نام ژنریک:

• کاربامازپین

نام لاتین:

• Carbamazepine

نام تجاری:

• ®Tegretol

گروه دارویی- درمانی:

• مشتق ایمنو استیلن (شبه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای)
• مسکن، ضد تشنج

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

• قرص خط دار: 200 میلی گرم
• قرص Extended-Release: دوز 200 و 400 میلی گرم
• سوسپانسیون: 100 میلی گرم بر 5 میلی لیتر

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• کاربامازپین در درمان تشنج های تونیک- کلونیک جنرال، کمپلکس-پارشیال و تشنج مختلط

بالغین و اطفال بالای 12 سال:

200 میلی گرم کاربامازپین خوراکی تجویز می شود. حداکثر دوز کاربامازپین روزانه نباید از 1200 میلی گرم در روز تجاوز کند.

کودکان 6 تا 12 سال:

100 میلی گرم کاربامازپین دو بار در روز تجویز می شود.

کودکان زیر 6 سال:

10 تا 20 میلی گرم بر کیلوگرم کاربامازپین خوراکی در دو تا چهار دوز منقسم تجویز می شود.

• کاربامازپین در نورالژی تری ژمینه (اعصاب سه قلو)

100 میلی گرم کاربامازپین روزانه دو بار همراه با غذا مصرف شود. حداکثر دوز کاربامازپین در روز 1200 میلی گرم می باشد.

• کاربامازپین در اختلالات دو قطبی (Manic-depressive)

ابتدا 400 میلی گرم کاربامازپین روزانه تجویز می شود و سپس دوز نگهدارنده 600 تا 1600 میلی گرم تجویز می شود.

• کاربامازپین در اختلال کره

کودکان:

15 تا 25 میلی گر بر کیلوگرم کاربامازپین خوراکی روزانه تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• مکانیسم ضد تشنج کاربامازپین مشابه فنی توئین می باشد و با کم کردن جریان یون از غشای سلول تشنج را کنترل می کند.

فارماکوکینتیک:

• کاربامازپین با پروتئین های پلاسما تا 75 درصد باند می شود.
• اوج اثر کاربامازپین 1.5 تا 12 ساعت زمان می برد.
• در مصارف طولانی مدت نیمه عمر کاربامازپین 12 تا 17 ساعت است.
• کاربامازپین متابولیسم کبدی دارد.
• کاربامازپین از جفت عبور می کند.
• کاربامازپین دفع ادراری و مدفوع دارد.

نکات با اهمیت:

• برای پیشگیری از نوسان سطح سرمی کاربامازپین، باید در ساعات معینی مصرف شود. هم چنین باید توجه داشت کنترل سطح خونی کاربامازپین می تواند اثربخشی و بی خطر بودن این دارو را بهبود بخشد.
• قطع کاربامازپین به طور تدریجی انجام می گیرد.
• کاربامازپین وابستگی فیزیکی و روانی در پی ندارد و احتمال سوء مصرف کاربامازپین مطرح نیست.
• به ندرت در نتیجه کم خونی آپلاستیک و آگرانولوسیتوز ناشی از کاربامازپین ممکن است تضعیف مغز استخوان ایجاد شود. این احتمال بسیار اندک است اما افرادی که کاهش تعداد پلاکت و سلول های سفید خونی را نشان می دهند باید به دقت مانیتور شوند و در صورت بدتر شدن مصرف کاربامازپین باید قطع گردد.
• در افراد سالمند، بیمارانی که با دیورتیک ها درمان می شوند هم چنین در اثر افزایش دوز کاربامازپین احتمال بروز هایپوناترمی (کاهش مقدار سدیم) وجود دارد.
• کاربامازپین در کودکان سریع تر به متابولیت های فعالش تبدیل می شود، متبولیت هایی که به اندازه خود کاربامازپین قوی می باشد.
• کاربامازپین ممکن است در نتیجه تست های عملکرد تیروئید و یا بارداری اختلال ایجاد کند.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به کاربامازپین
• مصرف همزمان مهار کننده های مونوآمین اکسیداز
• دپرسیون مغز استخوان
• اختلالات هدایتی av

موارد احتیاط:

• حساسیت به کاربامازپین و آنتی دپرشنت هایی مانند آمی تریپتیلین، دسیپرامین، داکسپین، ایمی پرامین یا نورتریپتیلین
• اختلالات کبدی
• اختلالات کلیوی
• اختلالات قلبی
• گلوکوم
• دیسکرازی های خونی
• افزایش فشار داخل چشم
• سالمندان

تداخلات دارویی:

تداخلات کاربامازپین عبارت است از:

• کاربامازپین اثرات کنتراسپتیوهای خوراکی و سایر داروهای ضد تشنج را کاهش می دهد.
• مصرف همزمان با وراپامیل و اریترومایسین سطح سرمی کاربامازپین را افزایش می دهد.
• گریپ فروت غلظت پلاسمایی کاربامازپین را کاهش می دهد.
• الکل ممکن است عوارض جانبی کاربامازپین را تشدید کند.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی کاربامازپین عبارت است از:

• CNS: سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، عدم تعادل، ضعف، تضعیف تنفسی، توهم، پریشانی، ترمور.
• CV: دیس ریتمی های قلبی، هایپرتشن و هایپوتنشن، CHF، بلوک قلبی.
• GI: بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، اسهال، شکم درد، گلوسیت، یبوست، خشکی دهان.
• Blood: ترمبوسیتوپنی، اگرانولوسیتوز، لکوسیتوز، آنمی آپلاستیک.
• GU: احتباس و تکرر ادراری، گلیکوزوری، نارسایی کلیه، افزایش BUN.
• Derm: تشدید ضایعات SLE، کهیر، پتشی، بثورات جلدی، حساسیت به نور.
• Other: هایپوکلسمی، تب، سندرم استیون جانسون.

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف کاربامازپین در بارداری: داده ها نشان می دهد مصرف کاربامازپین در دوران بارداری ریسک بروز ناهنجاری های مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا را در پی دارد. اثر کاربامازپین بر جنین معنی دار بوده و شامل نقایص مغزی، نارسایی قلبی عروقی و ناهنجاری سیستم های مختلف بدن می باشد. ارزیابی های عصبی رفتاری، تاخیر در رشد را نشان داده است.
• اگر کاربامازپین در بارداری استفاده شود و یا اگر بیمار حین استفاده از کاربامازپین باردار شود باید نسبت به خطرات بالقوه آن مطلع باشد.
• مصرف کاربامازپین در شیردهی: کاربامازپین تنها باید در صورت لزوم در دوران شیردهی استفاده شود. تصمیم گیری در مورد قطع شیردهی یا قطع مصرف کاربامازپین به اهمیت کاربامازپین برای مادر بستگی دارد. کاربامازپین در شیر مادر ترشح می شود. غلظت سرمی کاربامازپین در نوزادان کمتر از محدوده درمانی می باشد. اغلب نوزادان واکنش جانبی خاصی نشان نمی دهند اما خواب آلودگی، مکیدن ضعیف و واکنش های انزوا در نوزادان گزارش شده است. شیردهی در طول دوران مونوتراپی با کاربامازپین به نظر نمی رسد تاثیرات جانبی را در رشد نوزاد در پی داشته باشد.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در طول درمان با کاربامازپین حملات تشنجی در بیمار را برسی کنید (مشخصات حمله، شدت، نوع، تکرار حملات، اورای قبل از حمله).
• در شروع درمان با کاربامازپین تست هماتولوژیک سی بی سی را در ابتدای هر هفته و سپس ماهیانه انجام دهید. در صورت بروز علائم تضعیف مغز استخوان لازم است کاربامازپین قطع شود.
• در طول درمان با کاربامازپین عوارضی نظیر اضطراب و پریشانی  به خصوص در سالمندان ممکن است مشاهده شود.
• درمان با کاربازپین می تواند  افکار و رفتار خودکشی را در فرد به همراه داشته باشد. این نکته مخصوصا در هفته اول بعد از شروع درمان با کاربامازپین قابل توجه تر است.
• در طول درمان با کاربامازپین تست عملکرد کلیوی را هر سه ماه یک بار انجام دهید. تست های عملکرد کبدی را نیز انجام دهید.
• در صورتی که برای نورالژی تری ژمینه از کاربامازپین استفاده می شود مشخصات، طول، مدت و شدت درد را بررسی نمایید.
• قبل از شروع درمان با کاربامازپین و پس از آن معاینات چشمی، تونومتری و فوندوسکوپی را انجام دهید.
• سطح سرمی کاربامازپین باید در حد 4 تا 12 میکروگرم بر میلی لیتر باقی بماند.
• بروز نشانه های تضعیف مغز استخوان، تهوع و استفراغ، دو بینی، عدم تعادل، کولاپس قلبی-عروقی، سندرم استیون جانسون علائم مسمومیت با کاربامازپین محسوب می شود.
• در طول درمان با کاربامازپین شرایط ذهنی بیمار را بررسی کند.
• برای کاهش نشانه های گوارشی می توان کاربامازپین را با شیر و یا غذا مصرف کرد.

توجهات بیمار - خانواده:

• در روزهای اول درمان با کاربامازپین از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند اجتناب کنید.
• سوسپانسیون کاربامازپین را قبل از مصرف به خوبی تکان دهید.
• کاربامازپین سبب می شود پوست تان مستعد آفتاب سوختگی شود بنابراین در طول درمان با کاربامازپین از ضد آفتاب مناسب با اس پی اف 30 به بالا استفاده کنید.
• آب گریپ فروت می تواند با تاثیرات کاربامازپین تداخل داشته باشد، در این مورد با پزشک تان مشورت کنید.
• از قطع ناگهانی کاربامازپین بپرهیزید زیرا قطع ناگهانی می تواند تشنج را افزایش دهد.
• کارت شناسایی حاوی نام داروی مصرفی، نام بیماری، نام پزشک و شماره تلفن های ضروری را همراه داشته باشید.
• نشانه های تب و لرز، بثورات جلدی، ادرار تیره، مدفوع کم رنگ، زردی پوست و چشم ها، گلودرد و شکم درد را گزارش کنید.
• در بازه درمان با کاربامازپین از روش های مطمئن بارداری علاوه بر مصرف کنتراسپتیوهای خوراکی استفاده کنید.
• در طول درمان با کاربامازپین لازم است به طور مرتب آزمایش خون انجام دهید.
• مصرف همزمان کاربامازپین با الکل ممنوع می باشد.

شرایط نگهداری دارو:

• کاربامازپین باید دور از رطوبت، حرارت و نور نگاهداری شود.