مروری بر کنترل دیابت در بارداری با هدف ارتقا دانش بیماران در زمینه کنترل دیابت در بارداری تنظیم گردیده است.

دروانا:

قبل از ایجاد انسولین در سال های 1922 خانم های مبتلا به دیابت در بارداری با خطرات و عوارض زیادی رو به رو بودند. امروزه اغلب خانم های مبتلا به دیابت در بارداری می توانند بارداری و زایمان بی خطری را تجربه کنند. کنترل مناسب قند خون، پایبندی به تغییرات مناسب در رژیم غذایی و تنظیم مکرر دوز انسولین از عوامل موثر در داشتن بارداری بی خطر در افراد مبتلا به دیابت در بارداری می باشد. گلوکز از خون مادر عبور کرده و برای تامین انرژی وارد بدن جنین می گردد بنابراین افزایش قند خون در افراد مبتلا به دیابت در بارداری سبب افزایش قند خون در جنین در حال رشد می گردد. در اوایل بارداری افزایش قند خون احتمال بروز سقط و نقص در جنین را افزایش می دهد. اگر مقدار هموگلوبین گلیکاته یا A1C بیش از 8 درصد بوده و یا متوسط قند خون بالای 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد احتمال بروز این مشکلات بیشتر نیز می گردد. در نیمه آخر بارداری و زمانی نزدیک به زایمان افزایش مقدار قند خون در افراد مبتلا به دیابت در بارداری سبب افزایش اندازه سر و وزن جنین می گردد و نیاز به انجام سزارین را در پی دارد. در نیمه آخر بارداری افراد مبتلا به دیابت در بارداری بیشتر مستعد افزایش فشار خون و بروز پره اکلامپسی و افزایش مقدار مایع آمنیوتیک یا پلی هیدرآمنیوس می شوند. افزایش فشار خون در افراد مبتلا به دیابت در بارداری احتمال مرده زایی را به دنبال دارد. خانم های مبتلا به دیابت در بارداری باید با رژیم غذایی و دارو درمانی قند خون خود را در محدوده نرمال نگاه دارند. داروهای خوراکی کنترل دیابت در بارداری شامل گلیبوراید و متفورین می باشد که در تعداد کمی از افراد مبتلا به دیابت نوع دو در بارداری استفاده می شود. اغلب خانم های مبتلا به دیابت نوع دو در بارداری به انسولین تراپی نیاز دارند. اغلب خانم های مبتلا به دیابت نوع یک در بارداری به دو تا چهار تزریق انسولین در روز نیاز دارند. نیاز به انسولین در افراد مبتلا به دیابت در بارداری افزایش می یابد و این امر مخصوصا در اواخر بارداری (هفته های 26 تا 40) از اهمیت برخوردار می باشد زیرا با پیشرفت بارداری بدن نسبت به انسولین مقاوم می گردد. برای تزریق انسولین در افراد مبتلا به دیابت در بارداری ناحیه شکم مناسب تر می باشد زیرا جذب این دارو از این طریق بهتر خواهد بود. تست A1C نوعی آزمایش خون می باشد که میانگین قند خون را در طول دو تا سه ماهه گذشته نشان می دهد. این تست به طور ماهانه یا هر سه ماه یک بار در افراد مبتلا به دیابت در بارداری انجام می شود. هدف آن است تا مقدار این پروتئین در نزدیکی 6 درصد حفظ شود که این عدد نشان می دهد میانگین قند خون 120 میلی گرم در دسی لیتر خواهد بود. توجه داشته باشید اگر مقدار این پروتئین در افراد مبتلا به دیابت در بارداری به زیر 6 درصد رسد در آن صورت اپیزودهای مکرری از افت قند خون ایجاد می شود که باید از این مورد نیز پرهیز نمود. افزایش مقدار A1C در افراد مبتلا به دیابت در بارداری و سه ماهه اول آن با افزایش نرخ بروز نقص در جنین ارتباط دارد، بنابراین باید بر اهمیت کنترل قند خون قبل از بارداری توجه داشته باشیم.

رتینوپاتی به آسیب عروق خونی در بافت حساس پشت چشم یا شبکیه اشاره دارد که احتمال بروز اختلال در بینایی در موارد شدید را به دنبال دارد. بارداری سبب تشدید احتمال بروز رتینوپاتی دیابتی می گردد. در افرادی که مقدار A1C در آن ها زیاد می باشد همچنین در خانم هایی که مقدار این پروتئین در آن ها به سرعت در طول بارداری کاهش می یابد احتمال بروز رتینوپاتی دیابتی افزایش می یابد. تاثیر بارداری بر رتینوپاتی دیابتیک در اغلب خانم ها محدود و موقتی می باشد اما با این وجود افراد مبتلا به دیابت در بارداری باید معاینه چشم را در سه ماهه اول بارداری انجام دهند. در اغلب موارد تا زمان زایمان هر سه ماه یک بار انجام معاینه چشم در افراد مبتلا به دیابت در بارداری توصیه می گردد. دکتر ویدا تقی پور بازرگانی متخصص زنان و زایمان عنوان کردند که "انجام معاینه چشم در بیماران باردار در صورت ابتلا به دیابت آشکار (غیر بارداری) مورد نیاز است". علاوه بر مشکلات چشمی توجه داشته باشید احتمال بروز افزایش فشار خون در افراد مبتلا به دیابت در بارداری وجود دارد بنابراین فشار خون باید به طور مرتب اندازه گیری شود. داروهایی مانند متیل دوپا، داروهای مسدود کننده کانال کلسیمی، هیدرالازین یا بتابلاکرها از جمله داروهایی هستند که برای درمان افزایش فشار خون در بارداری استفاده می شوند. البته در بارداری برای کنترل فشار خون از گروه داروهای کاهنده کلسیم کمتر استفاده می شود. توجه داشته باشید مصرف بتابلاکرها در افراد مبتلا به دیابت در بارداری سبب می شود تا برخی علائم افت قند خون مشخص نگردد بنابراین باید در حین مصرف این داروها به این نکته توجه داشت. مصرف داروهای مربوط به دسته مهارکننده های آنزیم ACE و مهارکننده های رسپتور آنژیوتانسین دو در بارداری برای جنین خطرناک می باشد. بنابراین مصرف این داروها در افرادی که قصد بارداری دارند باید قطع شود.

دکتر ویدا تقی پور بازرگانی متخصص زنان و زایمان تاکید می نمایند که "در خانم های باردار مبتلا به دیابت بارداری مراقبت های بارداری اهمیت بسیاری دارد و باید بطور دقیق تر و با فواصل کمتر صورت گیرد تا سلامت جنین بطور مکرر در 3 ماهه آخر بارداری بررسی شود". 

برگرفته از: وبسایت https://www.uptodate.com

درباره دُروانا

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا)
وبسایت دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.
از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.
با دروانا همراه شوید.

موضوعات ویژه