اندومتریوز زمانی ایجاد می شود که سلول های پوشش رحم به نام اندومتر در نواحی خارج از رحم رشد می کنند. این بافت ها نیز در قاعدگی دچار خونریزی و ریزش می شوند. در طول زمان، خون و بافت به کیست، بافت اسکار و چسبندگی تبدیل می شوند. این بافت اسکار موجب چسبیدن ساختارهای لگنی از جمله لوله های فالوپ به یکدیگر می گردد. بدین ترتیب بسیاری از روش های درمانی اندومتریوز همچون مصرف قرص های ضد بارداری، خونریزی قاعدگی را کاهش می دهند.
اندومتریوز چگونه بارداری را تحت تاثیر قرار می دهد؟
ناباروری ناشی از اندومتریوز می تواند با چندین عامل در ارتباط باشد. اولین عامل این است که اندومتریوز تخمدان ها یا لوله های فالوپ را تحت تاثیر قرار داده باشد. یک تخمک باید از تخمدان خارج شده، از لوله های فالوپ بگذرد و برای لقاح به رحم برسد؛ قبل از این که لانه گزینی در پوشش رحم اتفاق بیافتد. اگر اندومتریوز پوشش لوله های فالوپ یک خانم را درگیر کرده باشد، بافت ایجاد شده از عبور تخمک از این لوله و ورود آن به رحم پیشگیری می کند. همچنین ممکن است اندومتریوز به تخمک های خانم آسیب برساند. این در حالی است که پزشکان آگاهی دقیقی از این اثر ندارند اما یک فرضیه این است که این بیماری موجب افزایش سطح التهاب در بدن می گردد. بدین ترتیب بدن ترکیباتی را آزاد می کند که می توانند به تخمک های خانم آسیب رسانده و یا آن ها را تخریب کنند. این عارضه بارداری را با مشکل روبه رو خواهد کرد.
در صورتی که فرد تصمیم به بارداری دارد، باید در ابتدا برای انتخاب شیوه درمانی مناسب اندومتریوز به پزشک متخصص زنان و یا متخصص باروری مراجعه کند. در برخی موارد، متخصص باروری برداشت توده هایی که از باردار شدن جلوگیری می کنند را برای درمان اندومتریوز و اقدام به بارداری موفق توصیه می کند. اما اگر بیماری اندومتریوز در فرد تشخیص داده نشده باشد و او به مدت شش ما با همسر خود رابطه جنسی محافظت نشده داشته و همچنان باردار نشود، باید به پزشک مراجعه کند؛ در صورت تجربه برخی علائم این بیماری، فرد باید پزشک را مطلع سازد. پزشک تست هایی چون آزمایش های خون و معاینه فیزیکی و بررسی لوله های رحمی با عکس رنگی رحم را انجام می دهد تا در صورت لزوم اقدامات اولیه را برای رفع مشکل آغاز کند.
اقداماتی برای ناباروری ناشی از اندومتریوز
اگر بیمار در اثر اندومتریوز دچار مشکل در بارداری شده است، باید به پزشک متخصص باروری مراجعه کند. متخصص به همراه پزشک معالج اندومتریوز بیمار، شدت بیماری و نقش آن در بروز ناباروری را تعیین می کند. از جمله روش های درمانی برای ناباروری ناشی از اندومتریوز شامل موارد زیر هستند:
- فریز کردن تخمک ها. اندومتریوز می تواند ذخیره تخمدانی بیمار را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین برخی پزشکان نگه داری تخمک هایی را برای بارداری در آینده توصیه می کنند. این روش هزینه بالایی دارد.
- تحریک تخمک گذاری و تلقیح درون رحمی. این روش برای درمان ناباروری ناشی از اندومتریوز در خانم هایی انجام می گیرد که لوله های فالوپ سالم، اندومتریوز خفیف دارند و کیفیت اسپرم شریک جنسی آن ها مناسب است.
- پزشک داروهای باروری چون کلومیفن را برای درمان این نوع ناباروری تجویز می نماید. این داروها به تولید دو یا سه تخمک بالغ کمک میکنند. پزشک همچنین داروهای تزریقی پروژستین را تجویز مینماید.
- بیمار به طور مرتب سونوگرافی انجام می دهد تا از بلوغ تخمک ها اطمینان حاصل کند. زمانی که تخمک ها به بلوغ کافی رسیده باشند، پزشک اسپرم های جمع آوری شده از مرد را وارد رحم خانم می کند.
- لقاح آزمایشگاهی (آی وی اف). این روش درمانی شامل استخراج یک تخمک از خانم و اسپرم از آقا است. سپس تخمک در خارج از بدن به کمک اسپرم بارور شده و جنین منتقل شده و در داخل رحم لانه گزینی می کند.
درصد موفقیت آی وی اف در خانم هایی که به اندومتریوز مبتلا نیستند 50 درصد است. اما بسیاری از خانم های مبتلا بعد از درمان با این روش قادر به بارداری خواهند بود. آی وی اف اغلب به خانم های مبتلا به اندومتریوز متوسط تا شدید یا آن هایی که به سایر روش های درمانی پاسخ نداده اند، توصیه می شود.
