نام ژنریک:

• کلوزاپین

نام لاتین:

• Clozapine

نام تجاری:

• ®Leponex
• ®Clozaril
• ®Versacloz

گروه دارویی- درمانی:

• بنزودیازپین سه حلقه ای
• آنتی سایکوتیک

طبقه بندی در بارداری:

• گروه B

اشکال دارویی:

• قرص: 25 و 100 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• درمان اسکیزوفرنی مقاوم به درمان در بیماران بد حال

بالغین:

12.5 میلی گرم کلوزاپین خوراکی 1 تا 2 بار در روز تجویز می شود. در صورت تحمل بیمار می توان دوزاژ روزانه کلوزاپین را  پس از دو هفته به 300 تا 450 میلی گرم رساند. حداکثر دوزاژ روزانه 90 میلی گرم می باشد.

مکانیسم اثر:

• مکانیسم اثر کلوزاپین شامل اتصال کلوزاپین به گیرنده های دوپامین در سیستم لیمبیک می باشد که در نهایت اثرات کلوزاپین  تاثیرات دوپامین را آنتاگونیزه می کند. کلوزاپین تاثیر مشابهی بر گیرنده های آدرنرژیک، سروتونرژیک، هیستامینرژیک و کولینرژیک دارد.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر کلوزاپین 4 تا 60 ساعت است.
• کلوزاپین دفع کلیوی و روده ای دارد.

نکات با اهمیت:

• در بیماران مبتلا به اختلالات کلیوی، کبدی و قلبی افزایش دوز کلوزاپین باید به صورت تدریجی صورت گیرد.
• در بیماران سالمند تعدیل دوز کلوزاپین ضروری است.

موارد منع مصرف:

• صرع کنترل نشده
• آگرانولوسیتوز ناشی از کلوزاپین
• دپرسیون شدید سیستم عصبی مرکزی
• کاهش تعداد گلبول های سفید خون
• کولاپس عروقی
• دپرسیون مغز استخوان
• کما
• اختلالات میلوپرولیفراتیو

موارد احتیاط:

• اختلالات کبدی، کلیوی و قلبی
• هایپرپلازی خوش خیم پروستات
• گلوکوم زاویه بسته

تداخلات دارویی:

تداخلات کلوزاپین عبارت است از:

• کلوزاپین همراه با داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی سمیت عصبی را افزایش می دهد.
• اثرات کلوزاپین اثرات وارفارین و دیگوکسین را افزایش می دهد.
• فلوکستین غلظت پلاسمایی کلوزاپین را افزایش می دهد.
• استفاده همزمان کلوزاپین با داروهای سرکوب کننده مغز استخوان ممنوع است.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی کلوزاپین عبارت است از:

• CNS: سردرد، سرگیجه، ضعف، لرزش، پارستزی، بی خوابی، بی قراری، خواب آلودگی، کابوس و تشنج
• GI: تهوع و استفراغ، خشکی دهان، یبوست، سوزش معده، اسهال
• CV: هایپوتانسیون، هایپرتنشن، درد قفسه سینه، کاردیومیوپاتی
• Metabolic: هایپرگلایسمی، افزایش وزن

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف کلوزاپین در بارداری: کلوزاپین در حاملگی در گروه B قرار دارد. مطالعات حیوانی خطری را در مورد جنین نشان نداده است اما مطالعات کنترل شده و کافی در خانم های باردار در دسترس نیست. مصرف کلوزاپین تنها در صورتی مجاز است که مزیت های آن بر خطراتش غالب باشد. نوزادی که در سه ماهه سوم بارداری  در معرض داروهای آنتی سایکوتیک قرار داشته است باید به لحاظ عوارضی مانند دیسترس تنفسی و مشکلاتی در غذا خوردن مانیتور شود.
• مصرف کلوزاپین در شیردهی: داده های محدودی در مورد مصرف کلوزاپین در دوران شیردهی در دست است. از آن جایی که تاثیراتی مانند خواب آوری و تاثیرات هماتولوژیک گزارش شده است بهتر است از داروی جایگزین کلوزاپین استفاده شود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• وضعیت ذهنی بیمار را در طول درمان با کلوزاپین مورد توجه قرار دهید.
• قبل از شروع درمان و حین درمان با کلوزاپین سی بی سی و تست عملکرد کبدی را ماهانه انجام دهید. انجام تست عملکرد کلیوی نیز اهمیت دارد.
• در وضعیت خوابیده و ایستاده فشار خون بیمار را چک کنید.
• علائم سندرم نورولپتیک بد خیم را به پزشک گزارش دهید: تاکیکاردی، تب، تنگی نفس، افزایش تعریق، کاهش فشار خون
• به دنبال مصرف کلوزاپین الگوی دفع ادراری و روده ای را مورد توجه قرار دهید.
• به دنبال مصرف کلوزاپین علائمی مانند عدم توانایی در آرام نشستن، بی قراری، انجام حرکات غیر هدفمند، حرکات عجیب دهان، زبان و فک و برخی از اندام ها، سفتی، لرزش و کشیدن پا روی زمین را در نظر داشته باشید.
• از بیمار بخواهید از انجام ورزش های سنگین و ایستادن به مدت طولانی اجتناب کند.

توجهات بیمار - خانواده:

• در طول درمان با کلوزاپین از تغییر وضعیت ناگهانی اجتناب کنید.
• از قطع ناگهانی کلوزاپین خطرناک است. قطع مصرف کلوزاپین باید در طول دو هفته انجام شود.
• نشانه های شبیه آنفلوآنزا در طول درمان از خطرات کلوزاپین محسوب می شود. بنابراین آگرانولوسیتوز را به پزشک اطلاع دهید. (آگرانولوسیتوز به کاهش تعداد برخی سلول های سفید خون اشاره دارد).
• در صورت بارداری یا در صورتی که قصد باردار شدن دارید با پزشک مشورت کنید.
• از مصرف الکل و داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی همزمان با مصرف کلوزاپین بپرهیزید.
• اثرات کلوزاپین بر وضعیت هوشیاری بیمار قابل توجه است بنابراین در طول دوران مصرف کلوزاپین از انجام این فعالیت ها بپرهیزید.
• در طول دوران مصرف کلوزاپین در صورت بروز نشانه های سرماخوردگی باید تست سی بی سی انجام دهید.

شرایط نگهداری دارو:

• کلوزاپین باید در ظروف در بسته به دور از نور نگاهداری شود.