آمبولیزاسیون رحم یا شریان رحمی چیست؟
آمبولیزاسیون شریان رحمی (آمبولیزاسیون رحم) روشی تهاجمی در درمان فیبروم رحم محسوب می گردد. فیبروم رحم توده های غیر سرطانی هستند که در رحم وجود دارند. در آمبولیزاسیون رحم متخصص زنان با استفاده از لوله ای منعطف و باریک ذرات کوچکی را داخل شریان های رحمی که وظیفه خونرسانی به فیبروم را دارند، تزریق می کند. هدف از آمبولیزاسیون رحم انسداد عروق خونی فیبروم و از بین رفتن آن می باشد.
آمبولیزاسیون رحم چرا انجام می شود؟
فیبروم های رحمی درد شدیدی را در برخی خانم ها به همراه دارند. از جمله علائم فیبروم رحم عبارت است از خونریزی سنگین دوران قاعدگی، درد مزمن لگنی و ورم ناحیه زیر شکم. آمبولیزاسیون رحم بافت های فیبروم را تخریب کرده و به این ترتیب کاهش علائم فیبروم رحم را به دنبال خواهد داشت. آمبولیزاسیون رحم می تواند جایگزینی برای جراحی میومکتومی باشد.
در خانم هایی که در دوران قبل از یائسگی قرار داشته و علائم زیر را دارا می باشند انجام آمبولیزاسیون رحم گزینه مناسبی محسوب می شود:
- درد شدید و خونریزی ناشی از فیبروم رحم
- عدم انتخاب جراحی
- تمایل برای حفظ رحم
- نداشتن برنامه برای بارداری
آمبولیزاسیون رحم: عوارض
به ندرت احتمال بروز برخی عوارض در خانم هایی وجود دارد که آمبولیزاسیون رحم را انجام می دهند. خطرات و عوارض آمبولیزاسیون رحم عبارت است از:
- عفونت: فیبروئید دژنراتیو می تواند محلی را برای رشد باکتری و ایجاد عفونت رحمی فراهم آورد. خیلی از عفونت های رحمی با استفاده از آنتی بیوتیک درمان می شود اما در موارد شدید نیاز به انجام هیسترکتومی وجود خواهد داشت.
- آسیب به سایر ارگان ها: در طول انجام آمبولیزاسیون رحم ممکن است به طور ناخواسته برخی دیگر از ورید ها یا ارگان ها تحت آمبولیزاسیون قرار گیرند. در طول انجام آمبولیزاسینون رحم احتمال آسیب به شریان های تخمدان وجود دارد زیرا رحم و تخمدان ها از عروق خونی مشترکی تغذیه می شوند. اگر شما در دوران نزدیک به یائسگی قرار داشته باشید چنین تخریبی منجر به بروز یائسگی در شما خواهد شد اما اگر در دوران نزدیک به یائسگی قرار نداشته باشید احتمال بروز چنین عارضه ای ضعیف خواهد بود.
- احتمال بروز مشکلاتی در بارداری های آینده: خیلی از خانم ها بعد از آمبولیزاسیون رحم بارداری های موفقی را در آینده تجربه می کنند. اما برخی شواهد نشان می دهد بعد از انجام آمبولیزاسیون رحم احتمال بروز عوارضی مانند ناهنجاری های مربوط به جفت افزایش می یابد.
اگر شما قصد باردار شدن در آینده دارید باید قبل از انجام آمبولیزاسیون رحم با پزشک متخصص زنان خود درباره احتمال تاثیر آمبولیزاسیون رحم بر قدرت باروری و بارداری های آینده مشورت کنید.
دلایل عدم انجام آمبولیزاسیون رحم عبارت است از:
- بارداری
- احتمال وجود سرطان در ناحیه لگن
- وجود عفونت فعال و یا مزمن در ناحیه لگن
- ابتلا به بیماری های عروقی
- آلرژی به ترکیبات حاوی ید
اغلب فیبروم ها با اندازه ها و موقعیت های مختلف می توانند با استفاده از آمبولیزاسیون رحم درمان شوند. اما فیبروم های بسیار بزرگ برای برداشته شدن به روش های درمانی دیگری نیازمند خواهند بود.
آمبولیزاسیون رحم: آمادگی
آمبولیزاسیون رحم معمولا به کمک رادیولوژیست و یا متخصص زنان انجام می گیرد. غروب قبل از روز انجام آمبولیزاسیون رحم باید از خوردن و نوشیدن اجتناب کنید. قبل از انجام آمبولیزاسیون رحم باید در مورد نحوه داروهای مصرفی خود با متخصص زنان مشورت کنید.
آمبولیزاسیون رحم: نحوه انجام
مراحل انجام آمبولیزاسیون رحم عبارت است از:
- بی حسی: با استفاده از ترکیب بی حسی شما ریلکس خواهید شد و احساس درد در شما کاهش می یابد. اما در این حالت هشیاری خود را از دست نخواهید داد.
- ایجاد دسترسی به عروق خونی: پزشک برش کوچکی روی پوست ناحیه شریان فمور ایجاد می کند. سپس کاتتری وارد شریان شده و به سمت یک یا دو شریان رحمی هدایت می شود. معمولا با استفاده از یک برش دسترسی به هر دو شریان فراهم می گردد.
- تزریق: مایع کنتراست یا حاجب تزریقی حاوی ید به سمت شریان رحمی وارد می گردد و مسیر را بر روی مانیتور فلوروسکوپ روشن می کند. به این ترتیب فیبروم ها از سایر بافت ها روشن تر می گردد. سپس ذرات پلاستیکی یا ژلاتینی تزریق می شود. این ذرات توسط جریان خون حمل شده و منجر به انسداد عروق فیبروم می گردد.
با تزریق بیشتر مایع حاجب به شریان رحمی متخصص زنان با استفاده از تصاویر به دست آمده اطمینان حاصل می کند آیا خونرسانی همچنان به فیبروم ادامه دارد یا خیر. سپس همین مراحل برای بستن شریان رحمی دوم نیز ادامه پیدا خواهد کرد.
پس از انجام آمبولیزاسیون رحم شما مانتیور خواهید شد. برای کنترل احساس تهوع و درد دارو دریافت خواهید کرد. وقتی که تاثیرات ماده بی حسی از بین رفت چند ساعتی تحت نظر قرار خواهید داشت.
نکاتی که بعد از آمبولیزاسیون رحم باید بدانید عبارت است از:
- به دلیل پیشگیری از هماتوم باید به مدت چند ساعت به صورت طاق باز دراز بکشید.
- اولین عارضه جانبی ناشی از آمبولیزاسیون رحم درد می باشد که در طول 24 ساعت اول بعد از انجام آمبولیزاسیون رحم به اوج می رسد. برای کنترل درد ناشی از آمبولیزاسیون شریان رحمی به شما داروهای ضد درد داده می شود.
- بعد از آمبولیزاسیون رحم احتمال بروز تب، درد، خستگی، تهوع و یا استفراغ وجود دارد که به نام سندرم بعد از آمبولیزاسیون شناخته می شود. سندرم بعد از آمبولیزاسیون نهایتا تا 48 ساعت بعد از آمبولیزاسیون رحم به طول می انجامد و ظرف یک هفته کاملا از بین می رود.
روز بعد انجام آمبولیزاسیون رحم کاتتر برداشته و شما تشویق به راه رفتن خواهید شد. ریکاوری بعد از آمبولیزاسیون رحم به سرعت حاصل می شود و احتمال بروز عوارض عمل آمبولیزاسیون رحم اندک است
