حاملگی نابجا زمانی روی می دهد که رویان اولیه در فضایی خارج از دیواره رحم لانه گزینی را انجام دهد. در حاملگی معمولی تخمک بارور شده از لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کند و در نهایت رویان ایجاد شده ظرف 3 تا 4 روز بعد به رحم می رسد. اما اگر انسدادی در لوله های فالوپ وجود داشته باشد و یا لوله های فالوپ آسیب دیده باشند به نحوی که نتوانند رویان را به رحم انتقال دهند در آن صورت ممکن است رویان در دیواره لوله فالوپ لانه گزینی را انجام دهد. از آن جایی که لوله های فالوپ محل مناسبی برای رشد جنین نمی باشد بنابراین ظرف مدتی پارگی و خونریزی شدیدی اتفاق می افتد که ممکن است عوارض خطرناکی را برای مادر به دنبال داشته باشد. با استفاده از تکنیک هایی مانند لاپاراسکوپی و سونوگرافی امکان تشخیص حاملگی نابجا وجود دارد. در این مقاله قصد داریم به گزینه هایی بپردازیم که در درمان حاملگی نابجا نقش دارند.
درمان حاملگی نابجا: درمان حاملگی نابجا با متوترکسات، درمان حاملگی نابجا با جراحی
این روزها به دلیل پیشرفت هایی که در مراقبت های پزشکی ایجاد شده است تشخیص حاملگی نابجا به طور زودهنگام پیش از آن که علائم بالینی ایجاد گردد انجام می شود. بنابراین می توان برای درمان حاملگی نابجا گزینه هایی را در نظر داشت. در برخی موارد نیازی به درمان حاملگی نابجا وجود ندارد و تنها ضروری است که بیمار را تحت نظر قرار داشته باشیم. اگر مقدار هورمون گنادوتروپین جفتی انسان در بیمار کمتر از 1000 واحد در لیتر باشد نیازی به درمان حاملگی نابجا وجود ندارد. در این دوران فرد باید از داشتن نزدیکی و انجام فعالیت های شدید بدنی اجتناب کند. اگر در این شرایط فرد دچار درد و سایر علائم گردید و یا اگر مقدار هورمون گنادوتروپین جفتی انسان کاهش نیافته و یا دچار افزایش گردید در آن صورت درمان حاملگی نابجا با استفاده از متوترکسات و یا جراحی ضرورت می یابد.
درمان حاملگی نابجا با استفاده از دارو مبتنی بر متوترکسات می باشد در صورت درمان حاملگی نابجا با این دارو بیمار باید در شرایط پایداری قرار داشته و علائمی مبنی بر خونریزی داخلی و یا درد شدید وجود نداشته باشد. داروی متوترکسات در از بین بردن بافت حاصل از حاملگی نابجا موثر می باشد و امکان می دهد این بافت توسط بدن جذب گردد. متوترکسات می تواند بافت حاصل از بارداری نرمال را نیز از بین ببرد بنابراین نباید در طول بارداری هتروتوپیک استفاده شود. متوترکسات برای درمان حاملگی نابجا به صورت تک دوز تزریقی عضلانی و یا مجموعی از چند دوز در چند روز تجویز می گردد. در اغلب موارد درمان حاملگی نابجا با متوترکسات موثر واقع می شود. موفقیت درمان حاملگی نابجا با این دارو بر اساس مشاهدات سونوگرافی و مقدار هورمون گنادوتروپین جفتی انسان تعیین می گردد.
در گذشته برای درمان حاملگی نابجا از روش سالپنژکتومی (برداشت کامل لوله فالوپ) از طریق جراحی باز یا لاپاراتومی استفاده می شد اما امروزه اغلب متخصصین جراح زنان به منظور درمان حاملگی نابجا از رویکرد لاپاراسکوپی استفاده می کنند. اگر حاملگی نابجا قبل از ایجاد پارگی لوله فالوپ تشخیص داده شود از روش لاپاراسکوپیک استفاده می گردد. در این روش لوله فالوپ باز شده و بافت حاصل از حاملگی نابجا برداشته می شود در حالی که لوله فالوپ در جای خود می ماند. سپس لوله فالوپ در طول زمان بهبود یافته و ترمیم می گردد. در برخی شرایط ممکن است بافت حاصل از حاملگی نابجا باقی مانده و به رشد ادامه دهد. در این شرایط برای درمان حاملگی نابجا ممکن است انجام جراحی های دیگر و یا استفاده از متوترکسات ضرورت یابد. در سالپنژکتومی نسبی تنها بخش میانی لوله فالوپ برداشته می شود. این روش زمانی در درمان حاملگی نابجا استفاده می شود که پایانه های لوله فالوپ سالم بوده و بافت ناشی از حاملگی کوچک باشد. اگر تنها بخش اندکی از لوله فالوپ برداشته شود در آن صورت با استفاده از میکروسرجری می توان اتصال مجددی بین بخش های لوله برقرار کرد. اگر لوله فالوپ به شدت آسیب ببیند، مقدار بافت حاصل از حاملگی نابجا زیاد باشد و یا اگر خونریزی بسیار شدید باشد در آن صورت کل لوله فالوپ باید خارج گردد. در موارد نادر حاملگی نابجا تخمدان را درگیر می سازد. در این شرایط نیز برای درمان حاملگی نابجا ممکن است بخش یا همه تخمدان خارج شود.
