هایپرتنشن ریوی در نوزاد را افزایش می دهد.
• مصرف پاروکسیتین در شیردهی: پاروکسیتین در شیر انسان ترشح می شود. مصرف پاروکسیتین در شیردهی فقط در صورت نیاز و با احتیاط مجاز خواهد بود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در حین درمان با پاروکسیتین این موارد را چک کنید: انجام سی بی سی، تست آنزیم های قلبی، تست های عملکرد کبدی، کلیوی و ECG
• وضعیت ذهنی بیمار را در طول درمان با پاروکسیتین کنترل و بررسی کنید: خلق و خو، عواطف و هیجانات، رفتارها، تمایلات خودکشی، اضطراب، نشانه های سایکوتیک، وسواس، حملات پانیک
• فشار خون بیمار را در وضعیت خوابیده و ایستاده چک کنید. افت فشار سیتولیک بیش از 20 میلی مترجیوه نشانه هایپوتانسیون وضعیتی می باشد.
• وضعیت قلبی عروقی بیمار را هر چهار ساعت چک کنید.
• در صورت مصرف الکل از بیمار بخواهید تا روز بعد از مصرف پاروکسیتین اجتناب کند.
• به نشانه های آکاتزی، دیس تونی و سفتی عضلات توجه کنید.
• مصرف مهارکننده های مونو آمینو اکسیداز همزمان با پاروکسیتین ممنوع است زیرا واکنش های کشنده ای در پی دارد.
• نشانه های یبوست و احتباس ادراری را مورد توجه قرار دهید. ادم و وزن بیمار را هفتگی چک کنید.
• بروز نشانه های قطع پاروکسیتین علامت وابستگی به پاروکسیتین می باشد. پاروکسیتین نباید به طور ناگهانی قطع شود.
• مایعات فراوان و رژیم غذایی پر فیبر به بیمار توصیه کنید.
• برای رفع حشکی دهان از آبنبات یا آدامس بدون قند استفاده کنید.
• برای کاهش نشانه های گوارشی پاروکسیتین را با غذا یا شیر تجویز کنید.
• برای کاهش خواب آلودگی می توانید پاروکسیتین را قبل از خواب مصرف کنید.
• کاهش علائم افسردگی بعد از مصرف پاروکسیتین ممکن است ظرف 5 هفته اتفاق بیفتد اما حاصل شدن اثرات کامل درمانی به شش تا 8 هفته زمان نیاز دارد.

توجهات بیمار - خانواده:

• از مصرف الکل و داروهای غیر نسخه ای همزمان با پاروکسیتین بپرهیزید.
• از انجام فعالیت هایی که نیاز به هشیاری دارد و از تغییر وضعیت ناگهانی در طول درمان با پاروکسیتین بپرهیزید.
• علائم و نشانه های غیر طبیعی، تغییرات رفتاری و تمایلات خودکشی بیمار را به پزشک اطلاع دهید.
• شروع اثرات پاروکسیتین ممکن است یک تا چهار هفته به طول انجامد.
• پاروکسیتین را مطابق دستور پزشک مصرف کنید و از قطع ناگهانی دارو اجتناب کنید.

شرایط نگهداری دارو:

• پاروکسیتین در درجه حرارت اتاق نگهداری می شود.