سطح خارجی دهانه رحم و واژن از سلول های سنگفرشی پوشیده شده است. کانال سرویکس یا دهانه رحم با سلول های گلاندولار پوشیده شده است. ضایعات اینترا اپیتلیال با درجه بالا که به اختصار HSIL خوانده می شود (ضایعات اینترا اپیتلیال با درجه بالا که به اختصار HSIL خوانده می شود به تغییرات متوسط تا شدید سلولی در دهانه رحم اشاره دارد)، غیر طبیعی هستند و با افزایش خطر سرطان سنگفرشی سرویکس همراه است. سلول های گلاندولار آتیپیک که به اختصار AGC نامیده می شود، در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر غیرنرمال در نظر گرفته می شود. سلولهای گلاندولار در تست پاپ اسمیر معمولا با منشا کانال سرویکس است اما می تواند از رحم هم منشا بگیرد. AGC در تست پاپ اسمیر با ضایعات بدخیم یا پیش بدخیم سرویکس یا رحم می تواند همراه باشد و بایستی فورا توسط پزشک بررسی بیشتر انجام شود.
توصیه می شود غربالگری سرطان دهانه رحم از سن 21 سالگی آغاز شود. در این مقاله تمرکز ما بر اقداماتی است که بعد از دریافت نتایج HSIL یا AGC در پاپ اسمیر باید انجام دهیم.
در برخی موارد درمان فوری با استفاده از روش الکتروسرجیکال به نام LEEP می توان اقدام به نمونه برداری بافتی از نواحی دهانه رحم نمود. در این روش بخش زیادی از بافت برای آنالیز ضایعات پیش سرطانی بررسی می شود و در صورت وجود سرطان می توان اقدام به برداشت نواحی آسیب دیده کرد. به دنبال دریافت چنین نتایجی در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر در افرادی با بازه سنی 21 تا 24 سال معمولا درمان فوری توصیه نمی شود زیرا ضایعاتی با درجه بالا در این بازه سنی معمولا بدون درمان از بین می رود. درمان فوری ریسک عوارض در بارداری آینده را افزایش می دهد. در مورد خانم های باردار نیز درمان فوری در اولویت قرار ندارد مگر آن که نگرانی زیادی در مورد سرطان دهانه رحم وجود داشته باشد.
کارسینومای سلول سنگفرشی اصطلاح دیگری است که در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر با آن رو به رو می شویم و شایعترین نوع سرطان دهانه رحم است. این یافته ها در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر سرطانی در نظر گرفته می شوند که احتمال مواجه شدن با چنین نتایجی در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر اندک است. دریافت چنین نتیجه ای در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر مستلزم انجام بیوپسی دهانه رحم برای تایید سرطان می باشد که معمولا بیوپسی در حین کولپوسکوپی انجام می شود.
سلول های گلاندولار از داخل کانال سرویکس که اندوسرویکال نامیده می شود ایجاد می شود اما ممکن است سلول های گلاندولار در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر در نتیجه سایر بخش ها مانند لایه آندومتر رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها ایجاد شود. احتمال آن که در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر از نوع ناهنجاری های AGC با ضایعات سرطانی رو به رو شویم 11 درصد می باشد و به دنبال آن احتمال ایجاد سرطان دهانه رحم 1 درصد و سرطان رحم 3 درصد می باشد. در صورت دریافت چنین نتایجی در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر نیاز به انجام کولپوسکوپی وجود دارد. اگر فاکتور خطر سرطان رحم وجود داشته باشد نیز انجام بیوپسی از دیواره رحم ضرورت خواهد یافت. در تفسیر آزمایش پاپ اسمیر در افراد باردار توجه داشته باشیم ارزیابی های بیشتر با در نظر گرفتن پرهیز از بروز عوارض بارداری باید انجام شود. در شرایطی که تفسیر آزمایش پاپ اسمیر در بارداری نتایج غیر نرمالی را در پی دارد انجام بیوپسی تنها در صورت وجود احتمال ضایعات سرطانی شدید ضرورت می یابد. در افراد باردار با HSIL یا AGC کولپوسکوپی باید انجام شود.