مشکلات پستانی شامل توده برست، درد پستان، ترشح نوک پستان یا انحراف نوک پستان و تغییراتی در پوست پستان می باشد که در بین خانم ها در همه سنین از نوجوانی تا میانسالی شایع می باشد. در اغلب موارد مشکلات پستانی منجر به بروز سرطان پستان نمی شود. در ادامه به برخی از شایع ترین انواع مشکلات پستانی در خانم ها، نحوه ارزیابی و درمان آن ها می پردازیم.
مشکلات پستانی: توده برست
ممکن است با لمس کردن و یا دیدن، توده سفت در سینه احساس شود که آن را توده برست می نامند. به سختی می توان گفت این نوع از مشکلات پستانی در نتیجه ابتلا به سرطان ایجاد شده است. در اغلب موارد توده برست در خانم های 20 تا 50 ساله در نتیجه سرطان ایجاد نمی شود اما وجود توده سفت در سینه از مشکلات پستانی می باشد که باید مورد ارزیابی و معاینه قرار گیرد. در این شرایط پس از معاینه پستان اقدام بعدی بستگی به سن بیمار خواهد داشت:
- خانم های زیر 30 سال: خانم های زیر 30 سال و آن هایی که قبل از شروع پریود متوجه توده برست می شوند اغلب باید معاینات پستان را در پایان پریود تکرار کنند. در این گروه سنی توده برست و مشکلات پستانی اغلب ناشی از تغییرات هورمونی می باشد که بعد از چرخه قاعدگی برطرف خواهد شد. اگر توده برست با تمام شدن پریود از بین نرفت احتمالا نیاز به انجام سونوگرافی پستان و یا بیوپسی وجود دارد تا تعیین شود توده برست حاوی مایع می باشد یا توده ای جامد است. تا قبل از 30 سالگی انجام ماموگرافی برای مشکلات پستانی توصیه نمی شود، اگر چه در مواردی که سونوگرافی حاوی اطلاعات کافی نباشد انجام ماموگرافی ضرورت می یابد.
- خانم های 30 سال و بالاتر: خانم هایی که در این گروه سنی قرار دارند با تجربه این مورد از مشکلات پستانی (توده برست) باید ماموگرافی تشخیصی انجام دهند و معمولا انجام سونوگرافی نیز ضرورت می یابد. اگر توده های مشکوکی روی ماموگرام یا سونوگرافی مشخص شود معمولا انجام بیوپسی پستان توصیه می گردد.
داشتن نتایج غیر نرمال در ماموگرافی ممکن است نگرانی هایی را در پی داشته باشد اما خوشبختانه اغلب خانم هایی که نتایج غیر نرمال دریافت می کنند به مشکلات پستانی خطرناک دچار نیستند و در اغلب موارد تجمع رسوبات کلسیمی در ایجاد نتایج غیر نرمال و مشکلات پستانی دخالت داشته است. اگر نتایج ماموگرافی غیر نرمال باشد در آن صورت گام بعدی بستگی به نوع ناهنجاری مشخص شده خواهد داشت. اگر ناهنجاری خوش خیم باشد احتمالا انجام سونوگرافی بعدی تا شش ماه بعد توصیه می شود. اگر ماموگرافی نواحی غیر نرمالی را نشان دهد ممکن است انجام برخی تست های تصویربرداری ضرورت یابد. در برخی موارد انجام سونوگرافی اطلاعات مفیدی را برای تعریف منشا مشکلات پستانی در اختیار قرار می دهد. در بیشتر موارد منشا مشکلات پستانی خوش خیم می باشد اما ممکن است انجام بیوپسی نیز برای بررسی دقیق تر مشکلات پستانی توصیه گردد.
مشکلات پستانی: درد و حساسیت به لمس
این نوع از مشکلات پستانی عمدتا در اثر تغییرات هورمونی مرتبط با چرخه قاعدگی روی می دهد. تغییرات هورمونی سبب بروز درد در هر دو پستان ها می شود و معمولا این درد چند روز قبل از شروع پریود آغاز می گردد. از آن جایی که درد پستان متناسب با چرخه قاعدگی ایجاد شده و سپس برطرف می شود آن را درد دوره ای پستان می نامند. درد دوره ای پستان معمولا در اثر سرطان پستان یا سایر مشکلات پستانی خطرناک روی نمی دهد. درد پستانی که ارتباطی با چرخه های قاعدگی نداشته باشد درد غیر دوره ای خوانده می شود و ممکن است تنها در یکی از پستان ها روی دهد. درد غیر دوره ای پستان معمولا در اثر عاملی مرتبط با ماهیچه ها، آسیب پوستی، مشکلات نخاعی یا مشکلات مربوط به سایر ارگان ها روی می دهد (مانند قلب یا قفسه سینه). درصد اندکی از خانم ها که به درد غیر دوره ای پستان مبتلا می باشند به سرطان پستان دچار هستند. اقدامات زیر در کاهش این نوع از مشکلات پستانی (درد دوره ای پستان) موثر خواهد بود:
- مصرف مسکن هایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن، در برخی موارد استفاده از مسکن های نسخه ای نیز ضرورت می یابد
- کاهش یا قطع مصرف فراورده های حاوی استروژن
- استفاده از لباس های زیر راحت
- تغییراتی در رژیم غذایی مانند حذف مصرف کافئین و کاهش مصرف کربوهیدرات ها
- مکمل ویتامین ایی یا گل مغربی (البته شواهدی مبنی بر اثبات تاثیرات این ترکیبات در دست نیست)
مشکلات پستانی: ترشحات نوک سینه
داشتن ترشحات شیری رنگ یا گالاکتوره از هر دو پستان ها از مشکلات پستانی شایع می باشد. احتمال بروز این نوع از مشکلات پستانی در سال اول بعد از زایمان وجود دارد. ترشحات پستانی ممکن است در خانم های مبتلا به تیروئید کم کار نیز به روی دهد که احتمالا در اثر مصرف برخی داروها می باشد. در برخی موارد وجود توده هایی در هیپوفیر ممکن است سبب افزایش مقدار پرولاکتین شود. باید یادآور شد مجرای پستان نیز همانند هر مجرای دیگری در بدن ناقل برخی ترشحات می باشد. خیلی از خانم ها با ترشح نوک پستان ممکن است متوجه ترشحاتی زرد رنگ یا سبز رنگ شوند. این ترشحات، ترشحات فیزیولوژیک نامیده می شود که در دسته مشکلات پستانی قرار نمی گیرد. باید توجه داشته باشید که ترشحات فیزیولوژیک خونی نیستند.
ترشحات خود به خودی نوک پستان، ترشحاتی که بدون فشار دادن خارج می شوند ممکن است شفاف یا خونی باشد که در اثر برخی توده های غیر نرمال داخل پستان ها ایجاد می شود و در برخی موارد نادر ممکن است با احتمال بروز سرطان پستان ارتباط داشته باشند. در بعضی موارد متخصص زنان برای بررسی این نوع از مشکلات پستانی انجام ماموگرافی، سونوگرافی و معاینه مجرای پستان را در نظر خواهد گرفت.
مشکلات پستانی: وارونه شدن نوک پستان
در اغلب موارد نوک پستان به داخل برگشته و در برخی اوقات نیز ممکن است در حالت عکس باشد. برخی خانم ها بعد از شیر دادن ممکن است چنین حالتی را تجربه کنند. این نوع از وارونه شدن نوک پستان نشان دهنده مشکلات پستانی نمی باشد. اگر نوک پستان همیشه در حالت رو به بیرون قرار داشته اما بدون دلیل مشخصی شروع به فرو رفتن به داخل می کند در این صورت باید فورا به متخصص زنان خود مراجعه کنید. در اغلب موارد این نوع از مشکلات پستانی نگرانی جدی را به دنبال ندارد اما در برخی موارد نادر این علامت ممکن است نشان دهنده سرطان پستان باشد.
مشکلات پستانی: تغییرات پوستی
ممکن است در اطراف پستان ها مشکلات پوستی ایجاد شود که خارش، پوسته پوسته شدن، تورم، قرمزی و تغییرات پوستی را به همراه داشته باشد. اغلب این تغییرات پوستی نشان دهنده مشکلات پستانی خطرناک نمی باشد اما اگر این علائم ظرف چند روز از بین نرفت باید به نزد متخصص زنان خود مراجعه کنید. در برخی موارد تغییرات پوستی در پستان ها ممکن است نشان دهنده یکی از مشکلات پستانی نادر به نام بیماری پاژه پستان یا سرطان پستان التهابی باشد. احتمال وقوع سایر مشکلات پوستی شایع مانند راش، خال، کیست یا عفونت در پوست پستان نیز وجود دارد. به منظور ارزیابی تغییرات پوستی پستان ها ابتدا معاینه فیزیکی انجام می شود و در موارد لزوم انجام ماموگرافی نیز توصیه می گردد.
همواره به خاطر داشته باشید مشکلات پستانی جدید ممکن است علامتی هشدار دهنده محسوب شود، بنابراین به هنگام بروز مشکلات پستانی باید فورا به متخصص زنان خود مراجعه کنید. به تاخیر انداختن این ملاقات به مدت چند ماه سبب تشدید مشکلات پستانی می شود. در برخی موارد برای انجام ارزیابی های بیشتر به متخصص جراح ارجاع داده خواهید شد.
