تعریف:

درد قسمت تحتانی شکم، که قبل و یا در زمان قاعدگی ایجاد می شود. این اختلال بر دو نوع است:

دیس منوره‌ء اولیه¹ (PD): بدون هیچ پاتولوژی زمینه ایجاد می شود.

دیس منوره‌ء ثانویه² (SD): پاتولوژی زمینه‌ای مشخص وجود دارد.

اتیولوژی:

PD: پروستاگلاندین F2a (که سبب افزایش انقباضات رحمی و ایسکمی میومتر می شود).

SD: پاتولوژی لگنی در داخل اگن، ابزار داخل رحمی، سندرم احتقانی.

ریسک فاکتور‌ها:

PD:

• سابقه خانوادگی مثبت
• منارک زود رس
• جریان خون زیاد
• فاکتور‌های روانی و یا اجتماعی

SD:

• اندومتریوز
• وارون شدگی رحم
• آدنومیوز
• PID
• سندرم آشرمن
• تنگی سرویکس
• فیبروئید
• پولیپ اندومتر

اپیدمیولوژی:

شایع‌ترین مشکل و شکایت ژنیکولوژیک. در حدود 75 درصد از زنان را درگیر می سازد (در 20 درصد موارد از نوع شدید است).

• PD: در سنین 15 تا 25 سالگی شایع است.
• SD: به طور شایع، در سنین بالای 30 سالگی دیده می شود.

شرح حال:

PD: شروع آن اغلب 24 ساعت قبل از قاعدگی است و طرف 48 ساعت بعد، بهبود خواهد یافت. درداسپاسمی قسمت تحتانی شکم و لگن، که به قسمت‌های پایینی کشاله‌ء ران و قسمت تحتانی کمر، تیر می کشد. ممکن است در همراهی با تهوع، استفراغ، اسهال، بی حالی، خستگی و سردرد باشد.

SD: اغلب 2 تا 3 روز قبل از قاعدگی آغاز شده، ممکن است پس از آغاز و یا در اواسط قاعدگی بهبود یابد. ممکن است در همراهی با منوراژی و درد در زمان مقاربت، دیده شود. علایم بر اساس نوع پاتولوژی مربوطه و عامل زمینه‌ای، متفاوت هستند. در سندرم احتقان لگن³ ، درد به هنگام ایستادن و شب‌ها، تشدید می یابد.

معاینه بالینی:

PD: هیچ یافته فیزیکی مثبتی وجود ندارد.

SD: بر اساس علت زمینه، متفاوت است.

سندرم احتقان لگن، شامل احتقان وریدی (در ورید‌های واژن و سرویکس)، بزرگ شدگی رحم و تندرنس است.

پاتولوژی:

PD: پاتولوژی قابل شناسایی وجود ندارد.

SD: بر اساس اتیولوژی متفاوت است.

ارزیابی‌ها:

SD: سونوگرافی لگن، لاپاراسکوپی (توده‌ء رحمی و یا آدنکس، اندومتریوز)

درمان:

PD:

• خط اول درمان: استفاده از دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، که سبب مهار سنتز پروستاگلاندین‌ها می شوند، نظیر مفنامیک اسید، بروفن، دیکلوفناک سدیم، دارو‌های ضد بارداری خوراکی (که سبب مهار تخمک گذاری می شوند).
• خط دوم درمان: پروژسترون (مهار تخمک گذاری)، نظیر: مدروکسی پروژسترون استات، آنالوگ‌های GnRH نظیرگوسرلین ⁴، دانازول(فعالیت ضد استروژنی، ضد پروژسترونی و فعالیت آندروژنی).

دیس منوره‌ء غیر پاسخ دهنده به درمان:

ارزیابی‌های روانی، جراحی (هیسترکتومی به ندرت در مواردی که تمایل به فرزند دار شدن در آینده وجود نداشته باشد، صورت می گیرد).

SD:

درمان عامل زمینه‌ای لازم است، استفاده از NSAIDs.

عوارض:

محدود شدن فعالیت روزمره، غیبت از محل کار و یا تحصیل.

پیش آگهی:

PD: در 95 درصد از زنان، به NSAIDs و دارو‌های ضد بارداری خوراکی پاسخ می دهد. همچنین، این اختلال ممکن است به طور خودبخودی و یا پس از تولد فرزندان، بهبود یابد.