دروانا:

هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

عفونت هلیکوباکتر پیلوری زمانی اتفاق می افتد که یک نوع از باکتری ها به نام هلیکوباکتر پیلوری (اچ پیلوری) معده شما را آلوده می کند. عفونت هلیکوباکتر پیلوری یکی از علل شایع زخم های گوارشی (معده و دوازدهه) است که در بیش از نیمی از مردم جهان وجود دارد. عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا اچ پیلوری همچنین می تواند عامل بسیاری از التهاب های معده (گاستریت مزمن) باشد.

بسیاری از افراد از ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری آگاه نیستند؛ زیرا هیچ گاه در اثر این عفونت احساس بیماری نمی کنند. اگر شما دچار نشانه ها و علائم زخم گوارشی شده اید، متخصص داخلی و گوارش تستی را برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری توصیه خواهد کرد. اگر شما به عفونت هلیکوباکتر پیلوری دچار هستید، این بیماری با آنتی بیوتیک ها قابل درمان است.

تست های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری

چندین روش به عنوان تست تشخیص هلیکوباکتر پیلوری به کار گرفته می شوند.

تست تنفسی هلیکوباکتر پیلوری (تست اوره تنفسی هلیکوباکتر پیلوری)

دو هفته قبل از انجام تست تنفسی هلیکوباکتر پیلوری، باید مصرف آنتی بیوتیک ها، داروهای حاوی بیسموت و مهارکننده های پمپ پروتونی را متوقف کنید.

در طول انجام تست تنفسی هلیکوباکتر پیلوری برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری، شما ماده خاصی که حاوی اوره است را می بلعید. اوره یک ماده دفعی است که در اثر شکست پروتئین در بدن تولید می شود. اوره مورد استفاده در تست اوره تنفسی هلیکوباکتر پیلوری از مواد رادیواکتیو بدون ضرر تولید شده است.

اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود داشته باشد، باکتری های موجود اوره را به کربن دی اکسید تبدیل می کنند که بعد از ده دقیقه در بازدم شما قابل تشخیص و ثبت است.

تست تنفسی هلیکوباکتر پیلوری تقریبا وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری در همه افراد را شناسایی می کند. این تست همچنین برای بررسی کامل شدن درمان هلیکوباکتر پیلوری به کار می رود.

آزمایش خون هلیکوباکتر پیلوری

آزمایش خون هلیکوباکتر پیلوری برای اندازه گیری آنتی بادی های هلیکوباکتر پیلوری که در خون وجود دارند، انجام می شود. آنتی بادی ها پروتئین های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن هستند که به دنبال شناسایی عوامل بیگانه همچون باکتری ها تولید می شوند.

آزمایش خون هلیکوباکتر پیلوری تنها وجود آنتی بادی های هلیکوباکتر پیلوری در بدن را شناسایی می کند. این تست برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری نمی تواند تشخیص دهد که شما در حال حاضر به عفونت هلیکوباکتر پیلوری دچار هستید و یا چه مدت است که به این عفونت مبتلا شده اید و بدین دلیل است که آزمایش خون هلیکوباکتر پیلوری ممکن است برای سال ها مثبت باشد؛ در حالی که عفونت هلیکوباکتر پیلوری درمان شده است. در نتیجه، آزمایش خون هلیکوباکتر پیلوری نمی تواند برای ارزیابی درمان هلیکوباکتر پیلوری بعد از دریافت داروها مورد استفاده قرار گیرد.  

تشخیص هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع

تست مدفوع هلیکوباکتر پیلوری می تواند اثرات هلیکوباکتر پیلوری را در مدفوع شناسایی کند. تست مدفوع هلیکوباکتر پیلوری برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری و تایید درمان هلیکوباکتر پیلوری بعد از دریافت داروها به کار می رود.  

نمونه برداری

نمونه برداری یا بیوپسی از پوشش معده نیز راه دیگری برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری است. بیوسی معده دقیق ترین راه برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری محسوب می شود.

برای نمونه برداری از پوشش معده، متخصص داخلی و گوارش از روشی به نام آندوسکوپی استفاده می کند. آندوسکوپی برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری در بیمارستان یا مراکز جراحی سرپایی انجام می شود.

نمونه برداری از پوشش معده (بیوپسی) معمولا در مواردی که انجام آندوسکوپی برای مشکلات دیگر مورد نیز است، انجام می گیرد. از جمله دلایل انجام روش آندوسکوپی تشخیص زخم گوارشی، درمان خونریزی گوارشی یا اطمینان از عدم وجود سرطان هستند.

علت انجام تست های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری

تست های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری در موارد زیر انجام می شوند:

• اگر شما در حال حاضر به زخم گوارشی در معده یا دوازدهه دچار باشید، انجام تست تشخیص هلیکوباکتر پیلوری توصیه می شود.
• تست تشخیص هلیکوباکتر پیلوری در مواردی که شما در گذشته زخم هایی در معده یا دوازدهه داشته اید و هیچ گاه عفونت هلیکوباکتر پیلوری را آزمایش نکرده اید، توصیه می شود.
• بعد از انجام درمان هلیکوباکتر پیلوری به منظور اطمینان از پاکسازی باکتری ها، یکی از تست های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری انجام می شوند.
• در صورتی که برای مدت طولانی از داروی ایبوپروفن و سایر ضد التهاب های غیر استروئیدی استفاده کرده اید، انجام تست تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری توصیه می شود.

در صورتی که فرد به شرایطی به نام سوء هاضمه دچار باشد عفونت هلیکوباکتر پیلوری در او تست می شود. این وضعیت یک احساس ناراحتی در بالای شکم است که با علائمی همچون احساس پری شکم، احساس داغی یا سوزش یا درد در ناحیه ای بین ناف و بخش پایینی استخوان قفسه سینه بعد یا در طول خوردن ظاهر می شود. تست هلیکوباکتر پیلوری بدون آندوسکوپی معمولا زمانی انجام می شود که فرد به تازگی احساس ناراحتی می کند، بیمار سنی کمتر از 55 سال دارد و علائم دیگری وجود ندارد.

نتایج نرمال تست تشخیص هلیکوباکتر پیلوری نشان دهنده عدم وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری و نتایج غیر نرمال نشان دهنده ابتلا شما به عفونت هلیکوباکتر پیلوری است که باید با درمان پیگیری شود.

دکتر یلدا یزدان پناه

متخصص بیماری های عفونی و تب دار

دكتر يلدا يزدان پناه متخصص بیماری های عفونی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پزشک نمونه دانشگاه علوم پزشکی مشهد و عضو انجمن بیماری های عفونی آمریکا می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر یلدا یزدان پناه