ضایعات پلی مورف نوری علائم، علل، تشخیص و درمان
ضایعات پلی مورف نوری یا Polymorphous light eruption راش هایی هستند که در اثر تماس با نور خورشید در افرادی ایجاد می شوند که به نور حساسیت دارند (حساسیت به نور خورشید). این راش ها معمولا به صورت بثورات قرمز و ریز و یا لکه های پوستی کمی برجسته مشخص می شوند.
ضایعات نوری پلی مورف اغلب در طول بهار و اوایل تابستان آغاز می شوند زمانی که فرد بیشتر در معرض نور خورشید قرار می گیرد و دچار حساسیت پوستی در تماس با نور می شود. احتمال تکرار اپیزود با پیشرفت تابستان کم است. اما اغلب راش ها هر سال بعد از اولین تماس با نور خورشید دوباره عود می کنند.
ضایعات نوری پلی مورف معمولا بدون ایجاد اسکار ظرف ده روز از بین می روند. افرادی با راش های شدید و مداوم ممکن است به برای درمان حساسیت به نور خورشید به درمان دارویی نیاز داشته باشند.
علائم ضایعات پلی مورف نوری
ضایعات پلی مورف نوری ظرف سی دقیقه تا چند ساعت بعد از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شوند. ضایعات پلی مورف نوری عموما در نواحی از بدن ایجاد می شوند که در طول زمستان پوشیده شده و در تابستان با قرار گرفتن در معرض نور خورشید درگیر حساسیت به نور خورشید می شوند، مانند بخش بالایی قفسه سینه، بخش جلویی گردن و بازوها.
مشخصات ضایعات پلی مورف نوری عبارت است از:
- توده های خوشه ای و متراکمی از بثورات و تاول های کوچک
- لکه های خشن برآمده و قرمز
- خارش و سوزش
افراد به ندرت علائم دیگری مانند تب، لرز، سردرد یا تهوع را در ضایعات پلی موف نوری دارند. این علائم ممکن است در نتیجه آفتاب سوختگی اتفاق بیفتد تا ضایعات پلی مورف نوری.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بدون دلایل مشخصی مانند آلرژی شناخته شده و یا تماس با پیچک سمی دچار راش پوستی شدید فورا با پزشک تماس بگیرید؛ این راش ها ممکن است در اثر حساسیت پوست در مقابل آفتاب ایجاد شده باشند. راش های ناشی از ضایعات پلی مورف شبیه به راش های ناشی از سایر بیماری هاست. بنابراین تشخیص و درمان مناسب ضایعات پلی مورف نوری بسیار اهمیت دارد.
در صورتی که راش های شما با علائم زیر همراه بود فورا به پزشک مراجعه کنید:
- گستردگی
- دردناک بودن
- توام با درد
علت ایجاد بیماری ضایعات پلی مورف نوری
علت دقیق ایجاد ضایعات پلی مورف شناخته شده نیست. این راش ها در افرادی ظاهر می شود که نسبت به اجزای نور خورشید دچار حساسیت شده اند و این نکته مخصوصا در مورد تابش فرابنفش ناشی از خورشید و سایر منابع مانند لامپ ها و تخت های برنزه کننده صادق است (حساسیت پوست به نور). این نوع حساسیت، حساسیت به نور یا photosensitivity نامیده می شود. فعالیت سیستم ایمنی منجر به ایجاد ضایعات پلی مورف نوری می شود.
تابش فرابنفش
تابش فرابنفش طول موجی از نور خورشید را شامل می شود که بسیار کوتاه می باشد. اشعه فرابنفش وقتی به زمین می رسد به دو طول موج می رسد: اشعه فرابنفش نوع A و B.
شخصی که با حساسیت پوست به نور درگیر است می تواند نسبت به تابش هر دو نوع فرابنفش واکنش نشان دهد. اگر چه اشعه فرابنفش نوع B به درون شیشه نفوذ نمی کند. اشعه فرابنفش نوع A حتی می تواند درون ضد آفتاب ها نفوذ کند. بنابراین قرار گرفتن در برابر نور خورشید از طریق پنجره و یا حتی با استفاده از ضدآفتاب های پوستی می تواند در برخی افراد که دچار حساسیت شدید به نور خورشید هستند واکنشی را به دنبال داشته باشد.
حساسیت به نور خورشید
حساسیت به نور خورشید با تکرار ضایعات پلی مورف نوری کاهش می یابد. ویژگی های ضایعات پلی مورف نوری تا حدودی قابل پیش بینی اند:
- یک فوتو درماتیت عود کننده که با علت نامشخص معمولا در بهار با اولین تماس با نور خورشید به طور حاد ایجاد می شود.
- این اپیزودها با پیشرفت تابستان کمتر اتفاق می افتند و میزان حساسیت پوستی در تماس با نور کاهش می یابد.
- بعد از اولین اپیزود ضایعات پلی مورف نوری اپیزودهای بعدی احتمالا هر تابستان و یا در اوایل تابستان اتفاق می افتند.
- برخی افراد تدریجا در طول چند سال حساسیت خود را از دست می دهند و در نهایت دیگر این راش های سالانه در اثر حساسیت شدید به نور خورشید را تجربه نمی کنند.
فاکتورهای خطر در بیماری ضایعات پلی مورف نوری
هر کسی می تواند به ضایعات نوری پلی مورف دچار شود اما فاکتورهایی وجود دارد که ریسک بروز ضایعات پلی مورف نوری را افزایش می دهد:
- جنسیت: خانم ها بیشتر دچار ضایعات پلی مورف نوری می شوند.
- سن: تجربه اولین اپیزود در دوران نوجوانی یا دهه بیست سالگی
- رنگ پوست: داشتن پوستی روشن و زندگی در مناطق شمالی احتمال ابتلا به ضایعات پلی مورف نوری را بیشتر می کند.
- ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به ضایعات پلی مورف نوری
تشخیص بیماری حساسیت به نور خورشید
پزشک احتمالا ضایعات پلی مورف نوری را بر اساس معاینه فیزیکی و پاسخ شما به پرسش ها انجام می دهد. پزشک می تواند برای تایید تشخیص و کنار گذاشتن سایر شرایط آزمایش هایی را پیشنهاد دهد. این آزمایش ها عبارت است از:
- بیوپسی پوست: پزشک می تواند نمونه ای از بافت های راش را برای بررسی آزمایشگاهی مورد توجه قرار دهد.
- آزمایش خون: ممکن است نمونه خون شما برای بررسی ابتلا به ضایعات پلی مورف نوری به آزمایشگاه فرستاده شود.
- Photo testing: پزشک برای انجام این تست شما را به متخصص بیماری پوست ارجاع می دهد. در طول این تست بخش کوچکی از پوست در معرض مقداری از فرابنفش نوع A و B قرار می گیرد تا مشکل دوباره ایجاد شود. اگر شما نسبت به تابش فرابنفش واکنش نشان دهید نسبت به حساسیت پوست به نور خواهید بود و ممکن است به ضایعات پلی مورف نوری و یا سایر اختلالات مربوط به تابش نور دچار باشید.
سایر اختلالات ناشی از نور
پزشک باید برای تشخیص ضایعات پلی مورف نوری احتمال سایر اختلالاتی که با واکنش های پوستی ناشی از نور ارتباط دارد را نیز کنار بگذارد. برخی از این شرایط عبارت است از:
- حساسیت به نور شیمیایی: مصرف برخی داروها، لوسیون ها، محصولات گیاهی و عطرها می تواند حساسیت پوست به نور را القا کند.
- Solar urticaria: نوعی آلرژی ناشی از خورشید می باشد که کهیرهای قرمز، برجسته و خارش داری را روی پوست ایجاد می کند. این ضایعات می تواند ظرف چند دقیقه تماس با خورشید ایجاد شود و چند دقیقه تا چند ساعت می تواند ادامه داشته باشد. این شرایط مزمن می تواند سال ها به طول انجامد.
- راش لوپوس: لوپوس بیماری التهابی است که بر تعدادی از سیستم های بدن تاثیر می گذارد. یکی از این علائم ایجاد راش های ناهموار و بی رنگ در بخش هایی از پوست است که در تماس با خورشید قرار دارد مانند صورت، گردن یا بخش بالایی قفسه سینه.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا ابتدا به پزشک خانواده مراجعه خواهید کرد. او شما را به متخصص پوست یا درماتولوژیست برای درمان ضایعات پلی مورف نوری ارجاع خواهد داد. در ادامه اطلاعاتی آمده است که شما را برای ملاقات با پزشک آماده می کند.
- لیستی از علائمی که دارید حتی علائمی که ارتباطی با بیماری شما ندارد آماده کنید.
- استرس ها و تغییراتی که اخیرا تجربه می کنید را لیست کنید.
- داروها ویتامین ها و مکمل های مصرفی و دوز آن ها را لیست کنید.
- سوالاتی که از پزشک دارید را لیست کنید.
برای ضایعات پلی مورف نوری برخی سوالات پایه ای که می توانید از پزشک بپرسید عبارت است از:
- علت احتمالی علائم من چیست؟
- چه آزمایش هایی را باید برای تشخیص ضایعات پلی مورف نوری انجام دهم؟
- آیا این علائم موقتی است یا برطرف می شود؟
- آیا این علائم نشان دهنده وجود بیماری جدی می باشد؟
- چه گزینه های درمانی برای ضایعات پلی مورف نوری وجود دارد و شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- این درمان ها چه عوارض جانبی را در پی دارد؟
- آیا باید محدودیتی را دنبال کنم؟
- آیا بروشور یا وب سایتی وجود دارد که مرا درمورد ضایعات پلی مورف نوری بیشتر راهنمایی کند؟
پزشک نیز احتمالا سوالاتی را از شما خواهد پرسید. برخی سوالات احتمالی پزشک در مورد ضایعات پلی مورف نوری عبارت است از:
- راش ها چه زمانی ظاهر شدند؟
- آیا راش ها با درد یا خارش همراه هستند؟
- آیا راش ها با تب همراه هستند؟
- آیا علائم دیگری دارید؟
- آیا اخیرا داروی جدیدی را مصرف کرده اید؟
- آیا در نواحی که راش ایجاد شده از فراورده آرایشی یا عطر استفاده کرده اید؟
- آیا راش هایی شبیه به این قبلا داشته اید؟ اگر پاسخ مثبت است چه زمانی به این راش ها دچار شده اید؟
- آیا اخیرا به مدت بیشتری در معرض آفتاب قرار گرفته اید؟
- آیا اخیرا از دستگاه های برنزه کننده استفاده کرده اید؟
- آیا از ضد آفتاب استفاده می کنید؟
باید تا جایی که ممکن است برای پیشگیری از ضایعات پلی مورف نوری از قرار گرفتن در معرض آفتاب جلوگیری کنید. اگر نمی توانید مانع قرار گرفتن در معرض آفتاب شوید باید از ضد آفتاب هایی با اس پی اف حداقل 30 استفاده کنید. ضد آفتاب را سی دقیقه قبل از مواجه با آفتاب استفاده کنید. ضد آفتاب را هر دو ساعت یک بار یا بیشتر تمدید کنید. تمدید ضدآفتاب را در شرایطی مانند شنا کردن و تعریق فراموش نکنید. استفاده از ضد آفتاب به شما محاظت 100 درصد در مقابل بروز ضایعات پلی مورف نوری نمی دهد زیرا فرابنفش نوع آ می تواند در اغلب ضد آفتاب ها نفوذ کند.
درمان حساسیت به نور خورشید
درمان ضایعات پلی مورف نوری الزامی ندارد؛ زیرا این راش ها خود به خود ظرف ده روز از بین می روند. اگر علائم ضایعات پلی مورف نوری شدید باشد پزشک برخی داروهای ضد خارش (کورتیکواستروئیدها به فرم کرم یا قرص) را تجویز می کند. درمانی برای کمک به پیشگیری از راش نیز وجود دارد.
فوتوتراپی
پزشک ممکن است برای پیشگیری از ضایعات پلی مورف نوری در افرادی که علائم شدید را تجربه می کنند فوتوتراپی را پیشنهاد کند. فوتوتراپی پوست را در معرض دوزهای کمی از فرابنفش نوع A و B قرار می دهد و این امر به پوست کمک می کند تا حساسیت شدید به نور خورشید در آن کاهش پیدا کند.
یک نوع نور درمانی پسورالن همراه با استفاده از فرابنفش نوع A می باشد. ترکیب فرابنفش نوع A و پسورالن سبب می شود پوست نسبت به این نور بیشتر حساس شود. تاثیرات کوتاه مدت این درمان برای ضایعات پلی مورف نوری عبارت است از تهوع، سردرد و خارش.
درمان های خانگی حساسیت به نور خورشید
اقدامات شخصی که می تواند علائم شما را در ضایعات پلی مورف نوری تخفیف دهد عبارت است از:
- استفاده از کرم ضد خارش: کرم های ضد خارش که به طور غیر نسخه ای نیز قابل تهیه هستند ممکن است حاوی هیدروکورتیزون حداقل یک درصد باشند و در تخفیف خارش ناشی از ضایعات پلی مورف نوری موثر باشند.
- استفاده از آنتی هیستامین ها: اگر خارش یک مشکل باشد استفاده از آنتی هیستامین ای خوراکی می تواند کمک کننده باشد.
- استفاده از کمپرس های سرد: در نواحی از پوست که دچار ضایعات پلی مورف نوری شده است می توانید از کمپرس سرد استفاده کنید.
- تاول ها را دستکاری نکنید: برای پیشگیری از عفونت به تاول ها دست نزنید. در صورت نیاز می توانید تاول ها را به آرامی با گاز بپوشانید.
- از مسکن های ضد درد استفاده کنید: ضد درد های نسخه ای می توانند به کاهش قرمزی و درد کمک کنند. ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن سدیم از جمله گزینه هایی است که می توانید در کاهش درد ضایعات پلی مورف نوری تاثیر گذار باشند.
برای کاهش اپیزودهای عود ضایعات پلی مورف نوری توجه به نکات زیر می تواند کمک کننده باشد:
- در ساعت ده صبح تا دو بعدازظهر تا جایی که ممکن است از قرار گرفتن در معرض آفتاب بپرهیزید. زیرا تابش نور خورشید در این مدت بسیار شدید می باشد.
- از ضد آفتاب ها استفاده کنید: پانزده تا سی دقیقه قبل از خروج از منزل از ضد آفتاب استفاده کنید. از محصولاتی استفاده کنید که شما را علیه تابش فرابنفش نوع A و B هر دو محافظت کند. اس پی اف ضد آفتاب ها باید حداقل سی باشد. ضد آفتاب را به مقدار کافی بر پوست خود بمالید و آن را هر دو ساعت تمدید کنید. در صورت شنا و تعریق باید توجه بیشتری به تمدید ضد آفتاب داشته باشید. اگر ضد آفتاب را بر پوست خود اسپری می کنید اطمینان حاصل کنید که کل بخش ها را پوشش داده اید. از لباس هایی استفاده کنید که دست ها و پاهای شما را بپوشاند.
- لباس هایی به منظور محافظت از نور خورشید طراحی شده است. به هنگام خرید لباس ها به برچسب محافظتی آن ها توجه کنید.