تعریف:

سندرم بالینی که عبارت است از: عفونت یک و یا بیش از یک ارگان داخل لگن (اندومتر، لوله های رحمی، تخمدان‌ها، پریمتر).

اتیولوژی:

مسیرهای ایجاد عفونت:

1. عفونت جنسی اکتسابی بالارو (در حدود 90 درصد از موارد).
2. تولد نوزاد و یا استفاده از ابزار در طی زایمان (نظیر دستکاری‌های زایمان)
3. انتشار در داخل پریتوئن (نظیر آپاندیسیت)
4. انتشار خونی (نظیر توبرکولوز)
5. انتشار لنفاوی (عفونت پس از زایمان)، که ممکن است به وسیله باکتری‌های فرصت طلب تشدید شود.

ارگانیسم‌های مسئوول:

• کلامید یا تراکوماتیس (در 50 تا 65 درصد از موارد)
• عفونت گونوکوکی (در 15 تا 30 درصد از موارد)
• استافیلوکوک
• استرپتوکوک
• اشرشیاکلی
• استرپتوکوک فکالیس

در اغلب موارد، به صورت عفونت پلی میکروبیال است.

ریسک فاکتور‌ها:

• سن پایین
• فعال بودن از نظر جنسی
• وجود شریک های جنسی متعدد
• سابقه مثبت قبلی
• وضعیت اقتصادی- اجتماعی نامناسب
• ابزار‌های داخل رحمی
• سن پایین در زمان اولین تماس جنسی

عوامل کاهش خطر: مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی (برای مثال پروژسترون، سبب افزایش ضخامت موکوس سرویکس می شود)، استفاده از کاندوم.

اپیدمیولوژی:

1 تا 2 درصد از زنان فعال، از نظر جنسی درگیر می سازد. بالاترین شیوع آن، در سنین 15 تا 25 سالگی دیده می شود.

شرح حال:

در برخی موارد، بدون علامت است، درد لگنی (درد مداوم مبهم که با حرکت کردن تشدید می یابد)، دیس پارونی، تب، ترشحات چرکی واژن، قاعدگی غیر طبیعی، توده‌ء لگن، درد ربع فوقانی راست (پری هپاتیت + چسبندگی پری‌هپاتیک، سندرم Fitz-Hugh-Curtis).

معاینه بالینی:

معاینه عمومی: تب، تاکی کاردی.

معاینه دودستی لگن: تندرنس دو طرفه سوپراپوبیک، تندرنس آدنکس، تحریک‌ پذیری سرویکس، وجود توده قابل لمس.

معاینه شکم: اسپاسم عضلات شکم، تندرنس ریباند (در صورت وجود پریتونئیت).

پاتولوژی:

عفونت و التهاب یک و یا بیش از یک ارگان لگن، اسکار بافتی و چسبندگی‌ها.

ارزیابی‌ها:

آزمایشات خون: FBC (وجود نوتروفیلی؟)، U&E، ESR، کشت (در موارد تب بسیار بالا)، CRP،

آزمایشات ادرار: از نظر MSU و کشت.

سایر روش های تشخیصی: سواب اندوسرویکال (از نظر کلامیدیا، ELISA، نایسریا گونوره و کشت بی‌هوازی)، سواب پیشابراه و سرویکس (از نظر کشت و حساسیت آنتی بیوتیکی).

تصویربرداری: سونوگرافی شکم (از نظر وجود آبسه، پیوسالپنکس و سایر موارد)، لاپارسکوپی (لوله های رحمی قرمز و متورم، وجود چرک و آبسه)، اولتراسونوگرافی ترانس واژینال+ نمونه برداری از اندومتر (در صورت وجود توده در لگن، عدم پاسخ به درمان، شک در تشخیص).

درمان:

درمان طبی: استراحت مطلق، بستری در بیمارستان (در موارد شدید)، مایعات کافی، اصلاح الکترولیت‌ها، ضد درد (نظیر NSAIDs و اپیوئید‌ها)، آنتی بیوتیک‌ها (از آنتی بیوتیک‌های وسیع‌الطیف نظیر داکسی سایکلین + مترونیدازول و یا آزیترومایسین +/- یک نوع پنی سیلین، قبل از آماده شدن نتایج کشت استفاده می شود).

درمان جراحی: جراحی محافظه کارانه، نظیر تخلیه آبسه، لاواژ ( در موارد وجود توده‌ء لگنی و یا عدم پاسخ به درمان).

سایر روش‌ها: تماس‌های جنسی را کنترل کنید، پیگیری (یک هفته پس از پایان درمان)، خطرات بارداری مجدد و حاملگی نابجا را باید در نظر داشت.

عوارض:

• عفونت مزمن: آبسه‌ء لگن، پیوسالپنکس، هیدروسالپنکس.
• اسکار و چسبندگی بافت: بلوک لوله رحمی، ناباروری، شانس بالای حاملگی نابجا، سندرم آشرمن².

پیش آگهی:

عود: در 30 درصد از موارد، در سال اول دیده می شود.

حاملگی نابجا: شانس آن به میزان 7 تا 10 برابر افزایش می یابد.

ناباروری: ریسک آن به میزان 15 تا 20 درصد، تا حتی 50 درصد، پس از 3-2 بار عود، بالا می رود.