رفلاکس معده به مری چیست؟
رفلاکس معده به مری یا رفلاکس اسید معده زمانی اتفاق می افتد که محتویات معده به داخل مری یا دهان بازگشت می کنند. رفلاکس معده به مری یک فرآیند طبیعی است که در نوزادان، کودکان و بزرگسالان سالم رخ می دهد. در بیشتر موارد دوره رفلاکس اسید معده کوتاه بوده و علائم یا عواقب آزار دهنده ای به دنبال ندارد.
در مقابل، افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به مری در اثر بازگشت اسید معده علائم آزار دهنده ای را تجربه می کنند. علائم رفلاکس معده به مری شامل سوزش سر دل، بازگشت خون، استفراغ و مشکل یا درد در بلع می باشد. رفلاکس معده به مری می تواند تارهای صوتی را نیز تحت تاثیر قرار داده و موجب خشونت صدا و حتی آسپیراسیون ریوی می شود. در ادامه راه های درمان رفلاکس معده به مری را مورد بررسی قرار می دهیم.
درمان رفلاکس معده به مری
بیماری رفلاکس معده به مری بر اساس شدت آن درمان می شود.
علائم خفیف رفلاکس معده به مری. درمان اولیه برای رفلاکس اسید معده خفیف شامل تغییراتی در رژیم غذایی و مصرف داروهای غیر نسخه ای مانند آنتی اسید ها و آنتاگونیست های هیستامین هستند.
- تغییرات شیوه زندگی. سال هاست که تغییرات در رژیم غذایی یا سبک زندگی برای درمان رفلاکس معده به مری خفیف توصیه می شود در حالی که اثرگذاری آن به طور وسیعی مورد ارزیابی قرار نگرفته است. مطالعات نشان می دهند که کاهش وزن و بالا گذاشتن سر هنگام خواب می توانند کمک کننده باشند اما سایر تغییرات در رژیم غذایی نمی توانند در درمان رفلاکس معده به مری نقشی داشته باشند. بنابراین این توصیه ها ممکن است در درمان رفلاکس معده به مری خفیف در برخی افراد و نه همه آن ها موثر باشند. در افراد مبتلا به رفلاکس معده به مری خفیف، این راه درمانی قبل از مراجعه به پزشک انجام می شود. در هر حال، افراد به مبتلا به رفلاکس معده به مری شدید باید قبل از به کارگیری هر راه درمانی با پزشک مشورت کنند.
- کاهش وزن. کاهش وزن در درمان رفلاکس معده به مری در افراد چاق کمک کننده خواهد بود. کاهش وزن مزایای دیگری همچون کاهش خطر دیابت نوع دو و بیماری قلبی را نیز به همراه دارد.
- بالا گذاشتن سر هنگام خواب. در حالی که بسیاری از افراد تنها دو تا سه ساعت بعد از خوردن غذا دچار سوزش سر دل می شوند، برخی از افراد در اثر این علامت از بیماری رفلاکس معده به مری شب هنگام از خواب بیدار می شوند. افرادی که دچار این عارضه شبانه می شوند می توانند بالاتنه خود را هنگام خواب بالاتر قرار داده به گونه ای که سر و شانه ها بالاتر از معده قرار گیرند؛ بدین ترتیب گرانش مانع از رفلاکس اسید معده می شود. معمولا این توصیه با بالا قرار دادن پایه های بالائی تخت به میزان 10 سانتی متر امکان پذیر می گردد.
- پرهیز ار مصرف غذاهای تشدید کننده رفلاکس معده به مری. برخی خوراکی ها نیز موجب ریلکس شدن اسفنکتر تحتانی مری شده و رفلاکس معده به مری را تشدید می کنند. کافئین، شکلات، الکل، فلفل و غذاهای چرب ممکن است موجب تشدید علائم رفلاکس معده به مری در برخی افراد شوند.
- ترک سیگار. بزاق در خنثی کردن اسید معده کمک کننده است و سیگار کشیدن با کاهش مقدار بزاق در دهان و گلو، رفلاکس معده به مری را تشدید می کند. سیگار کشیدن همچنین فشار اسفنکتر تحتانی مری را کم کرده و موجب سرفه و بازگشت اسید معده به داخل مری می گردد. ترک سیگار در رفع علائم رفلاکس معده به مری خفیف کمک کننده است.
- پرهیز از دیر غذا خوردن. خوابیدن با معده پر خطر رفلاکس معده به مری را افزایش می دهد. غذا خوردن سه ساعت یا بیشتر قبل از خواب، علائم رفلاکس اسید معده را کاهش می دهد.
- خودداری از پوشیدن لباس های تنگ. لباس های تنگ فشار وارده بر شکم را بیشتر کرده و محتویات معده را به سمت مری هل می دهند. بدین ترتیب احتمال رفلاکس معده به مری با پوشیدن لباس های تنگ بیشتر می شود.
- جویدن آدامس و مصرف قرص های مکیدنی. جویدن آدامس یا مصرف قرص های مکیدنی تولید بزاق را افزایش می دهند که در خنثی کردن اسید معده بازگشتی به مری کمک کننده است. (به جز آدامس های حاوی نعناع)
- آنتی اسیدها. این داروها اغلب برای رفع کوتاه مدت رفلاکس معده به مری به کار می روند. در هر حال، اسید معده تنها برای مدت کوتاهی بعد از مصرف دارو خنثی می شود بنابراین مصرف این داروها برای درمان رفلاکس معده به مری اثرگذاری چندانی ندارد.
- آنتاگونیست های هیستامین. آنتاگونیست های هیستامین تولید اسید معده را کاهش می دهند. این داروها اثرگذاری کمتری در مقایسه با مهار کننده های پمپ پروتونی در درمان رفلاکس معده به مری دارند. نمونه هایی از آنتاگونیست های هیستامین برای درمان رفلاکس معده به مری رانیتیدین، فاموتیدین، سایمتیدین و نیزاتیدین هستند. این داروها معمولا به صورت خوراکی یک یا دو بار در روز مصرف می شوند.
علائم متوسط تا شدید رفلاکس معده به مری. بیمارانی که به رفلاکس معده به مری متوسط تا شدید، عوارض بیماری رفلاکس معده به مری یا علائم رفلاکس اسید معده خفیف که به تغییرات شیوه زندگی یا داروهای بالا پاسخ نمی دهند، معمولا به درمان رفلاکس معده به مری به داروهای نسخه ای نیاز دارند. بیشتر این بیماران با مهارکننده های پمپ پروتونی درمان می شوند.
- مهارکننده های پمپ پروتونی. این داروها شامل امپرازول، اس امپرازول، لانزوپرازول، دکس لانزوپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول هستند که اثر قوی تر و موثرتری در مقایسه با آنتاگونیست های هیستامین در درمان رفلاکس معده به مری دارند.
زمانی که نوع و دوز مناسب این داروها برای شما مشخص شود، شما می توانید آن ها را به مدت 8 هفته مصرف کنید. بسته به علائم شما بعد از این مدت، دوز دارو ممکن است کم شده یا قطع گردد. اگر علائم رفلاکس معده به مری در طول سه ماه در شما بازگشت کرد، درمان طولانی مدت رفلاکس اسید معده توصیه می شود. اگر علائم در طول سه ماه بازگشت نکنند و بعد از این مدت بازگشت نمایند، درمان رفلاکس معده به مری تنها به صورت موقت انجام می گردد. (با مهار کننده های پمپ پروتونی)
مهارکننده های پمپ پروتونی ایمن هستند. خطرات مصرف طولانی مدت این داروها برای درمان رفلاکس معده به مری شامل افزایش خطر عفونت های روده ای مانند کلاستریدیوم دیفیسل یا کاهش جذب مواد معدنی مغذی هستند. در هر حال، کنترل این عوارض ممکن است به مصرف کمترین دوز ممکن در کوتاه ترین دوره درمان نیاز داشته باشد و مصرف مزمن این دارو ها تنها با نظارت و پیگیری پزشک و نه به صورت خودسرانه انجام شود.
