دروانا:

دیابت نوع یک چیست؟

دیابت نوع یک وضعیت مزمن است که زمانی اتفاق می افتد که پانکراس اندامی در شکم مقدار بسیار کمی انسولین تولید کرده و یا انسولینی تولید نمی کند. انسولین هورمونی است بدن را در جذب و استفاده از گلوکز و سایر مواد مغذی از غذاها، ذخیره چربی و تجمع پروتئین یاری می دهد. بدون انسولین، سطح گلوکز خون بالاتر از حالت نرمال خواهد بود. دیابت نوع یک به اندازه گیری مرتب سطح قند خون و درمان با انسولین نیاز دارد. درمان، تغییرات در شیوه زندگی و مراقبت از خود می توانند در کنترل سطح قند خون و کاهش خطر عواقب دیابت نوع یک کمک کننده باشند. دیابت نوع یک معمولا در کودکی یا نوجوانی آغاز می شود اما امکان بروز آن در هر سنی وجود دارد.

دیابت نوع یک: اثرات

تشخیص دیابت نوع یک تجربه بسیار نگران کننده ای است و اغلب سوالاتی پیرامون علت بروز آن، اثرات آن بر روی سلامتی و عواقب طولانی مدت آن وجود دارد. در بیشتر بیماران، ماه های اول بعد از تشخیص دیابت نوع یک با تلاش برای یادگیری بیشتر در مورد مراقبت های مربوط به دیابت نوع یک (اندازه گیری سطح قند خون توسط خود بیمار، مراجعه به پزشک، مصرف روزانه انسولین) سپری می شود و این اقدامات به بخشی از زندگی نرمال فرد تبدیل می شوند. علی رغم خطرات ناشی از دیابت نوع یک، بیشتر افراد می توانند زندگی فعالی داشته باشند و به لذت بردن از خوراکی ها و فعالیت های مورد علاقه خود ادامه دهند. ابتلا به دیابت نوع یک به معنی پایان دادن به خوردن خوراکی های مورد علاقه نیست. با داشتن برنامه مشخص، بیشتر بیماران مبتلا به دیابت نوع یک می توانند به زندگی طبیعی خود ادامه دهند.

دیابت نوع یک: علت

دیابت نوع یک معمولا زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی سلول های تولید کننده انسولین (سلول های بتا) در پانکراس را تخریب می کند. این یک پاسخ خود ایمنی نامیده می شود. علت این پاسخ غیر طبیعی ایمنی در حال بررسی است. این فرآیند در طول ماه ها و سال ها اتفاق می افتد و ممکن است علائمی از دیابت نوع یک ظاهر نشوند. سطح بالای قند خون و علائم مرتبط با آن (تکرر ادرار، تشنگی زیاد) معمولا تا زمانی که بیش از 90 درصد از سلول های تولید کننده انسولین تخریب نشوند بروز نمی کنند. دیابت نوع یک ممکن است در افرادی با سابقه خانوادگی دیابت نوع یک ایجاد گردد اما امکان بروز آن در افرادی بدون سابقه خانوادگی نیز وجود دارد. در هر دو مورد، افراد مبتلا دارای یک یا چند ژن هستند که علت دیابت نوع یک محسوب می گردند. فاکتورهای محیطی مانند قرار گیری در معرض برخی ویروس ها و مواد غذایی در مراحل اول زندگی نیز می توانند محرک پاسخ خودایمنی و علت دیابت نوع یک باشند. اقوام نزدیک یک فرد مبتلا به بیماری دیابت نوع یک در مقایسه با فردی که سابقه خانوادگی دیابت نوع یک را ندارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. تست های ژنتیکی می توانند در شناسایی خطر بروز دیابت نوع یک در یکی از اعضای خانواده کمک کننده هستند. در هر حال، این تست ها در ال حاضر تنها برای افرادی که در تحقیقات بالینی شرکت می کنند در دسترس هستند.

دیابت نوع یک: تشخیص

تشخیص دیابت نوع یک بر اساس علائم و آزمایش های خون انجام می گیرد. علائم دیابت نوع یک. بیشتر افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع یک علائم بالا بودن سطح قند خون (هایپرگلایسمی) را دارند که شامل موارد زیر است:

• تشنگی بیش از حد
• احساس خستگی
• ادرار کردن در دفعات زیاد
• کاهش وزن
• تاری دید

در موارد نادر، علائمی از کتواسیدوز دیابتی وجود دارد. افراد مبتلا به این علامت علاوه بر علائم بالا دچار تهوع و استفراغ، درد شکمی، تنفس سریع، احساس کندی، مشکل در تمرکز و در مواردی کما می شوند. کتواسیدوز دیابتی یک وضعیت اورژانسی است و سریعا باید درمان گردد. آزمایش های خون. چندین آزمایش خون برای اندازه گیری سطح قند خون انجام می گیرند. سطح غیر طبیعی آزمایش های خون و داشتن علائم بالا نشان دهنده وجود بیماری دیابت نوع یک است. دیابت نوع یک در مقابل نوع دو. در بیشتر موارد تشخیص دیابت نوع یک از نوع دو آسان است. در هر حال، در برخی مواقع این که فرد به چه نوع از بیماری دیابت دچار است مشخص نیست. در این حالت، پزشک تا زمان مشخص شدن نتایج تست های خونی بیشتر، درمان دیابت نوع یک را آغاز می کنند.

دیابت نوع یک: عواقب

حفظ سطح قند خون در محدوده نزدیک به نرمال می تواند خطر عواقب دیابت نوع یک را کاهش دهد. این بدین معنی است که شما باید سطح قند خون خود را چند بار در روز اندازه گیری کنید، تزریق انسولین را در نظر داشته باشید، مواد خوراکی مصرفی خود را تحت نظر بگیرید و به طور منظم به پزشک مراجعه نمایید. افرادی مبتلا به دیابت نوع یک در معرض خطر بالای بیماری قلبی عروقی قرار دارند که موجب حله قلبی، درد قفسه سینه، سکته مغزی و حتی مرگ می گردد. در هر حال شما با اقدامات زیر می توانید خطر بیماری قلبی عروقی ناشی از دیابت نوع یک را کاهش دهید:

• ترک سیگار
• در صورت تجویز، مصرف دوز پایین و روزانه آسپیرین (در بزرگسالان)
• کنترل فشار خون و کلسترول خون بالا به کمک رژیم غذایی، ورزش و داروها
• حفظ میزان هموگلوبین گلیکوزیله در 7 درصد یا کمتر

دکتر سید علی اکبر بنی هاشمی

متخصص داخلی

دكتر سيد علي اكبر بني هاشمي متخصص داخلی - غدد و دیابت (دیابتولوژیست)  از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، عضو هیات علمی و استادیار دانشگاه آزاد شیراز می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر سید علی اکبر بنی هاشمی