تعریف:

جایگزین شدن تمام و یا قسمتی از جفت، در سگمان تحتانی رحم.

اتیولوژی:

ناشناخته است. فرضیه‌های موجود عبارتند از: کاشت بلاستوسیت‌ها، وقوع به صورت تصادفی و یا آسیب اندومتر، که مانع از جایگزین شدن طبیعی جنین می شود.

ریسک فاکتور‌ها:

• زایمان‌های متعدد
• سن بالا
• زایمان دوقلو
• آسیب رحم (برای مثال در طی زایمان‌های قبلی)

اپیدمیولوژی:

در 0.5 درصد از تمام بارداری‌های ترم دیده می شود. 20 درصد از موارد خون ریزی‌های قبل از زایمان را، شامل می شود.

شرح حال:

سه تظاهر اصلی و شایع عبارتند از:

1. خون ریزی قبل از زایمان: در اغلب موارد، خون ریزی به صورت خون ریزی راجعه‌ء بدون درد است، که در سه ماهه‌ء سوم بارداری آغاز می شود ( در هفته‌ء 36 بارداری، در 60 درصد از موارد، در هفته‌های 32 تا 36 بارداری، در 30 درصد از موارد و در کمتر از 32 هفته، در 10 درصد از موارد دیده می شود) و در هر بار خون ریزی، شدت آن بیشتر خواهد شد.
2. مال پرزانتاسیون جنین: جفت سرراهی، از چرخش جنین و آنگاژمان سر جلوگیری خواهد کرد.
3. در حین سونوگرافی به طور تصادفی تشخیص داده می شود.

معاینه بالینی:

خون ریزی پیش از زایمان: معاینه عمومی: شوک، معاینه شکم: رحم نرم و غیر تندر. در موارد شک به جفت سرراهی، توشه واژینال هرگز نباید انجام شود.

پاتولوژی:

به صورت‌های زیر طبقه بندی می شود:

1. مینور ( ر گذشته درجه‌ء I و II گفته می شد): جفت در سگمان تحتانی رحم جایگزین می شود، اما سوراخ داخلی سرویکس را نمی پوشاند.
2. ماژور (در گذشته درجه III و IV گفته می شد): جفت یا به صورت نسبی (درجه III) و یا به صورت کامل (درجه IV)، سوراخ داخلی را می پوشاند.

خون ریزی، در نتیجه‌ء دیلاتاسیون سرویکس و یا افزایش سایز سگمان تحتانی رحم، اتفاق افتاده و منجر به وارد آمدن فشار، بر محل اتصال جفت خواهد شد.

ارزیابی‌ها:

خون ریزی قبل از زایمان:

آزمایشات خونی: FBC، U&E، آزمایشات انعقادی، تعیین گروه خونی.

سایر روش‌های تشخیصی: سونوگرافی، CTG (ارزیابی سلامت جنین). مال پرزانتاسیون،

سونوگرافی روتین: در صورت تشخیص جفت سرراهی تحتانی، در مراحل اولیه بارداری، سونوگرافی را باید در هفته‌های 32 و 36 بارداری دوباره تکرار کرد، زیرا جفت ممکن است در نتیجه‌ء تشکیل سگمان تحتانی رحم، به سمت بالا جابه‌جا شود. تنها در حدود 10 درصد از موارد، جفت سرراهی تشخیص داده شده در اوایل بارداری، در زمان ترم نیز باقی خواهند ماند.

درمان:

خون‌ریزی قبل از زایمان: خون ریزی شدید: عملیات احیاء باید انجام شده و رزیدنت ارشد باید به سرعت و از طریق سزارین، زایمان را ختم کند.

در موارد با شدت کمتر:

1. بستری در بیمارستان و ارزیابی سلامت مادر و جنین و شدت جفت سرراهی.
2. در زنان Rh منفی، باید Anti D تجویز شود.
3. کورتیکواستروئید‌ها تا پایان هفته‌ء 34 بارداری (برای بلوغ ریه‌ها‌ی جنین)، تجویز می شوند.
4. در صورت امکان، می توان تا پایان هفته 39 بارداری، جهت ختم بارداری به روش سزارین صبر کرد. زایمان واژینال را تنها در صورتی می توان انجام داد، که سر جنین پایین تر از لبه جفت بوده و درجه جفت سرراهی، پایین و شدت آن کم باشد.

عدم وجود خون ریزی قبل از زایمان: در صورت شدید بودن جفت سرراهی، بستری در بیمارستان را در هفته 32 بارداری به طور روتین انجام دهید. درمان، به صورت ذکر شده انجام می شود.

عوارض: خون ریزی قبل از زایمان، افزایش شانس خون ریزی در طی زایمان سزارین و خون ریزی پس از زایمان (عروق خونی در سگمان تحتانی رحم، به خوبی انقباض نمی یابند).

پیش آگهی:

در صورت درمان مناسب و به موقع، میزان مرگ و میر مادر و جنین، پایین خواهد بود.