نوار قلب جنین در بارداری و در زمان زایمان انجام می شود. در این تست ضربان قلب جنین و همچنین انقباضات رحمی در مادر بررسی می گردد. دو نوع تست برای بررسی ضربان قلب جنین وجود دارد. نوار قلب جنین بصورت خارجی و داخلی. روش خارجی در طول بارداری و بخصوص در هفته های آخر بارداری انجام می شود اما روش داخلی فقط در زمان زایمان انجام می شود زیرا نیاز است که کیسه آب پاره شود. برای اطلاع از نحوه گرفتن نوار قلب جنین، عوارض نوار قلب جنین و غیره مقاله زیر را مطالعه نمائید.

نوار قلب جنین برای چیست؟

تست نوار قلب جنین در طول بارداری و زایمان انجام می شود و به این ترتیب ضربان قلب جنین بررسی و دنبال می شود. این روند در طول انقباضات رحمی نیز انجام می شود. بررسی ضربان قلب جنین با تست نوار قلب جنین با دستگاه NST راه خوبی است که نشان می دهد فرزند شما در شرایط سالمی قرار دارد یا خیر و این تست می تواند خبر از وجود مشکلاتی در جنین بدهد.

دو نوع تست نوار قلب جنین در بارداری انجام می شود: خارجی و داخلی

بررسی قلب جنین به صورت خارجی:

در زمان های مختلف در دوران بارداری مانیتورینگ قلب جنین به صورت خارجی یا تست نوار قلب جنین انجام می شود. برخی اوقات در حین زایمان نیز تست نوار قلب جنین انجام می گیرد.

بررسی قلب جنین به صورت خارجی با شنیدن صدای ضربان قلب جنین با استفاده از گوشی طبی مخصوص، همراه است. در اغلب موارد از دو دستگاه فلت (سنسور) استفاده می شود. این دستگاه ها به صورت کمربندی الاستیک روی شکم مادر قرار می گیرد. یک سنسور از امواج صوتی منعکس شده استفاده می کند تا ضربان قلب جنین را دنبال کند. سنسور دیگری طول مدت انقباضات مادر را اندازه گیری می کند. سنسورها به دستگاهی متصل است که جزئیات را ثبت می کند و نوار قلب جنین را تهیه می کند. با این تست صدای ضربان قلب جنین شنیده می شود و روی نمودار ثبت می گردد. تعداد و طول مدت انقباضات مادر نیز روی نمودار قرار می گیرد.

بررسی قلب جنین برای تست بدون استرس یا NST استفاده می شود. تست بدون استرس nonstress test ضربان قلب جنین را در حین حرکت یا عدم حرکت ثبت می کند. تست بدون استرس می تواند با انجام سونوگرافی جنین همراه شود تا به این ترتیب مایع آمنیوتیک نیز بررسی شود.

مانیتورینگ قلب جنین به صورت خارجی هم چنین برای تست استرس انقباضی contraction stress test نیز انجام می شود. در این تست تغییرات ضربان قلب جنین در حین انقباضات مادر ثبت می شود. اگر جنین در طول تست بدون استرس به اندازه کافی حرکت نکند در آن صورت برای بررسی وضعیت سلامتی او ممکن است تست استرس انجام شود. با استفاده از این تست پیش بینی می شود آیا فرزند شما می تواند استرس زایمان طبیعی را پشت سر گذارد.

برخی اوقات بررسی قلب جنین به صورت خارجی و نوار قلب جنین می تواند با کنترل از راه دور انجام شود. به این روش تله متری گفته می شود. شنیدن صدای قلب جنین با کنترل از راه دور به شما امکان می دهد بدون متصل شدن به دستگاه، ضربان قلب جنین مانیتور شود. در برخی بیمارستان ها سنسورها می توانند جزئیاتی را در مور ضربان قلب جنین و انقباضات مادر به مانیتور ریموت برسانند. این مانیتور عموما در ایستگاه پرستاری قرار دارد. با استفاده از مانیتور ریموت به شما این امکان داده می شود که در طول تست آزادانه حرکت کنید.

بررسی قلب جنین به صورت داخلی:

بررسی قلب جنین بصورت داخلی در طول زایمان انجام می شود. مانیتورینگ قلب جنین به صورت داخلی زمانی انجام می شود که دهانه رحم حداقل به اندازه دو سانتی متر باز شده باشد. هم چنین کیسه آمنیوتیک باید پاره شود. در این صورت بررسی ضربان قلب جنین تا اتمام زایمان ادامه پیدا می کند.

برای تست نوار قلب جنین و بررسی قلب جنین به صورت داخلی یک سنسور روی ران شما بسته می شود. سیم نازکی به نام الکترود به واسطه دهانه رحم وارد رحم می شود و سپس به جمجمه جنین متصل می گردد. در این صورت ضربان قلب جنین می تواند شنیده شده و روی نمودار ثبت شود.

تیوب کوچکی که انقباضات رحم را اندازه گیری می کند می تواند روی رحم شما در کنار جنین قرار گیرد. قدرت و زمان انقباضات رحمی اغلب روی نمودار ثبت می شود.

مانیتورینگ قلب جنین به صورت داخلی بسیار دقیق تر از مانیتورینگ خارجی است و با دقت بیشتری ضربان قلب جنین و انقباضات رحم را دنبال می کند.

علت نوار قلب جنین

  • ضربان قلب جنین بررسی و دنبال می شود
  • نحوه انقباضات و طول مدت آن ها اندازه گیری می شود
  • احتمال زایمان زودرس مشخص می شود
  • وضعیت سلامت جنین بررسی می شود. در طول انجام تست بدون استرس ضربان قلب جنین در حین استراحت و حرکت بررسی می شود. اگر جنین در طول این تست حرکت نکند به انجام تست های بیشتری نیاز خواهد بود.
  • جفت بررسی می شود تا این اطمینان حاصل شود جنین از اکسیژن کافی برخوردار است. اگر تست استرس نشان دهد جنین اکسیژن کافی دریافت نمی کند پزشک متخصص زنان در مورد روش مطمئن و بی خطر زایمان تصمیم می گیرد. اگر تست نوار قلب جنین نشان دهد که جنین در خطر است پزشک ممکن است زایمان را زودتر از موعد القا کند یا زایمان سزارین را انجام خواهد.
  • اگر جنین به طور نرمال رشد نکرده باشد سلامت او مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صورتی که شما به دیابت بارداری یا فشار خون بالا مبتلا باشید تست نوار قلب جنین در هفته های آخر بارداری و معمولا در هفته های 41 بارداری انجام خواهد شد.
  • در زمان زایمان نیز ممکن است تست بررسی قلب جنین به صورت داخلی انجام شود که علت آن بررسی خطر استرس زایمان روی جنین و همچنین بررسی قدرت و طول مدت انقباضات رحمی برای انجام زایمان است.

آمادگی برای انجام تست نوار قلب جنین

  • قبل از انجام تست بدون استرس از شما خواسته می شود تا وعده غذایی سبکی میل کنید. هنگامی که غذا هضم شد سبب می شود جنین حرکت بیشتری کند.
  • اگر سیگار می کشید از شما خواسته می شود که به مدت دو ساعت قبل از انجام نوار قلب جنین سیگار نکشید. سیگار کشیدن سبب می شود فعالیت جنین کم شود.

نحوه گرفتن نوار قلب جنین

گرفتن نوار قلب جنین هر زمان بعد از هفته بیستم بارداری انجام می شود اما بررسی قلب جنین بصورت داخلی فقط در زمان زایمان و پاره شدن کیسه آب یا کیسه آمنیوتیک انجام می شود. در صورت نیاز و در صورتی که کیسه آب پاره نشد پزشک متخصص زنان ممکن است کیسه آب را پاره کرده و تست را آغاز کند.

برخی اوقات ممکن است هر دو نوع تست بررسی قلب جنین همزمان انجام می شود. ضربان قلب جنین با سنسور داخلی چک شده و انقباضات رحم مادر نیز با سنسور بیرونی چک می شود.

نحوه بررسی قلب جنین به صورت خارجی:

برای انجام تست نوار قلب جنین به صورت خارجی، شما روی کمر و یا پهلو دراز می کشید. دو کمربند همراه با سنسور پیرامون شکم شما قرار خواهد گرفت. برای تماس بهتر سنسورها با پوست ممکن است از ژل استفاده شود. سنسورها با استفاده از سیم به دستگاه ثبت متصل هستند. این دستگاه ضربان قلب جنین و طول مدت انقباضات رحم مادر را نشان می دهد.

برای انجام تست بدون استرس از شما خواسته می شود تا هر زمان که جنین حرکت می کند و یا انقباض رحم دارید دکمه ای را روی دستگاه فشار دهید. ضربان قلب جنین ثبت می شود. این تست معمولا کمتر از 30 دقیقه به طول می انجامد.

نحوه بررسی قلب جنین به صورت داخلی:

برای مانیتورینگ داخلی شما معمولا به پشت یا پهلو دراز می کشید. سیمی نازک به نام الکترود به واسطه دهانه رحم وارد بدن شده و روی جمجمه جنین متصل می شود. لوله ای کوچک نیز در رحم شما قرار داده می شود. این لوله به دستگاهی متصل می شود که انقباضات رحم را مانیتور می کند.

کمربندی روی قسمت بالایی پای شما قرار می گیرد تا مانیتور را در محل نگاه دارد. الکترود و لوله با استفاده از سیم به دستگاه ثبت متصل می شوند. به این ترتیب ضربان قلب جنین و قدرت و طول مدت انقباضات رحم مادر ثبت می شود.

احساس مادر در حین انجام تست نوار قلب جنین

  • دراز کشیدن به روی کمر و یا پهلو در حین داشتن انقباض رحم ممکن است احساس خوبی در شما ایجاد نکند. کمربندهایی که مانیتور را نگاه می دارند ممکن است احساس تنگنا در شما ایجاد کنند.
  • شما می توانید در طول انجام تست بررسی قلب جنین بصورت داخلی در مقایسه با تست خارجی موقعیت خود را تغییر داده و به اطراف حرکت بیشتری داشته باشید.
  • در زمان تست قلب جنین بصورت داخلی زمانی که لوله و دستگاه وارد رحم شما می شود ممکن است احساس ناخوشایندی در شما ایجاد شود.

عوارض نوار قلب جنین

  • افزایش احتمال زایمان سزارین
  • افزایش احتمال ایجاد عفونت

این عوارض برای تست بررسی قلب جنین با روش داخلی است.

چگونگی تفسیر نوار قلب جنین

نوار قلب جنین در طول بارداری و زایمان انجام می شود. این تست کمک می کند تا ضربان قلب جنین دنبال شود هم چنین دوره انقباضات رحم مادر نیز بررسی شود. نوار قلب جنین و نتایج معمولا بعد از انجام تست آماده است.

نتایج نوار قلب نرمال جنین:

  1. ضربان قلب جنین بین 110 تا 160 ضربه در دقیقه باشد.
  2. ضربان قلب جنین در حین حرکت و در زمان انقباض رحم افزایش یابد.
  3. ضربان قلب جنین در طول انقباض افت کند اما بعد از پایان انقباض سریعا به حالت نرمال خود بازگردد.
  4. انقباضات رحم مادر در طول زایمان قوی و منظم باشد.

نتایج نوار قلب غیر نرمال جنین:

  1. ضربان قلب جنین کمتر از 110 ضربه در دقیقه باشد.
  2. ضربان قلب جنین بیش از 160 ضربه در دقیقه باشد.
  3. در طول تست بدون استرس ضربان قلب جنین تا 15 ضربه در دقیقه افزایش نیافته و یا بعد از حرکت جنین به زیر مقدار پایه برسد.
  4. انقباضات رحم مادر در طول زایمان ضعیف و نامنظم باشد.

در صورت وجود موارد زیر نتایج نوار قلب جنین کمک کننده نیست:

  • در صورت کشیدن سیگار یا مشتقات تنباکو
  • مصرف زیاد کافئین (برای مثال نوشیدن چندین فنجان قهوه سنگین)
  • وجود صداهای اضافی در معده مادر و یا صدای ضربان قلب مادر
  • خواب بودن جنین در طول انجام تست بدون استرس
  • حرکت زیاد جنین در طول تست نوار قلب
  • بارداری چند قلو
  • داشتن اضافه وزن

سه مورد اخیر سبب می شود دستگاه نوار قلب به درستی در محل قرار نگیرد.

نوار قلب جنین نمی تواند وجود هر نوع مشکلی اعم از نقص در جنین را مشخص کند. نتیجه نرمال سلامت فرزند شما را تضمین نمی کند. در بارداری های پر خطر بررسی مستمر در حین بارداری و زایمان می تواند مفید باشد. در مورد بارداری های کم خطر نیز بررسی لحظه به لحظه در طول زایمان می تواند مفید باشد.

اگر به نظر برسد جنین مشکلی دارد با استفاده از عروق خونی موجود روی جمجمه نمونه ای از خون جنین گرفته می شود. این نمونه خون می تواند به پزشک متخصص زنان کمک کند تا بررسی کند آیا جنین از اکسیژن کافی برخوردار است یا خیر.

اگر قبل از تست بدون استرس شما آبمیوه بنوشید یا غذا میل کنید جنین ممکن است حرکت بیشتری داشته باشد. این نکته سبب می شود نتایج تست نوار قلب جنین مفید تر باشد.

دکتر ساره پوررستمی

دکتر ساره پوررستمی

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
سرکار خانم دکتر ساره پور رستمی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی از دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دارای بیش از 20 سال سابقه طبابت و فعالیت در حوزه سلامت و بهداشت زنان، زایمان و نازایی می باشند.
 
تایید شده: توسط دکتر ساره پوررستمی
برگرفته از: وبسایت http://www.webmd.com

درباره دُروانا

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا)
وبسایت دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.
از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.
با دروانا همراه شوید.

موضوعات ویژه