هایپرگلایسمی چیست؟
هایپرگلایسمی یک اصطلاح پزشکی برای سطح قند خون بالا است. هایپرگلایسمی وضعیتی شایع در بیماران دیابتی است. هایپرگلایسمی می تواند افراد مبتلا به دیابت نوع یک و نوع دو و همچنین خانم های مبتلا به دیابت بارداری را تحت تاثیر قرار دهد.
هایپرگلایسمی ممکن است افراد غیر دیابتی را نیز درگیر کند اما عموما در افراد بیمار مانند آن هایی که اخیرا دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شده اند یا به عفونت جدی مبتلا هستند بروز می کند. هایپرگلایسمی با هیپوگلایسمی که در آن سطح قند خون فرد به شدت افت می کند، متفاوت است.
آیا هایپرگلایسمی خطرناک است؟
هدف از درمان دیابت حفظ سطح قند خون در محدوده ای نزدیک به حالت نرمال است. اما اگر شما به دیابت مبتلا هستید صرف نظر از نحوه مراقبت از بیماری، ممکن است در مواقعی هایپرگلایسمی را تجربه کنید. شناسایی و درمان هایپرگلایسمی بسیار اهمیت دارد چرا که در صورت عدم درمان می تواند منجر به مشکلات جدی گردد. موارد خفیف هایپرگلایسمی معمولا نگران کننده نیستند و به راحتی درمان شده و یا به وضعیت نرمال بازمی گردند. در هر حال، اگر سطح قند خون بسیار بالا رود و یا برای مدت طولانی بالا باقی بماند، هایپرگلایسمی به خودی خود می تواند خطرناک باشد. از جمله عوارض هایپرگلایسمی یا سطح قند خون بالا که می توانند مهلک باشند عبارتند از:
- کتواسیدوز دیابتیک. شرایطی که در اثر نیاز بدن به شکست چربی به عنوان منبع انرژی ایجاد می شود و منجر به کما دیابتیک می گردد. این حالت بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع یک را درگیر می کند.
- وضعیت هایپرگلایسمیک هایپراسمولار. این عارضه هایپرگلایسمی در واقع کم آبی شدید بدن است که بدن در اثر تلاش برای دفع قند اضافی دچار آن شده است. این عارضه عموما در بیماران دیابت نوع دو بروز می کند.
هایپرگلایسمی پیوسته برای مدت های طولانی (ماهها یا سال ها) منجر به آسیب دائمی به بخش هایی از بدن مانند چشم ها، اعصاب، کلیه ها و عروق خونی می گردد. اگر شما مرتبا هایپرگلایسمی را تجربه می کنید، در این باره با پزشک خود مشورت کنید. شما ممکن است به تغییرات در رژیم درمانی یا سبک زندگی خود برای حفظ سطح قند خون در حدود نرمال نیاز داشته باشید.
هایپرگلایسمی: علائم
علایم هایپرگلایسمی در افراد مبتلا به دیابت ممکن است به تدریج در طول چند روز یا هفته ایجاد شود. در برخی موارد، ممکن است تا زمانی که سطح قند خون بسیار بالا رود، علائمی بروز نکند. علایم هایپرگلایسمی عبارتند از:
- تشنگی بیش از حد و خشکی دهان
- نیاز به ادرار کردن در دفعات زیاد
- خستگی
- تاری دید
- کاهش وزن بدون دلیل
- عفونت های مکرر مانند برفک دهان، عفونت های مثانه و عفونت های پوستی
- درد شکم
- احساس ناخوشی
- بوی میوه در تنفس
علایم هایپرگلایسمی همچنین می تواند به علت دیابت تشخیص داده نشده باشد بنابراین با مشاهده این علائم بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
هایپرگلایسمی: علت
عوامل گوناگونی می تواند بروز هایپرگلایسمی یا افزایش سطح قند خون را در افراد دیابتی موجب گردند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- استرس
- یک بیماری مانند سرماخوردگی
- پرخوری
- ورزش نکردن
- از دست دادن یک دوز از داروی دیابت یا مصرف اشتباه دوز
- درمان بیش از حد برای وضعیت هیپوگلایسمی (افت قند خون)
- مصرف برخی داروها مانند استروئید ها
هایپرگلایسمی ممکن است گاها در کودکان و جوانان نیز در دوره های رشد آن ها بروز کند.
هایپرگلایسمی: درمان
اگر شما به دیابت مبتلا هستید و علایم هایپرگلایسمی را دارید، پیگیری توصیه های پزشک می تواند در کاهش سطح قند خون کمک کننده باشد. پزشک ممکن است اقدامات زیر را برای درمان هایپرگلایسمی توصیه کند:
- تغییر رژیم غذایی. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از خوردن غذاهایی که موجب افزایش سطح قند خون می شوند مانند کیک ها یا نوشیدنی های شیرین، بپرهیزید.
- نوشیدن مقدار زیاد مایعات بدون قند. این عمل می تواند در رفع کم آبی ناشی از هایپرگلایسمی کمک کننده باشد.
- ورزش بیشتر. ورزش آرام و منظم مانند پیاده روی می تواند سطح قند خون را کاهش دهد خصوصا اگر کاهش وزن را به دنبال داشته باشد.
- تنظیم دوز انسولین. برای درمان هایپرگلایسمی، پزشک توصیه هایی را در مورد تنظیم دوز انسولین مصرفی ارائه می دهد.
برای درمان هایپرگلایسمی، بهتر است در دفعات بیشتری سطح قند خون را اندازه گیری کنید و یا وجود موادی به نام کتون ها را در خون یا ادرار مورد سنجش قرار دهید. بررسی علائمی که می توانند نشانه ای از مشکلات جدی تر باشند را تا زمانی که هایپرگلایسمی برطرف شود، ادامه دهید.
هایپرگلایسمی: زمان مراجعه به پزشک متخصص داخلی
اگر سطح قند خون شما بالا رفته و علائم زیر را تجربه کرده اید فورا به پزشک مراجعه نمایید:
- احساس ناخوشی
- درد شکمی و اسهال
- تنفس عمیق و سریع
- تب 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر برای بیش از 24 ساعت
- علائم کم آبی مانند سردرد، خشکی پوست و ضربان قلب سریع و ضعیف
- مشکل در بیدار ماندن
این علائم می توانند نشانه ای از عوارض جدی هایپرگلایسمی همچون کتواسیدوز دیابتیک یا وضعیت هایپر گلایسمیک هایپراسمولار باشند و نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد.
