دروانا: 

غربالگری سرطان سینه شامل تست هایی می باشد که منجر به تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه می شود. سرطان سینه در صورت تشخیص به موقع قابل درمان خواهد بود. در طول دهه های گذشته احتمال مرگ ناشی از سرطان سینه در حدود یک سوم کاهش داشته است زیرا اقداماتی که به منظور غربالگری ماموگرافی انجام می شود بسیار موثر واقع شده است. خانم هایی که دارای جهش های ژنتیکی در BRCA1 و BRCA2 هستند و یا در بستگان خونی خود سابقه ابتلا به سرطان سینه را دارند جز افراد پر خطر محسوب می شوند و باید در انجام غربالگری ماموگرافی بسیار دقیق باشند.

غربالگری ماموگرافی

مهم ترین گزینه ای که در غربالگری سرطان سینه وجود دارد انجام غربالگری ماموگرافی می باشد. غربالگری ماموگرافی با استفاده از اشعه ایکس انجام می شود و بهترین گزینه برای غربالگری سرطان سینه محسوب می شود زیرا در کاهش مرگ ناشی از سرطان سینه بسیار موثر است. قبل از انجام غربالگری ماموگرافی از فرد خواسته می شود از کمر به بالا برهنه شود. هر کدام از سینه ها به طور مجزا در معرض تابش اشعه ایکس قرار خواهد گرفت. ساختار سینه بین دو پنل به طور مسطح قرار می گیرد. این بخش از غربالگری ماموگرافی ممکن است کمی نا خوشایند باشد اما تنها چند ثانیه به طول خواهد انجامید. بهتر است قبل از پریود و در طول پریود از انجام غربالگری ماموگرافی اجتناب کنید. زیرا در این بازه های زمانی سینه ها بسیار حساس می باشند. در روزی که به منظور انجام غربالگری ماموگرافی مراجعه می کنید از دئودرانت در زیر بغل خود استفاده ننمایید.

تفسیر جواب ماموگرافی توسط متخصص رادیولوژیست انجام می شود. در برخی موارد نیاز به انجام تصویربرداری های بیشتر وجود دارد. نیاز به انجام غربالگری ماموگرافی بیشتر به معنی ابتلا به سرطان سینه نخواهد بود. داشتن تصاویر بیشتر علاوه بر نتایج غربالگری ماموگرافی به رادیولوژیست کمک می کند تا با دقت بیشتری ساختار سینه را مورد بررسی قرار دهد.

اگر نتایج غربالگری ماموگرافی نرمال نباشد چه خواهد شد؟ در پاسخ به این پرسش باید توجه داشته باشید که اگر غربالگری ماموگرافی غیر نرمال باشد ممکن است نیاز به انجام تست های بیشتر وجود داشته باشد. در اغلب موارد غیر نرمال بودن غربالگری ماموگرافی به معنی داشتن سرطان نمی باشد. در 90 درصد مواردی که غربالگری ماموگرافی نتایج غیر نرمالی را نشان داده، سرطان سینه مشخص نمی گردد.

غربالگری ماموگرافی در مقایسه با معاینه سینه

معاینه سینه ممکن است در غربالگری سرطان سینه موثر واقع شود اما احتمال ایجاد نتایج مثبت کاذب در معاینه سینه وجود دارد که در نتیجه آن ممکن است احتمال انجام بیوپسی های غیر ضروری وجود داشته باشد. اما تحقیقات تا به این جا ضرری را در انجام معاینه سینه همراه با غربالگری ماموگرافی به عنوان گزینه ای برای غربالگری سرطان سینه نشان نداده است.

معاینه سینه به عنوان جزئی از غربالگری سرطان سینه راهی برای یافتن تغییرات بافت سینه می باشد. تا به این جا تحقیقات نشان نداده است معاینه سینه به منظور غربالگری سرطان سینه احتمال مرگ ناشی از سرطان را کاهش می دهد. باید توجه داشت معاینه سینه به عنوان گزینه ای برای غربالگری سرطان به تنهایی موثر نیست و انجام غربالگری ماموگرافی نتایج مطمئن تری را در پی خواهد داشت. به منظور معاینه سینه باید توجه داشت بهترین زمان برای انجام معاینه سینه یک هفته بعد از پایان پریود می باشد. اگر در دوران یائسگی قرار داشته باشید بهترین زمان برای انجام معاینه سینه به منظور غربالگری سرطان سینه اول هر ماه است.

غربالگری ماموگرافی در مقایسه با سایر روش های تصویربرداری

اگرچه سایر روش های تصویربرداری مانند انجام ام آر آی و سونوگرافی سینه می تواند به تشخیص سرطان سینه کمک کند اما غربالگری ماموگرافی تنها روش تصویربرداری موثری است که در غربالگری سرطان سینه اهمیت دارد زیرا تاثیرات یافته های حاصل از غربالگری ماموگرافی با کاهش مرگ ناشی از سرطان بر اساس آمار و تحقیقات مشخص گردیده است. بنابراین در مورد خانم هایی که در خطر ابتلا به سرطان قرار ندارند تنها انجام غربالگری ماموگرافی به عنوان یک گزینه توصیه می گردد.

در روش ام آر آی بر خلاف غربالگری ماموگرافی از میدان مغناطیسی به جای اشعه ایکس استفاده می شود تا تصویر بهتری از ساختار مورد نظر فراهم شود. در مقایسه با غربالگری ماموگرافی انجام ام آر آی از سینه سبب:

• ایجاد نتایج مثبت کاذب بیشتری می شود (تغییراتی که ارتباطی با سرطان ندارند).
• انجام بیوپسی های غیر ضروری در افرادی می شود که فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان سینه را ندارند.
• هزینه بیشتری در مقایسه با غربالگری ماموگرافی ایجاد می شود.

انجام ام آر آی سینه ممکن است علاوه بر غربالگری ماموگرافی در خانم های جوانی توصیه شود که در خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند (مانند افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان دارند و یا دارای برخی جهش های خطرناک می باشند). اما ام ار آی برای غربالگری سرطان سینه در خانم هایی توصیه نمی شود که در خطر ابتلا به این بیماری قرار ندارند.

انجام سونوگرفی سینه در خط اول غربالگری سرطان سینه قرار ندارد. اما در صورتی که توده پستانی مشخص گردد احتمال انجام سونوگرافی علاوه بر غربالگری ماموگرافی وجود خواهد داشت. داشتن سینه های متراکم تفسیر جواب غربالگری ماموگرافی را برای متخصص رادیولوژیست دشوار می سازد. در این شرایط علاوه بر غربالگری ماموگرافی انجام سونوگرافی نیز توصیه می گردد. تحقیقاتی در دست نیست که نشان دهد استفاده از سونوگرافی در غربالگری سرطان سینه احتمال بقای افراد را افزایش می دهد. اما برخی تحقیقات نشان داده است استفاده از غربالگری ماموگرافی و سونوگرافی به طور همزمان احتمال انجام بیوپسی های غیر ضروری را افزایش می دهد و مزیت افزودن سونوگرافی به غربالگری ماموگرافی چندان مشخص نیست.

دکتر پرویندخت حیدری جراح و متخصص زنان، مامایی و نازایی عنوان می دارند که MRI نباید جایگزین ماموگرافی و سونوگرافی گردد. زیرا بعضی ضایعات که در ماموگرافی دیده می شود در MRI دیده نمی شود. MRI در ضایعات بدخیم جهت تشخیص مرز ضایعه از نسج زنان قبل و بعد از عمل جراحی به کار می رود. همچنین در کشف ضایعات مخفی به کار می رود. در افرادی که پروتز سینه دارند MRI بهتر است انجام گیرد تا ماموگرافی.

دکتر پرویندخت حیدری

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی

سرکار خانم دکتر پرویندخت حیدری جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه شهید بهشتی تهران می باشند. خانم دکتر حیدری دوره فوق تخصص نازایی را در بیمارستان صارم گذرانده اند. ایشان عضو انجمن زنان و مامایی ایران و پزشک نمونه در سال 1382 می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر پرویندخت حیدری