پزشک می تواند گزینه های زیرا را برای غربالگری سرطان پوست از نوع ملانوما در نظر داشته باشد:
معاینه پوست: در طول معاینه پوست، پزشک پوست کل بدن شما را به دقت معاینه می کند.
آموزش انجام معاینه پوست در خانه: در این روش شما باید مراقب تغییراتی در پوست خود باشید مانند خال ها، کک و مک و هر گونه برجستگی و تغییر روی پوست. بهترین راه برای انجام معاینه پوست در منزل آن است که در برابر آیینه ای قدی بایستید و با استفاده از یک آیینه دستی به دقت بخش های بدن را بررسی کنید. مراقب باشید تا جلو، پشت و اطراف بازوها و پاها را نیز بررسی کنید. فراموش نکنید که کشاله ران، کف سر، ناخن ها، کف پا یا فضای بین انگشتان را نیز بررسی کنید.
برخی سازمان های پزشکی انجام معاینه پوست توسط پزشک یا خود بیمار را به طور دوره ای توصیه می کنند. برخی دیگر نیز غربالگری سرطان پوست را توصیه نمی کنند زیرا هنوز مشخص نیست آیا انجام غربالگری سرطان پوست می تواند به نجات جان انسان ها کمک کند یا خیر. به هر حال یافتن یک خط و خال می تواند منجر به انجام بیوپسی شود. اگر مورد سرطانی یا پیش سرطانی وجود نداشته باشد در آن صورت درد، هزینه و اضطراب بی موردی برای بیمار ایجاد شده است. به طور کلی تصمیم گیری در مورد انجام غربالگری مناسب با مشورت پزشک متخصص و بر اساس فاکتورهای خطر بیمار انجام می شود.
برخی اوقات سرطان های پوست به سادگی و با بررسی پوست مشخص می شوند اما تنها راه تشخیص دقیق سرطان پوست نوع ملانوما (تومور محتوی سلولهای ملانین دار) انجام بیوپسی است. در این روش بخش های مشکوک پوست برداشته می شود و توسط پاتولوژیست مورد آنالیز قرار می گیرد.
انواع بیوپسی های زیر به منظور تشخیص سرطان ملانوما کاربرد دارد:
- بیوپسی پانچ: در طول بیوپسی پانچ پزشک از ابزاری با تیغه مدور استفاده می کند. این تیغه روی مناطق مشکوک پوست فشار داده می شود و بخشی از پوست برداشته می شود.
- بیوپسی Excisional: در این روش کل توده و یا خال همراه با مرزی از پوستی که نرمال به نظر می رسد برداشته می شود.
- بیوپسی Incisional: در این روش بخش نامنظمی از خال یا توده به منظور آنالیزهای آزمایشگاهی برداشته می شود.
نوع روش بیوپسی بستگی به موقعیت بیمار دارد. پزشک تا حد امکان بیوپسی پانچ و یا excisional را برای برداشت کل توده ترجیح می دهد. بیوپسی Incisional زمانی استفاده می شود که سایر تکنیک ها به سادگی قابل انجام نباشد برای مثال خال یا توده مشکوک بسیار بزرگ باشد.
مراحل تشخیص ملانوما یا سرطان خال های پوستی:
اگر تشخیص ملانوما (نوعی تومور پوستی) در مورد فردی داده شد، قدم بعدی تعیین مرحله سرطان است:
- تعیین ضخامت: ضخامت ملانوما با استفاده از معاینه دقیق زیر میکروسکوپ و استفاده از ابزارهایی به نام میکرومتر تعیین می شود. ضخامت ملانوما به پزشک متخصص در تنظیم برنامه درمانی کمک می کند و به طور کلی تومورهای ضخیم تر نشان از بیماری جدی تری دارد.
- بررسی این که آیا ملانوما گسترش یافته است: برای تعیین این که ملانوما به نزدیک غدد لنفاوی رسیده است یا خیر از روشی به نام بیوپسی غده لنفاوی نگهبان استفاده می شود. در طول بیوپسی غده لنفاوی نگهبان، رنگی در نزدیکی محل برداشت ملانوما تزریق می شود. اولین غده لنفاوی که رنگ را جذب می کند به عنوان غده لنفاوی نگهبان در نظر گرفته می شود. اگر این غده لنفاوی فاقد سرطان باشد در آن صورت می توان احتمال داد ملانوما فراتر نرفته و متاستاز نداده است.
سرطان پوست نوع ملانوما ممکن است عود کرده و یا منتشر شود، حتی اگر غده لنفاوی نگهبان عاری از سرطان باشد.
سایر فاکتورها در تعیین میزان تهاجمی بودن ملانوما عبارت است از: آیا سلول های سرطانی منجر به زخم باز شده است و روند تقسیم سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ چگونه است.
ملانوما با استفاده از اعداد رومی از یک تا چهار (I تا IV) طبقه بندی می شوند. در مرحله I ملانوما کوچک است و نرخ موفقیت درمان بالاست. اما با افزایش اعداد و مرحله بیماری شانس بهبود کمتر می شود. مرحله IV بدان معناست که ملانوما به فراتر از پوست رسیده است و ارگان های دیگری مانند ریه ها و کبد را مورد حمله قرار داده است.
بهترین درمان برای ملانوما به سایز و مرحله سرطان پوست، وضعیت کلی سلامت فرد و اولویت های شخصی او بستگی دارد.
درمان در مراحل اولیه ملانوما:
درمان ملانوما در مراحل اولیه معمولا عبارت است از جراحی به منظور برداشت ملانوما. ملانومای بسیار نازک می تواند با استفاده از بیوپسی برداشته شود و نیازی به درمان های بیشتر نیست. در غیر این صورت با استفاده از جراحی قسمت سرطانی و بخشی از پوست نرمال برداشته می شود.
درمان در مراحل پیشرفته ملانوما:
روش های درمان ملانوما پیشرفته که از پوست فراتر رفته عبارت است از:
- جراحی به منظور برداشت غدد لنفاوی آسیب دیده. اگر ملانوما به غدد لنفاوی وارد شود در این صورت جراح می تواند غده لنفاوی آسیب دیده را بردارد. درمان های بیشتر قبل و بعد از جراحی توصیه می شود.
- شیمی درمانی: شیمی درمانی از داروهایی برای تخریب سلول های سرطانی استفاده می کند. شیمی درمانی می تواند به صورت وریدی، قرص و یا هر دو انجام شود.
شیمی درمانی می تواند در رگ، بازوها یا پاها انجام شود که در آن صورت پرفیوژن اندام تحتانی ایزوله (isolated limb perfusion) نامیده می شود. در طول این روش خون در پاها یا بازوها این امکان را ندارد که برای مدت کوتاهی به سایر بخش های بدن برسد بنابراین داروی شیمی درمانی مستقیما به نواحی پیرامون ملانوما می رسد و بر سایر بخش ها تاثیر نمی گذارد.
- رادیوتراپی: این درمان از پرتوهایی با قدرت بالا مانند اشعه ایکس استفاده می کند تا سلول های سرطانی را نابود کند. رادیوتراپی می تواند بعد از جراحی توصیه شود.
- درمان بیولوژیک: درمان بیولوژیک سیستم ایمنی بیمار را تقویت می کند و به بدن کمک می کند تا با سرطان مبارزه کند. تاثیرات جانبی این درمان ها شبیه به آنفلوآنزا است و علائمی مانند تب، لرز، خستگی، سردرد و درد ماهیچه ای را به دنبال دارد.
درمان های بیولوژیکی که برای ملانوما وجود دارد عبارت است از مصرف داروهایی مانند: اینترفرون و اینترلوکین دو، ipilimumab، nivolumab و pembrolizumab.
- درمان هدفمند: داروهای این رویکرد درمانی به نحوی طراحی شده است که فقط تومورهای سرطانی آسیب پذیر را مورد حمله قرار می دهد. عوارض جانبی این روش درمانی بسیار نادر است اما به طور کلی مشکلات پوستی، تب، لرز و دهیدراسیون از عوارض جانبی آن می باشد.
Vemurafenib، dabrafenib و trametinib از جمله داروهایی هستند که در ملانومای پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها تنها در صورتی موثر هستند که سلول های سرطانی دارای جهش ژنتیکی خاص باشند. سلول های حاصل از ملانوما ابتدا تست می شود تا مشخص شود آیا این داروها می تواند کمک کننده باشد یا خیر.