اندومتریوز یا آدنومیوز
آدنومیوز و اندومتریوز هر دو اختلالاتی در بافت اندومتر هستند که حفره رحمی را می پوشاند. اما این دو اختلال به گونه ای متفاوت ایجاد می شوند و علائم مختلفی دارند. در آدنومیوز، سلول های اندومتر داخل دیواره رحم رشد می کنند. این سلول ها که در محل اشتباهی رشد کرده اند چرخه قاعدگی را دنبال کرده و هر ماه دچار خونریزی می گردند. دیواره رحم ضخیم شده و موجب درد و خونریزی سنگین می شود. این اختلال اغلب خانم های مسن را درگیر می کند و در مواردی با ناباروری در ارتباط است.
در اندومتریوز، سلول های اندومتر در خارج از رحم رشد می کنند؛ این سلول ها اغلب در تخمدان ها، رباط های پشتیبان رحم و در حفره لگن دیده می شوند. این بافت ها نیز چرخه قاعدگی را دنبال کرده و خونریزی می کنند؛ که موجب درد می شود و ممکن است باروری را تحت تاثیر قرار دهد. اندومتریوز اغلب در نوجوانان و خانم هایی که در سنین باروری هستند رخ می دهد. هر دو این اختلالات پیشرونده بوده و تحت تاثیر هورمون استروژن قرار دارند.
علائم اندومتریوز و آدنومیوز
علامت این دو اختلال درد لگن است که ممکن است خفیف تا شدید باشد. اما برخی خانم های مبتلا به اندومتریوز علائمی ظاهر نمی کنند. حدود یک سوم از خانم های مبتلا به بیماری آدنومیوز نیز بدون علامت هستند. برخی علائم می توانند مشابه آن هایی باشند که در اثر سایر اختلالات همانند کیست های تخمدانی یا فیبروئیدهای رحمی ایجاد شده اند. علائم آدنومیوز شامل قاعدگی های دردناک، مقاربت جنسی دردناک، درد مزمن لگن، خونریزی غیر طبیعی یا قاعدگی های طولانی، ناباروری و بزرگ شدن رحم هستند.
علائم آندومتریوز عبارتند از:
- قاعدگی های دردناک
- مقاربت جنسی دردناک
- اجابت مزاج دردناک
- درد حین ادرار کردن، درد لگن و خستگی
- تهوع و اسهال خصوصا در دوران قاعدگی
تشخیص اندومتریوز و آدنومیوز
اگر فرد علائمی ظاهر نسازد، تشخیص زمانی انجام می گیرد که پزشک در حال درمان مشکل دیگری در بیمار است. اگر فرد علائمی ظاهر کند همانند درد لگن، پزشک سابقه پزشکی او را بررسی کرده و سوالاتی همچون زمان آغاز علائم، مدت زمانی که به طول انجامیدند و میزان درد را از بیمار می پرسد. پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد و انجام تست های تصویربرداری را توصیه می کند. به منظور رد سایر علل احتمالی درد لگن، پزشک انجام آزمایش ادرار، تست بارداری، تست پاپ اسمیر را توصیه می نماید.
تشخیص آدنومیوز
تشخیص آدنومیوز دشوار است. در گذشته تشخیص تنها از طریق آنالیز نمونه های بافتی برای مثال بعد از جراحی رحم انجام می گرفت. امروزه ابزار تشخیصی غیر تهاجمی سونوگرافی و ام آر آی در دسترس هستند. آدنومیوز موجب بزرگ شدن رحم می گردد بنابراین پزشک با معاینه فیزیکی می تواند تورم یا حساسیت به درد را احساس کند. در ابتدا سونوگرافی برای تشخیص آدنومیوز به کار گرفته می شود؛ ام آر آی در مواردی برای تایید تشخیص انجام می گیرد.
در برخی موارد، جایی که به تصاویری با وضوح بیشتر نیاز است، سونوهیستروگرافی به کار می رود. این روش شامل تزریق یک محلول نمکی به داخل حفره رحمی قبل از سونوگرافی است. سونوهیستروگرافی آدنومیوز را از سایر اختلالات رحمی همانند پولیپ یا کیست متمایز می سازد و تصویر بهتری از داخل رحم نمایش می دهد.
دکتر سلیم نژاد به این نکته نیز اشاره می کنند که تشخیص آدنومیوز زمانی مطح می شود که خونریزی قاعدگی شدید و دردناک بهمراه رحم بزرگ وجود داشته باشدو آندومتریوز و میوم رد شده باشد.
تشخیص اندومتریوز
پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی می کند و پیرامون سایر افراد در خانواده فرد که به اندومتریوز دچار هستند سوال می نماید. پزشک همچنین ناحیه لگن را برای وجود کیست ها یا سایر ناهنجاری ها مورد معاینه قرار می دهد. او انجام تست های تصویر برداری همانند سونوگرافی و ام آر آی را توصیه می کند؛ سونوگرافی ممکن است به صورت شکمی یا واژینال انجام گیرد. پزشک همچنین از جراحی لاپاروسکوپی برای مشاهده بافت اندومتر خارج از رحم استفاده می کند. اگر تشخیص قطعی نباشد، پزشک نمونه بافتی را در لاپاروسکوپی تهیه می کند تا آن را زیر میکروسکوپ بررسی نماید. تحقیقات در زمینه روشهای غیر تهاجمی برای تشخیص اندومتریوز به کمک آزمایش خون در حال انجام هستند؛ تاکنون نشانه زیستی دقیقی یافت نشده است.
