تعریف:

وجود بافت اندومتر به صورت منتشر و یا لوکالیزه در داخل میومتر. در صورتی که این بافت محدود به یک ناحیه‌ء وسیع باشد، تحت عنوان آدنومیوم خوانده می‌شود.

اتیولوژی:

نامشخص.؟ تهاجم مستقیم به وسیله‌ اندومتر زمینه.؟ تغییرات متاپلاستیک بافت احاطه کننده‌ء عروق میومتر که سبب رشد استرومای اندومتر و بافت غده‌ای می‌شوند..؟ مهاجرت دسیدوا (اندومتر در دوران بارداری، دسیدوا خوانده می‌شود)، همراه با محتویات رحمی در طی زایمان.

ریسک فاکتور‌ها:

اندومتریوز، فیبروئید، فاصله‌ء طولانی بین بارداری‌ها، زایمان‌های متعدد، بالارفتن سن.

اپیدمیولوژی:

نامشخص. اغلب تشخیص داده نمی‌شود، زیرا تشخیص قطعی آن به کمک هیستوپاتولوژی است. در حدود 20 تا 40 درصد از نمونه‌های هیسترکتومی دیده می‌شود.

شرح حال:

در 30 درصد از موارد بدون علامت است.

مشکلات قاعدگی:

منوراژی، دیس منوره (قبل از قاعدگی و در دوران قاعدگی، که در طی فاز‌های تاخیری به اوج خود می‌رسد)، افزایش تعداد دفعات خون‌ریزی، لکه‌بینی، سایر موارد: دیس پارونی عمقی. ناباروری.

با توجه به این که این ضایعات وابسته به استروژن هستند، اغلب پس از دوران منوپوز، علایم شروع به پسرفت می کنند.

معاینه بالینی:

معاینه دودستی رحم (؟ افزایش سایز، تندرنس رحم قبل از دوران قاعدگی و در طول دوران قاعدگی).

پاتولوژی:

ماکروسکوپیک: بزرگ‌ شدن منتشر رحم، ضخیم شدن دیواره‌ها (دیواره‌ء خلفی> دیواره‌ء قدامی)، فقدان تشکیلات کپسول کاذب در اطراف ضایعات (مشابه با آن چه که در فیبروئید‌ها دیده می‌شود). میکروسکوپیک: وجود بافت اندومتر در داخل میومتر (استروما بیش از بافت غده‌ای دیده می‌شود). واریاسیون‌های پرولیفراتیو سیکلی، در بافت بالغ‌تر دیده می‌شوند.

بررسی‌ها:

تشخیص: سونوگرافی ترانس ‌واژیان رحم و یا MRI، هیستروسکوپی و بررسی اولتراسونوگرافی، بافت شناسی بیوپسی اندومتر.

رد سایر موارد:

آزمایش خون: FBC (کاهش هموگلوبین)، آزمایش لخته

آزمایش ادرار: ßhCG (وجود بارداری را رد کنید).

سایر موارد: اسمیر سرویکس (وجود کانسر را رد کنید)، لاپاراسکوپی (اندومتریوز را رد کنید).

درمان:

تنها موارد علامت‌دار را درمان کنید.

درمان طبی:

1. آنتی فیبرینولیتیک (ترانس اگزامیک اسید¹)
2. دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) (نظیر مفنامیک اسید، که در درمان درد و خون ریزی موثر است)
3. آگونیست‌های GnRH (بوسرلین ²)
4. IUS (میرنا ³)
5. دارو‌های ضد بارداری ترکیبی خوراکی
6. پروژسترون (نظیر نورتی استرون ⁴)

درمان جراحی (در صورت عدم موفقیت در درمان طبی): هیسترکتومی شکمی همراه با حفظ تخمدان‌ها. در صورت وجود آدنومیوم، می توان ضایعه را به صورت موضعی برداشت.

عوارض:

آنمی. تغییرات بدخیمی همراه به سمت تشکیل آدنوکارسیوم (نادر).

پیش آگهی:

آدنومیوز به ندرت به درمان هورمونی جواب می دهد و بنابراین بیشتر زنان در نهایت، برای کنترل علایم نیازمند هیسترکتومی خواهند بود.