زخم گوارشی در کودکان زخمی است که در معده یا بخش بالایی روده کوچک یعنی دوازدهه ایجاد می شود. زخم گوارشی در کودکان در صورتی که در معده باشد زخم معده و در صورتی که در دوازدهه باشد زخم اثنی عشر نام می گیرد.
هر دو نوع زخم گوارشی در کودکان زمانی ایجاد می شود که عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا یک دارو غشای مخاطی پوشاننده معده و روده را ضعیف کرده باشد و اسید در تماس با پوشش حساس گوارشی قرار بگیرد. هر دو اسید و باکتری می توانند پوشش گوارشی را تحریک کرده و موجب بروز زخم گوارشی در کودکان شوند. عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا در دوران کودکی از طریق آب، غذا یا تماس نزدیک با فرد آلوده انتقال می یابد اما بیشتر افراد تا زمانی که بزرگ تر شوند علائمی ظاهر نمی کنند. در حالی که این عفونت موجب مشکلاتی در کودکان نمی شود، ممکن است عامل گاستریت، زخم گوارشی در کودکان و حتی سرطان معده در آینده باشد.
در گذشته، زخم گوارشی در کودکان به معنی ادامه زندگی با یک وضعیت مزمن برای سال ها بود اما امروزه فهم بهتر از علت زخم گوارشی در کودکان و نحوه درمان آن امکان بهبودی بسیاری از افراد را فراهم کرده است.
زخم گوارشی در کودکان: علل
در حالی که استرس و برخی غذاها ممکن است زخم گوارشی در کودکان را تشدید کنند، در بیشتر موارد این زخم ها در اثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن ایجاد می شوند. در هر حال، متخصصین معتقدند که این عفونت مهم ترین علت زخم گوارشی در کودکان نیست. برخی معتقدند که زخم گوارشی در کودکان که در دوازدهه ایجاد شده است عموما در اثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری و زخم معده اغلب در اثر سایر عوامل ایجاد می شود.
شواهد نشان می دهند که برخی از شرایط پزشکی می توانند عاملی برای زخم گوارشی در کودکان باشند. برای مثال، کودکانی که دچار سوختگی های شدید می شوند در اثر وارد آمدن استرس به جراحت ها مجددا دچار زخم می شوند. این مسئله در مورد نوزادانی که دچار سپسیس شده اند نیز صدق می کند. زخم گوارشی در کودکان سالم شیوع چندانی ندارد. برخی پزشکان معتقدند که بسیاری از کودکان بیشتر دچار زخم معده ناشی از دارو می شوند تا سایر انواع زخم گوارشی. حتی استفاده متوسط از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می تواند موجب مشکلات گوارشی و خونریزی در بعضی از کودکان شود. استامینوفن موجب زخم گوارشی در کودکان نمی گردد و جایگزین مناسبی برای ضد التهاب ها در بیشتر کودکان است.
زخم گوارشی در کودکان: نشانه ها و علائم
در حالی که زخم گوارشی در کودکان بسیار نادر است، اگر کودک هر یک از نشانه ها و علائم زیر را داشته باشد باید به پزشک مراجعه کرد:
- درد سوزشی در شکم بین استخوان سینه و ناف
- تهوع
- استفراغ
- درد قفسه سینه
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- مشکل در خوردن
- خون در استفراغ یا مدفوع که ظاهری به رنگ قرمز تیره یا سیاه پیدا می کند.
این نشانه ها و علائم در بسیاری از بیماری های کودکان بروز می کنند و لزوما نشان دهنده زخم گوارشی در کودکان نیستند اما پزشک باید در جریان قرار گیرد. بر اساس سابقه پزشکی کودک و علائم او، پزشک ممکن است کودک را به متخصص گوارش کودکان برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهد.
زخم گوارشی در کودکان: تشخیص
پزشک برای تشخیص زخم گوارشی در کودکان، تصویربرداری با اشعه ایکس از سیستم گوارشی فوقانی انجام می دهد تا به خوبی مجاری گوارشی کودک را بررسی کند. این تصویربرداری از مری، معده و دوازدهه انجام می شود. پزشک همچنین انجام آندوسکوپی فوقانی را برای تشخیص زخم گوارشی در کودکان توصیه می کند خصوصا اگر به وجود زخم مشکوک باشد. این روش که به کمک دریافت داروی آرام بخش انجام می شود، شامل وارد کردن یک آندوسکوپ (یک لوله کوچک منعطف مجهز به دوربین در انتهای خود) از راه گلو به داخل معده و روده می باشد. این کار امکان مشاهده پوشش مری، معده و دوازدهه و بررسی وجود التهاب، آلرژی غذایی یا زخم گوارشی در کودکان را فراهم می کند. آندوسکوپی فوقانی برای نمونه برداری بافتی به منظور بررسی عفونت هلیکوباکتر پیلوری نیز انجام می گیرد.
زخم گورشی در کودکان: درمان
زخم گوارشی در کودکان که در اثر عفونت اچ پیلوری ایجاد شده است با درمان ترکیبی دو نوع آنتی بیوتیک و یک داروی مهار کننده اسید معده قابل درمان است. آنتی بیوتیک ها برای دوره 1تا 2 هفته ای مصرف می شوند و داروی ضد اسید برای دو ماه یا بیشتر تجویز می شود. ترمیم زخم گوارشی در کودکان به 8 هفته زمان نیاز دارد اما درد معمولا بعد از چند روز یا یک هفته برطرف می شود.
برای اطمینان از درمان زخم گوارشی در کودکان، پزشک انجام یک تست مدفوع برای اطمینان از پاکسازی عفونت هلیکوباکتر پیلوری را توصیه می کند. اگر علائم ادامه یابند و یا تشدید شوند، پزشک 6 تا 12 ماه بعد آندوسکوپی را تکرار می کند. درمان زخم گوارشی در کودکان که در اثر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ایجاد شده است در موارد نادر به جراحی نیاز دارد و معمولا با یک داروی مهار کننده اسید و قطع مصرف این داروها بهبود می یابد. برای درمان این نوع زخم گوارشی در کودکان نیازی به استفاده از آنتی بیوتیک ها نیست.
