تعریف:

شروع زایمان قبل از کامل شدن هفته 37 بارداری. زایمان به صورت دیلاتاسیون بیش از 2 سانتی متر، همراه با وجود انقباضات دردناک و منظم رحمی تعریف می شود.

اتیولوژی:

مکانیزم شروع آن نامشخص است. ریسک فاکتورها را مطالعه کنید.

ریسک فاکتورها:

• ایدیوپاتیک
• بارداری دوقلو
• پلی هیدرآمنیوس
• پارگی زودرس پرده ها (رها شدن موضعی پروستاگلاندین ها)
• سابقه قبلی زایمان پره ترم
• عفونت ها (کوریوآمنیونیت، عفونت ادراری، عفونت مجرای تناسلی و به ویژه واژینوز باکتریال، سایر عفونت ها)
• اختلالات سیستمیک (دیابت ملیتوس، هیپرتانسیون)
• جداشدگی جفت
• جفت سرراهی
• مالفورماسیون رحم
• نارسایی سرویکس
• خون ریزی پس از زایمان (تحریک میومتر)
• مالفورماسیون جنینی
• مرگ جنین
• تب مادر

اپیدمیولوژی:

6 درصد از تمام بارداری ها را قبل از هفته 37 و 2 درصد از بارداری ها را قبل از هفته 32، تشکیل می دهد.

شرح حال:

سن بارداری کمتر از 36 هفته، زایمان همراه با 1 تا 2 انقباض رحمی دردناک (که هر یک حداقل به مدت 30 ثانیه طول می کشند) در مدت 10 دقیقه. این انقباضات که تا مدت 60 دقیقه به طول می انجامد + پاره شدن پرده ها، درد کمر، کاهش حرکات جنین، افزایش ترشحات واژینال، خون ریزی واژینال.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با زایمان زودرس و نوزاد نارس به مطلب زیر مراجعه نمایید:

• زایمان زودرس و تولد نوزادان نارس
• زایمان زودرس - سوالات رایج
• بررسی ارتباط بین کاهش میزان ویتامین دی با ریسک زایمان زودرس

معاینه بالینی:

معاینه عمومی: تاکی کاردی، تب، علایم اختلال سیستمیک.

معاینه واژینال: دیلاتاسیون سرویکس (به میزان بیش از 2 سانتی متر)، افاسمان سرویکس (به میزان بیش از 75 درصد)، پاره شدن پرده ها. معاینه واژینال باید پس از 2 ساعت دوباره تکرار شده و تغییرات، مورد ارزیابی قرار گیرند.

ارزیابی شکم از لحاظ مامایی: وجود انقباضات قابل لمس.

پاتولوژی:

هنوز به درستی مشخص نیست. برخی از تئوری های موجود عبارتند از: اختلال در تعادل اکسید نیتریک و پروستاگلاندین ها، سرویکس به عنوان عامل آغاز کننده به شمار می رود، عفونت ها (باکتری ها تولید آنزیم های پروتئولیتیک می کنند که پرده ها را مورد تهاجم قرار خواهند داد). انقباضات منظم رحمی در طول دوران بارداری به طور طبیعی اتفاق می افتند و پس از هفته 30 بارداری تحت عنوان انقباضات براکستون هیکس ¹ نام می گیرند.

ارزیابی ها:

آزمایشات خونی: FBC، ESR، کشت (در موارد شک به عفونت).

آزمایش ادرار: MSU و کشت.

ارزیابی جنین: CTG، آمنیوسنتز و کوردوسنتز (از نظر وجود عفونت ها)، سونوگرافی ترانس واژینال (تعیین کننده و پیش بینی کننده زایمان زودرس).

سایر روش های ارزیابی: HVS (از نظر عفونت).

درمان:

براساس زمان بارداری و مرحله زایمان، متفاوت است.

درمان کلی: ارزیابی و مونیتورینگ CTG، برقراری هیدراسیون کافی، تجویز آنتی بیوتیک های مناسب (در موارد شک به عفونت و یا پاره شدن پرده ها)، تجویز مسکن به میزان کافی، استروئید ها (خوراکی، داخل عضلانی)، نظیر دگزامتازون، بتامتازون (در موارد بارداری زیر 34 هفته برای کمک به بلوغ ریه های جنین و کاهش خطر سندرم دیسترس تنفسی جنین).

درمان در موارد با ریسک بالا: انتقال به مرکز مجهز (در مواردی که امکانات واحد مراقبت های ویژه نوزادان در دسترس نباشد)، سرکلاژ سرویکس (در موارد شک به نارسایی سرویکس).

توکولیتیک ها (در مواردی که دیلاتاسیون سرویکس بیش از 3 سانتی متر باشد، نباید مورد استفاده قرار بگیرند، در موارد وجود خون ریزی قبل از زایمان و پارگی خوبخودی پرده ها، باید با احتیاط مصرف شوند، برای متوقف کردن انقباضات رحمی و دادن زمان لازم برای تاثیر استروئید ها به کار می روند).

سمپاتومیمتیک های بتا نظیر ریتودرین، سالبوتامول (آگونیست های بتا 2 است که سبب شل شدگی عضلات صاف می شود)، ایندومتاسین (کاهش سنتز پروستاگلاندین ها)، مهارکننده های کانال کلسیم (شل شدگی عضلات صاف )، آنتاگونیست های رسپتور اکسی توسین (نظیر اتوسیبان²).

زایمان: از ایجاد تروما و یا پاره شدن پرده ها پیشگیری کنید.

عوارض:

مرگ جنین قبل از زایمان، ناتوانی (به ویژه سندرم دیسترس تنفسی نوزاد، خون ریزی داخل بطنی)، اختلالات تکاملی، عقب افتادگی ذهنی (نظیر فلج مغزی، نقایص بینایی و شنوایی)، اختلالات عاطفی-روانی، اختلالات اجتماعی-رفتاری.

پیش آگهی:

در هفته 34 بارداری: شانس ادامه حیات 30 درصد و خطر عقب افتادگی ذهنی 40 درصد است.

در هفته 37 بارداری: شانس بقا 80 درصد و خطر عقب افتادگی ذهنی کمتر از 10 درصد است. زایمان پره ترم علت در حدود 20 درصد از مرگ و میر نوزادان را در حین زایمان تشکیل می دهد.