نام ژنریک:

• کلومیفن

نام لاتین:

• Clomiphene Citrate

نام تجاری:

• ®Clomid 

گروه دارویی- درمانی:

• مشتقات کلروتری آنیزن
• آنتی استروژن
• محرک اوولاسیون

طبقه بندی در بارداری:

• گروه X

اشکال دارویی:

• قرص: 50 میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• درمان نارسایی تخمدان، القای تخمک گذاری یا تحریک اوولاسیون

بالغین: روزانه 50 میلی گرم(یک قرص) از راه خوراکی به مدت 5 روز، از روز پنجم قاعدگی تجویز می شود. در صورتی که تخمک گذاری انجام نشد دوزاژ را می توان تا 100 میلی گرم(دو قرص) در روز افزایش داد. این دوره 5 روزه را می توان تا زمانی که لقاح ایجاد شود هر 30 روز یکبار تا حداکثر 3 دوره تکرار کرد.

• ناباروری مردان

بالغین: روزانه 50 تا 400 میلی گرم از راه خوراکی به مدت 2 تا 12 ماه تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• اثر تحریک اوولاسیون یا تخمک گذاری: تحریک آزاد شدن گونادوتروپین ها از هیپوفیز.
• احتمالا کلومیفن با استروژن برای اتصال به گیرنده های استروژنی هیپوتالاموس رقابت می کند و بدین ترتیب ترشح گونادوتروپین، FSH و LH افزایش یافته و موجب تکامل فولیکول های تخمدانی و به دنبال آن افزایش ناگهانی LH و تخمک گذاری و سپس رشد جسم زرد می شود.
• استفاده از کلومیفن در ناباروری مردان نیز به افزایش ترشح FSH و LH مربوط است.

فارماکوکینتیک:

• دارو براحتی از دستگاه گوارش جذب می شود و در کبد متابولیزه می گردد.
• نیمه عمر کلومیفن 5 روز است.
• دفع دارو از طریق صفرا و از راه مدفوع صورت می گیرد.

نکات با اهمیت:

• تخمک گذاری معمولا 4 تا 10 روز (بطور متوسط 7 روز) بعد از آخرین روز درمان صورت می گیرد. این زمان در افراد مختلف بر حسب سیکل قاعدگی افراد متغیر است. در موارد نادری تخمک گذاری 14 روز بعد از آخرن روز درمان صورت می گیرد.
• کلومیفن طی دوران بارداری، برای بیماران دارای خونریزی غیرطبیعی از واژن با علت ناشناخته و برای مبتلایان به کیست تخمدانی که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا نباشند، منع مصرف دارد.
• درمان با کلومیفن برای بیمارانی که دچار اختلال در عملکرد تخمدان و هیپوفیز باشند بی تاثیر خواهد بود. برای اثرگذاری لازم است عملکرد کبدی و سطح استروژن نیز طبیعی باشد.

موارد منع مصرف:

• بیماری کبدی یا سابقه اختلال عملکرد کبد
• اختلالات انعقادی که منشا آن مشخص نیست
• دوران بارداری یا مواردی که حدس بارداری زده می شود

موارد احتیاط:

• اختلالات بینایی
• افسردگی
• ترومبوفلبیت

تداخلات دارویی:

• مورد با اهمیتی گزارش نشده است.

عوارض جانبی:

• CNS: سردرد، بی قراری، بی خوابی، سرگیجه، افسردگی، ضعف
• CV: گرگرفتگی، بالا رفتن فشار خون
• Derm: کهیر، راش، درماتیت آلرژیک
• EENT: تاری دید، دوبینی، فتوفوبی
• GI: تهوع، استفراغ، نفخ، درد شکم، افزایش اشتها، افزایش وزن، زردی پوست
• GU: تکرر ادرار، بزرگی تخمدان، حاملگی چندقلویی
• Other: آلوپسی برگشت پذیر، درد پستان

توجه: در صورت ایجاد عوارض بینایی، بزرگی تخمدان و تشکیل کیست، مصرف دارو باید قطع شود.

مصرف در بارداری و شیردهی:

• گرچه تاثیر مستقیم کلومیفن طی دوره بارداری بر جنین انسان ثابت نشده است اما از مصرف آن در دوره بارداری یا موارد مشکوک به بارداری خودداری شود. تجویز کلومیفن در حیوانات باعث آسیب به جنین شده است.
• کلومیفن برای مصرف در دوران شیردهی اندیکاسیون ندارد. 

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در بیمارانی که به مدت طولانی تحت شرایط هیپواستروژنیک قرار داشته اند، قبل از شروع درمان نیاز به یک دوره درمان با استروژن وجود دارد.
• در صورت خوتریزی غیرطبیعی و یا بروز اشکالات بینایی مصرف دارو را تا برطرف شدن علائم قطع نمائید.
• در صورت بروز دل درد در بیمار یا احتمال کیست تخمدان، دارو باید قطع گردد.

توجهات بیمار - خانواده:

• مصرف دارو باید هر روز در یک ساعت معین باشد.
• دوز فراموش شده دارو را بلافاصله بعد از بیاد آوردن مصرف نمائید و در صورتی که تا هنگام مصرف دوز بعدی به خاطر نیاوردید دوز بعدی را دو برابر نمائید.
• مصرف این دارو باعث اختلال بینایی و سرگیجه می شود. توصیه می شود تا مشخص نشدن اثر دارو از رانندگی و سایر امور نیازمند به هوشیاری پرهیز نمائید.
• در صورت شک به بارداری و بروز علائمی مانند نفخ، درد شکم و لگن، تاری دید، زردی، گرگرفتگی، احساس ناراحتی در پستان ها، سردرد، تهوع و استفراغ سریعا به پزشک مراجعه نمائید.
• توصیه می شود پس از آخرین روز مصرف کلومیفن به مدت یک هفته یک روز در میان نزدیکی داشته باشید.
• احتمال چندقلو زایی به ویژه با مصرف دوز های بالاتر بیشتر می شود.

شرایط نگهداری دارو:

• دارو را در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.