دیابت یکی از مهم ترین علل بیماری و مرگ در سراسر جهان است. دیابت نوع دو تقریبا 8 درصد از جمعیت آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است در حالی که 25-40 درصد از آن ها به دیابت شناخته نشده دچار هستند. در سراسر جهان، شیوع دیابت نوع دو 6.4 درصد در بزرگسالان تخمین زده شده است.
بیماری دیابت در 90 درصد افراد، دیابت نوع دو است. به دلیل بیماری عروق بزرگ و کوچک در اثر دیابت نوع دو، درصد زیادی از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی افراد مبتلا به دیابت هستند که دچار عواقب این بیماری مانند انفارکتوس قلبی، سکته مغزی، بیماری کلیوی مرحله آخر، رتینوپاتی و زخم های پا شده اند. بسیاری از فاکتورهای دیگر نیز موجب اثرگذاری دیابت نوع دو بر کیفیت زندگی فرد مبتلا می شوند. در ادامه نکاتی را پیرامون غربالگری دیابت نوع دو در بیماران بدون علامت بررسی می کنیم.
غربالگری دیابت نوع دو: معیارها
پنج معیار ذکر شده در زیر شرایطی که برای غربالگری هر نوع اختلالی مورد نیاز است را توصیف می کنند:
- اختلال مورد نظر یک مشکل عمومی باشد.
- بیماری در مرحله اولیه بدون علامت قرار داشته باشد.
- یک تست غربالگری مناسب وجود داشته باشد.
- راه درمانی قابل قبول وجود داشته باشد.
- درمان سریع در مرحله بدون علامت بیماری اثرات خوبی در بلند مدت داشته باشد.
غربالگری دیابت نوع دو: تست ها
تست هایی که برای غربالگری دیابت نوع دو به کار می روند تست هایی هستند که سطح قند خون ناشتا، هموگلوبین گلیکوزیله و سطح قند خون دو ساعت بعد از مصرف قند خوراکی را اندازه گیری می کنند. با توجه به عدم راحتی بیمار، تست تحمل گلوکز خوراکی معمولا برای غربالگری دیابت نوع دو استفاده نمی شود.
عدم تحمل گلوکز به صورت طیف وجود دارد و تعریف دیابت نوع 2 معمولا با تعیین یک آستانه برای یک یا چند آزمایش غربالگری پیشنهاد شده در طول این پیوستار انجام می شود. حساسیت و اختصاصیت سطح قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله به عنوان تست های غربالگری دیابت نوع دو، بر اساس جمعیتی که مورد تست قرار می گیرند و آستانه ای که برای دیابت تعیین شده است متفاوت است. با تعیین یک مرجع استاندارد برای دیابت به عنوان مثال سطح قند خون بعد از دو ساعت بیشتر از 200 میلی گرم بر دسی لیتر در تست تحمل گلوکز، اختصاصیت سطح قند خون ناشتا بیشتر از 126 میلی گرم بر دسی لیتر، 95 درصد و حساسیت آن تقریبا 50 درصد خواهد بود. حساسیت و اختصاصیت در تست های غربالگری دیابت نوع دو برای افراد بالای 65 سال کمتر است. با استفاده از مرجع استاندارد یکسان، حساسیت و اختصاصیت هموگلوبین گلیکوزیله بیش از 6.5 درصد به ترتیب 79 و 44 درصد گزارش شده است.
غربالگری دیابت نوع دو: سطح قند خون
با این که در این تست غربالگری دیابت نوع دو آستانه های اختصاصی تعیین نشده اند، بسیاری از عواقب و خطرات بیماری دیابت عموما در بیمارانی ایجاد می شوند که سطح قند خون در بالاترین حد مشخص شده قرار دارد. کمیته متخصصین تشخیص و دسته بندی دیابت سه دسته نرمال، افزایش خطر دیابت و دیابت را تعریف کرده است.
- نرمال. سطح قند خون ناشتا کمتر از 100 میلی گرم بر دسی لیتر
- افزایش خطر دیابت. این حالت وضعیت پیش دیابتی نیز نام می گیرد.
- میزان تحمل گلوکز و سطح آن دو ساعت بعد از مصرف قند خوراکی بین 140-199 میلی گرم بر دسی لیتر است.
- سطح قند خون ناشتا بین 100-125 میلی گرم بر دسی لیتر است.
- هموگلوبین گلیکوزیله بین 5.7-6.4 درصد است.
- دیابت. تشخیص دیابت به کمک غربالگری دیابت نوع دو باید تکرار تست مشابه در روز بعد از تست اول تایید شود.
- سطح قند خون ناشتا بیش از 126 میلی گرم بر دسی لیتر
- هموگلوبین گلیکوزیله بیش از 6.5 درصد
- سطح قند خون دو ساعت بعد از مصرف قند بیش از 200 میلی گرم بر دسی لیتر
- سطح قند خون اتفاقی بیش از 200 میلی گرم بر دسی لیتر در حضور علائم
غربالگری دیابت نوع دو: هموگلوبین گلیکوزیله
در سال 2009 کمیته بین المللی کارشناسان تشخیص دیابت توصیه کرده که سطح هموگلوبین گلیکوزیله بیش از 6.5 درصد برای غربالگری دیابت نوع دو به کار می رود. انجمن دیابت آمریکا هموگلوبین گلیکوزیله بین 5.7-6.4 درصد را معیاری برای افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارد.
این نوع از غربالگری دیابت نوع دو مزیت هایی نسبت به سایر تست های غربالگری دیابت نوع دو دارد که شامل افزایش راحتی بیمار (زیرا انجام این غربالگری دیابت نوع دو به آمادگی یا زمان خاصی نیاز ندارد) و ارتباط سطح هموگلوبین گلیکوزیله با رتینوپاتی. در هر حال، این تست غربالگری دیابت نوع دو در برخی افراد باید با احتیاط انجام شود.
غربالگری دیابت نوع دو: گلوکز ادرار
اندازه گیری سطح گلوکز ادرار اغلب برای غربالگری دیابت نوع دو توصیه نمی شود؛ زیرا حساسیت چندانی در تشخیص دیابت نوع دو ندارد. علاوه بر این، از آن جایی که گلوکزاوری ممکن است در نتیجه نقایصی در عملکرد توبول های کلیه (اسیدوز نوع دو توبول کلیوی یا گلوکزاوری خانوادگی کلیوی) ایجاد شود، افراد مبتلا به گلوکزاوری باید تست های دیگری را برای غربالگری دیابت نوع دو انجام دهند که شامل آزمایش خون (سطح قند خون ناشتا و تست تحمل گلوکز)
