دروانا:

بلوغ دختر، بلوغ پسر 

بلوغ زمانی اتفاق می افتد که بدن کودک به منظور ورود به دوره بزرگسالی شروع به رشد و تغییراتی می کند. بلوغ دختر با رشد سینه ها و چرخه قاعدگی آغاز می شود؛ بلوغ پسر با ضخیم شدن صدا و شبیه شدن ظاهر او به یک مرد مشخص می شود.

میانگین سن بلوغ دختر 11 سالگی است در حالی که میانگین سن بلوغ پسر 12 سالگی در نظر گرفته می شود. اما برنامه زمانی مشخصی برای شروع بلوغ دختر و بلوغ پسر وجود ندارد و این که کودک شما دیرتر و یا زودتر از همسالان خود به بلوغ می رسد نگران کننده نخواهد بود. رخ دادن بلوغ دختر و بلوغ پسر در هر زمانی در بازه سنی 8-14 سال طبیعی خواهد بود. فرآیند بلوغ به طور کلی در چهار سال اتفاق می افتد.

بلوغ زودرس یا بلوغ دیررس

کودکانی که دوران بلوغ را بسیار زود (قبل از سن 8 سالگی) و یا بسیار دیر (بعد از سن 14 سالگی) آغاز می کنند به ترتیب دچار بلوغ زودرس یا بلوغ دیررس هستند و برای بررسی مشکل زمینه ای موجود باید به متخصص کودکان مراجعه کنند.

 بلوغ دختر: علائم اولیه

اولین علامت بلوغ دختر معمولا آغاز رشد پستان های او است. اگر رشد سینه ها در برخی مواقع با درد همراه باشد، کاملا طبیعی است؛ همچنین در برخی مواقع ممکن است در بلوغ دختر یکی از پستان ها چند ماه قبل از سینه دیگر رشد خود را  آغاز نماید. شروع رشد مو در ناحیه تناسلی نیز از علائم اولیه بلوغ دختر محسوب می شود. برخی از دختران ممکن است متوجه بیشتر شدن موها در ساق پاها و بازوهای خود شوند.

 بلوغ دختر: علائم ثانویه

بعد از گذشت یک سال یا بیشتر از آغاز دوران بلوغ دختر، علائم ثانویه بلوغ دختر آشکار می شوند که در سال های بعدی نیز ادامه می یابند. علائم ثانویه بلوغ دختر عبارتند از:

• پستان های دختران به رشد خود ادامه داده و اندازه آن ها افزایش می یابد.
• در حدود دو سال بعد از شروع دوران بلوغ دختر، او معمولا اولین خونریزی قاعدگی (منارک) را تجربه می کند.
• در این مرحله از بلوغ دختر موهای ناحیه تناسلی ضخیم تر می گردند.
• رشد موهای زیر بغل از دیگر علائم ثانویه بلوغ دختر محسوب می شود. در برخی افراد موها ممکن است در نواحی دیگر بدن مانند لب بالایی نیز رشد کنند. این حالت در بلوغ دختر کاملا طبیعی است.
• تعریق در این مرحله از بلوغ دختر بیشتر می شود.
• دختران اغلب دچار آکنه می شوند- یک عارضه پوستی که در شکل های مختلفی مانند آکنه سرسفید، سر سیاه و نقاط پر شده از چرک به نام پوستول ظاهر می شود.
• ترشحات واژینال سفید رنگ در این مرحله از بلوغ دختر مشاهده می شود.
• دخترها در این مرحله از دوران بلوغ جهش رشدی را تجربه می کنند. از زمانی که چرخه قاعدگی در آن ها آغاز می شود، دختران سالانه در حدود 5-7.5 سانتی متر در مقایسه با سال قبل افزایش قد خواهند داشت و در نهایت به قد ثابت خود در دوران بزرگسالی می رسند.
• بیشتر دخترها در دوران بلوغ دچار افزایش وزن شده و شکل بدن آن ها تغییر می کند. آن ها چربی بیشتری در بازوها، ران ها و پشت خواهند داشت؛ در دوران بلوغ باسن آن ها رشد بیشتری می کند و دور کمرشان باریک تر می گردد.

بلوغ دختر بعد از گذشت چهار سال

• در این مرحله از بلوغ دختر، پستان ها شکلی شبیه به پستان های بزرگسالان به خود می گیرند.
• موهای ناحیه تناسلی به نواحی داخلی ران ها راه پیدا می کنند.
• در این مرحله از بلوغ دختر نواحی تناسلی به طور کامل تکامل یافته اند.
• رشد قدی در این مرحله از بلوغ دختر متوقف می شود.

 بلوغ پسر: علائم اولیه

علائم اولیه بلوغ پسر معمولا شامل بزرگ تر شدن بیضه ها و نازک و قرمز شدن اسکروتوم یا کیسه بیضه است. رشد موهای ناحیه تناسلی در پایه آلت تناسلی نیر در بلوغ پسر آغاز می گردد.

 بلوغ پسر: علائم ثانویه

 بعد از گذشت یک سال یا بیشتر از آغاز دوران بلوغ پسر، علائم ثانویه بلوغ پسر آشکار می شوند که در سال های بعدی نیز ادامه می یابند. علائم ثانویه بلوغ پسر عبارتند از:

• آلت تناسلی و بیضه ها رشد کرده و کیسه بیضه به تدریج تیره تر می شود.
• موهای آلت تناسلی ضخیم تر می گردند.
• در این مرحلهاز بلوغ پسر رشد موهای زیر بغل از دیگر علائم ثانویه بلوغ پسر است.
• در این مرحله از دوران بلوغ پسر، تعریق بیشتر می شود.
• در مواردی ممکن است سینه ها به میزان اندکی و به طور موقت متورم شوند؛ این حالت در بلوغ پسر طبیعی است.
• پسران ممکن است خروج ناخواسته منی را هنگام خواب تجربه کنند.
• صدای آن ها بریده بریده شده و برای همیشه ضخیم تر می گردد. در این مرحله از بلوغ پسر، صدای او ممکن است نوسانات صوتی زیادی داشته باشد.
• پسرها اغلب دچار آکنه می شوند- یک عارضه پوستی که در شکل های مختلفی مانند آکنه سرسفید، سر سیاه و نقاط پر شده از چرک به نام پوستول ظاهر می شود.
• پسران در این مرحله از بلوغ جهش رشدی را تجربه می کنند؛ هر سال به اندازه 7-8 سانتی متر رشد قدی دارند و بافت های ماهیچه ای بدنشان افزایش می یابند.

بلوغ پسر بعد از گذشت چهار سال

• نواحی تناسلی در آن ها شکلی شبیه به نواحی تناسلی بزرگسالان را به خود می گیرند و موهای آلت تناسلی به نواحی داخلی ران ها انتشار می یابند.
• در این مرحله از بلوغ پسر موهای صورت شروع به رشد می کنند و پسرها در این مرحله از بلوغ اصلاح صورت را آغاز می نمایند.
• رشد قدی آن ها کندتر می شود و رشد در حدود سن 16 سالگی متوقف می گردد.
• بلوغ پسر معمولا تا سن 18 سالگی کامل می شود. 

دکتر علی فرجی

متخصص کودکان و نوزادان

دکتر علی فرجی متخصص اطفال در شریعتی - دکتر علی فرجی متخصص کودکان و نوزادان از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مشاور معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس اداره نظارت و بازرسی معاونت درمان دانشگاه می باشند.

مشاهده پروفایل دکتر علی فرجی