مراقبت های دوران بارداری و چکاپ های دوران بارداری
چکاپ های دوران بارداری به سلامت شما و فرزندتان در دوران بارداری کمک می کند. به این مراقبت ها، مراقبت های پریناتال یا مراقبت های دوران بارداری گفته می شود. در دوران بارداری آموزش و مشاوره در مورد جنبه های مختلف بارداری نیز وجود خواهد داشت و در طول مراقبت های دوران بارداری با پزشک متخصص زنان و زایمان می توانید در مورد موضوعات مختلف اعم از تغذیه سالم در بارداری، فعالیت فیزیکی و ورزش در بارداری، آزمایشات غربالگری مورد نیاز در بارداری و انتظاراتی که در طول وضع حمل یا زایمان دارید، گفتگو کنید.
افرادی که می توانند مراقبت های دوران بارداری را ارائه دهند عبارتند از:
- متخصصین زنان و زایمان: این افراد پزشکان متخصص در زمینه مراقبت از خانم های باردار و زایمان می باشند. متخصصین زنان و زایمان در زمینه جراحی آموزش دیده و قادر به انجام سزارین می باشند. خانم هایی که مشکلاتی در زمینه سلامتی دارند و یا در خطر عوارض بارداری قرار دارند باید به این متخصصین مراجعه کنند. خانم هایی که بارداری بسیار پر خطری دارند باید به متخصص طب جنین-مادر مراجعه کنند.
- پزشکان خانواده از جمله افرادی هستند که می توانند در دوران بارداری و زایمان از شما پشتیبانی کنند. اما این پزشکان قادر به انجام جراحی یا سزارین نیستند.
- ماما: ماما گزینه خوبی برای مادرانی است که بارداری کم خطری دارند. اغلب ماماها در بیمارستان ها و مراکز زایمان نیز فعالیت دارند.
چکاپ های دوران بارداری:
در طول دوران بارداری انجام چکاپ های منظم بسیار اهمیت دارد. چکاپ های دوران بارداری به سالم نگاه داشتن شما و فرزندتان هم چنین تشخیص به موقع مشکلات و پیشگیری از بروز مشکلات در حین زایمان کمک می کند. چکاپ های بارداری عموما با این زمانبندی انجام می شود:
- از چهارم بارداری تا هفته بیست و هشتم بارداری یک بار در ماه چکاپ بارداری انجام می شود.
- از هفته بیست و هشتم بارداری تا هفته سی و ششم بارداری دو بار در ماه چکاپ بارداری توسط پزشک متخصص انجام می شود.
- از هفته سی و ششم بارداری تا زمان زایمان به صورت هفتگی باید چکاپ توسط پزشک صورت گیرد.
خانم هایی که بارداری های پر خطری دارند باید بیشتر به ملاقات پزشک بروند و چکاپ های مرتبی را در دوران بارداری انجام دهند.
مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول
- در ملاقات های اول معاینات فیزیکی، انجام آزمایش خون و تعیین تاریخ زایمان انجام می شود. معاینه پستان هم چنین معاینه لگن به منظور بررسی رحم، همچنین انجام پاپ اسمیر نیز در ملاقات اول اتفاق می افتد. پزشک ممکن است سوالات زیادی را در مورد شیوه زندگی، روابط و عادات از شما بپرسد. مهم است که با پزشک خود صادق باشید.
- بعد از ملاقات اول در دوران بارداری، فشار خون و وزن، بررسی ضربان قلب جنین، معاینه شکم برای بررسی رشد فرزند انجام خواهد شد.
- برخی آزمایشات روتین دوران بارداری از جمله آزمایشاتی برای بررسی آنمی، دیابت دوران بارداری و بررسی احتمالات عفونت نیز انجام می شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مراقبت های دوران بارداری به مطلب زیر مراجعه نمایید:
مانیتور فعالیت جنین:
بعد از هفته بیست و هشتم بارداری حرکات جنین دنبال می شود. اگر جنین کمتر از حد نرمال تحرک داشته باشد می تواند نشانی از دیسترس باشد که به مراقبت های پزشکی نیاز دارد. راه ساده ای که وجود دارد این است که تعداد حرکات فرزندتان را هر غروب بشمارید، در غروب جنین بیشترین فعالیت را دارد. اگر برای احساس کردن حرکات فرزندتان مشکل دارید می توانید دراز بکشید. اغلب خانم ها در بازه حدود 20 دقیقه حدود 10 حرکت را شمارش می کنند. اما در موارد نادر در بازه دو ساعت تعداد حرکات فرزند کمتر از 10 می باشد. روزانه تعداد حرکات فرزندتان را شمارش کنید و بدانید چه عددی برای شما نرمال است. اگر تعداد حرکات کمتر از 10 حرکت در طول دو ساعت باشد و یا اگر متوجه شوید جنین کمتر از حد نرمال حرکت می کند با پزشک متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید. اگر فرزندتان اصلا حرکت نکند فورا باید با پزشک تماس بگیرید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با صدا قلب جنین به مطلب زیر مراجعه نمایید:
آزمایشات دوران بارداری یا پریناتال:
آزمایشات پریناتال یا آزمایشات دوران بارداری در طول بارداری وضعیت سلامت شما و فرزندتان را چک می کند. در ملاقات اول پزشک برخی آزمایش های اولیه دوران بارداری را انجام می دهد:
- آزمایش تعیین نوع گروه خونی و فاکتور Rh
- آزمایش بررسی آنمی یا کم خونی
- آزمایش بیماری های عفونی در دوران بارداری مانند توکسوپلاسموز و عفونت های مقاربتی مانند هپاتیت بی، سیفلیس، اچ آی وی
- در دوران بارداری پزشک علائم مربوط به ایمنی علیه روبلا و آبله مرغان بررسی می کند.
- در دوران بارداری پزشک متخصص زنان و زایمان یا ماما انجام برخی تست های دیگر را نیز به شما توصیه می کند. برخی از این آزمایشات در دوران بارداری عبارتند از
- غربالگری برای دیابت دوران بارداری
- سندرم داون و اچ آی وی
- سایر آزمایشات دوران بارداری بر اساس فاکتورهایی مانند سن، سابقه خانوادگی و شخصی، زمینه قومی و نتایج سایر تست ها توصیه می شود.
- برخی آزمایشات در دوران بارداری، تست های غربالگری می باشد. آزمایشات غربالگری در دروان بارداری ریسک ها و علائم مشکلات احتمالی را در شما و فرزندتان بررسی می کند. بر اساس نتایج این تست ها پزشکان انجام تست های تشخیصی را پیشنهاد می کنند و تست های تشخیصی وجود مشکلات را در شما و یا فرزندتان تایید کرده و یا رد می کند.
برخی آزمایشات روتین در دوران بارداری یا پریناتال عبارت است از:
آزمایشات و تست های زیر به جهت مراقبت های دوران بارداری از طرف پزشک برای شما تجویز خواهد شد در زیر لیستی از تمام آزمایشات دوران بارداری آمده است:
آزمایش آمنیوسنتز:
- تعریف آزمایش آمنیوسنتز: آزمایش آمنیوسنتز وجود برخی نواقص از جمله سندرم داون، سیستیک فیبروزیس و اسپینا بیفیدا را بررسی می کند. زمان آزمایش آمنیوسنتز در دوران بارداری در هفته های 14 تا 20 بارداری انجام می شود. آمنیوسنتز برای زوجینی پیشنهاد می شود که به لحاظ بروز اختلالات ژنتیکی در خطر قرار دارند.
- نحوه انجام آزمایش آمنیوسنتز: در تست آمنیوسنتز از سوزنی نازک استفاده می شود تا مقادیر اندکی مایع آمنیوتیک و سلول های حاصل از کیسه اطراف جنین برداشته شود. سپس نمونه برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود.
پروفایل بیوفیزیکال یا BPP:
- تعریف پروفایل بیوفیزیکال یا BPP: پروفایل بیوفیزیکال در سه ماهه سوم بارداری انجام می شود تا وضعیت سلامت فرزند بررسی شود به این ترتیب می توان تصمیم گرفت آیا لازم است فرزند زود متولد شود یا خیر.
- نحوه انجام پروفایل بیوفیزیکال یا BPP: پروفایل بیوفیزیکال عبارت است از انجام سونوگرافی همراه با تست بدون استرس. در این تست تنفس فرزند، حرکات و تون ماهیچه ای، ضربان قلب و مقدار مایع آمنیوتیک ارزیابی می شود.
نمونه برداری از پرزهای جفتی یا CVS:
- تعریف نمونه برداری از پرزهای جفتی: نمونه برداری از پرزهای جفتی در هفته دهم بارداری تا سیزدهم بارداری انجام می شود و هدف آن تشخیص برخی ناهنجاری های مادرزادی از جمله بررسی اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون، اختلالات ژنتیکی مانند سیستیک فیبروزیس می باشد. این تست به زوج هایی پیشنهاد می شود که در خطر اختلالات ژنتیکی قرار دارند.
- نحوه انجام نمونه برداری از پرزهای جفتی: در آزمایش نمونه برداری از پرزهای جفتی با استفاده از سوزن نمونه کوچکی از سلول های جفت برداشته می شود تا مورد آزمایش قرار بگیرد.
غربالگری سه ماهه اول بارداری
- تعریف غربالگری سه ماهه اول بارداری: تست غربالگری در هفته یازدهم بارداری تا چهاردهم بارداری بارداری انجام می شود تا ریسک برخی خطرات مشخص شود:
- اختلالات کروموزومی مانند تریزومی 21 و تریزومی 18و 13.
- سایر مشکلات عبارتند از بروز نقص در قلب جنین
بر اساس نتایج غربالگری سه ماهه اول بارداری پزشک ممکن است انجام سایر آزمایشات در دوران بارداری را پیشنهاد کند.
- نحوه انجام غربالگری سه ماهه اول بارداری: غربالگری سه ماهه اول بارداری شامل نمونه برداری از خون و انجام سونوگرافی به نام nuchal translucency می باشد. در آزمایش خون مقادیر برخی ترکیبات در خون مادر اندازه گیری می شود. در سونوگرافی ضخامت پشت گردن جنین برآورد می شود. این اطلاعات در کنار سن مادر به پزشک کمک می کند تا خطرات احتمالی جنین را برآورد کند.
آزمایش چالش گلوکز:
- تعریف آزمایش چالش گلوکز: آزمایش چالش گلوکز در هفته های 26 بارداری تا 28 بارداری انجام می شود و ریسک دیابت بارداری در مادر را تعیین می کند. بر اساس نتایج این آزمایش پزشک ممکن است انجام آزمایش تولرانس گلوکز را پیشنهاد دهد.
- نحوه انجام آزمایش چالش گلوکز: در آزمایش چالش گلوکز ابتدا از شما خواسته می شود تا نوشیدنی شیرینی را مصرف کنید. سپس نمونه خون یک ساعت بعد گرفته می شود تا مقادیر بالای قند خون به دست آید.
آزمایش تولرانس گلوکز:
- تعریف آزمایش تولرانس گلوکز: آزمایش تولرانس گلوکز در هفته 26 بارداری تا 28 بارداری انجام می شود و هدف آن تشخیص دیابت دوران بارداری است.
- نحوه انجام آزمایش تولرانس گلوکز: در آزمایش تولرانس گلوکز پزشک به شما می گوید تا چند روز قبل از آزمایش چه چیزی بخورید. سپس 14 ساعت قبل از تست از شما خواسته می شود به غیر از آب چیزی نخورید و نیاشامید. مقدار گلوکز ناشتا در خون شما اندازه گیری می شود. سپس نوشیدنی شیرینی مصرف خواهید کرد. نمونه خون هر بار به مدت سه ساعت چک می شود تا فرایند پردازش قند در بدن بررسی شود.
عفونت گروه بی استرپتوکوکوس:
- تعریف عفونت گروه بی استرپتوکوکوس: آزمایش عفونت گروه بی استرپتوکوکوس در هفته های 36 تا 37 بارداری انجام می شود و هدف آن بررسی باکتری هایی است که می تواند سبب ذات الریه و عفونت های شدید در نوزاد شود.
- نحوه انجام عفونت گروه بی استرپتوکوکوس: در آزمایش برای عفونت گروه بی استرپتوکوکوس از واژن و رکتوم نمونه برداری می شود تا مورد بررسی قرار بگیرد.
غربالگری سه ماه دوم بارداری (که به آن تست چهار گانه نیز گفته می شود)
- تعریف غربالگری سرم مادر: تست سه گانه در هفته های 15 تا 20 بارداری انجام می شود تا ریسک موارد زیر را مشخص کند:
- اختلالات کروموزومی مانند تریزومی 21 و تریزومی 18 و 13
- بروز نقص در لوله عصبی جنین مانند اسپینیا بیفیدا
- نحوه انجام غربالگری سرم مادر: در تست چهار گانه از خون نمونه برداری می شود و مقدار کراتین در خون مادر اندازه گیری می شود.
تست بدون استرس:
- تعریف تست بدون استرس: تست بدون استرس بعد از هفته 28 بارداری انجام می شود و هدف آن مانیتور سلامت جنین است. در این تست نشانه های دیسترس جنینی مانند عدم اکسیژن کافی مشخص می شود.
- نحوه انجام تست بدون استرس: در تست بدون استرس کمربندی روی شکم مادر قرار می گیرد تا ضربان قلب فرزند در پاسخ به حرکات خودش اندازه گیری شود.
سونوگرافی:
- تعریف سونوگرافی: سونوگرافی در دوران بارداری می تواند در هر زمانی انجام شود. این تست به منظور بررسی علائم مشکل دار در ارگان های جنین و هم چنین سیستم بدن او انجام می شود. سونوگرافی رشد مناسب جنین را تایید می کند. هم چنین برای تعیین جنسیت او به کار می رود. سونوگرافی می تواند بخشی از چکاپ های سه ماهه اول بارداری و پروفایل بیوفیزیکال باشد. بر اساس نتایج این تست، ممکن است پزشک انجام سایر تست ها و یا سایر انواع سونوگرافی را به شما پیشنهاد کند تا مشکل مشخص شود.
- نحوه انجام سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می شود تا تصویری از فرزند روی مانیتور مشخص شود. در سونوگرافی استاندارد، ژلی روی پوست شکم مادر مالیده می شود. ابزار مخصوصی روی شکم حرکت داده می شود به این ترتیب پزشک می تواند جنین را روی مانیتور ببیند.
آزمایش ادرار:
- تعریف آزمایش ادرار: نمونه ادرار می تواند به منظور بررسی علائمی مانند عفونت های مجاری ادراری، دیابت و یا پره اکلامپسی به کار رود.
- نحوه انجام آزمایش ادرار: در آزمایش ادرار در دوران بارداری نمونه اندکی از ادرار تمیز در ظرف پلاستیکی استریل جمع آوری می شود. نوارهای تست که به دنبال برخی ترکیبات در ادرار هستند در نمونه فرو می رود. نمونه هم چنین می تواند زیر میکروسکوپ نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
بارداری با ریسک بالا:
بارداری که با شانس بروز عوارض بارداری رو به رو هستند با عنوان بارداری های پر خطر و یا بارداری هایی با ریسک بالا شناخته می شود، اما این بدان معنا نیست که مشکلی پیش خواهد آمد. فاکتورهای زیر می تواند ریسک مشکلات دوران بارداری را افزایش دهد:
- بارداری در سنین پایین یا بالای 35 سال
- اضافه وزن و یا داشتن وزنی کمتر از حد نرمال
- وجود مشکلاتی در بارداری های قبلی
- شرایط زمینه ای در مادر که به قبل از دوران بارداری مرتبط است اعم از فشار خون بالا، دیابت، اختلالات خود ایمنی، سرطان و اچ آی وی
- بارداری های دو قلو یا بیشتر
برخی مشکلات که در حین بارداری اتفاق می افتد نیز می تواند بارداری پر خطری را به دنبال داشته باشد، از جمله این شرایط می توان به دیابت دوران بارداری و پره اکلامپسی اشاره کرد.
افرادی که بارداری های پر خطری دارند باید بسیار دقیق تر و بیشتر تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان قرار داشته باشند و این افراد حتما باید از مشاوره های قبل از دوران بارداری و همچنین مراقبت های دوران بارداری استفاده نمایند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با مراقبت های قبل از بارداری به مطلب زیر مراجعه نمایید:
اگر بارداری پر خطری دارید ممکن است نگرانی هایی در مورد جنین و روند بارداری داشته باشید. این نگرانی ها را با پزشک متخصص زنان و زایمان خود در میان گذارید. پزشک خطرات و احتمال بروز مشکلات را توضیح خواهد داد. هم چنین سعی کنید تا توصیه های پزشک متخصص زنان و زایمان را دقیقا دنبال کنید.
برگرفته از: وبسایت https://www.womenshealth.gov
