بی اختیاری ادرار زمانی رخ می دهد که فرآیند طبیعی ذخیره و دفع ادرار دچار اختلال می شود. چندین عامل موجب بروز این وضعیت می گردند. برخی فاکتورها نیز احتمال بروز بی اختیاری ادرار را بالا می برند. برخی از علل احتمالی موجب بی اختیاری موقت شده و برخی دیگری موجب بروز مشکل طولانی مدت می گردند. رفع علت بی اختیاری ادرار موجب درمان آن می شود.
علل بی اختیاری ادرار استرسی. بی اختیاری استرسی زمانی رخ می دهد که فشار داخل مثانه در حالی که با ادرار پر می شود، بیش از میزانی می گردد که مجرای ادرار بسته بماند. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را به خارج از بدن حمل می کند. افزایش فشار ناگهانی بر روی مثانه همانند خندیدن یا عطسه زدن می تواند موجب نشت ادرار به خارج از مجرای ادرار شود. در صورتی که عضلات کف لگن ضعیف بوده یا دچار آسیب شده و یا اسفنکتر مجرای ادرار (حلقه ماهیچه ای که مجرای ادرار را بسته نگه می دارد) آسیب دیده باشد، مجرای ادرار بسته نمی ماند. این مشکلات ممکن است در اثر عوامل زیر ایجاد شوند:
- آسیب ناشی از زایمان خصوصا اگر کودک به صورت طبیعی متولد شود.
- افزایش فشار بر روی شکم برای مثال در اثر بارداری یا چاقی
- آسیب به مثانه یا نواحی اطراف در طول جراحی همانند برداشت رحم زنان یا برداشت پروستات در مردان
- شرایط عصبی که مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهند همچون بیماری پارکینسون یا ام اس
- برخی اختلالات بافت پیوندی مانند سندرم اهلرز دانلوس
- مصرف برخی داروها
علل بی اختیاری ادرار اورژانسی. نیاز فوری و مکرر به دفع ادرار می تواند در اثر وجود مشکلی در ماهیچه های دتروسور دیواره های مثانه ایجاد شود. این ماهیچه ها با شل شدن خود موجب پر شدن مثانه از ادرار شده و سپس با انقباض موجب دفع ادرار از بدن می گردند. برخی مواقع ماهیچه های دتروسور بیش از حد منقبض شده و نیاز فوری به ادرار کردن را ایجاد می کنند. این حالت بیش فعالی مثانه نام می گیرد. علل انقباض بیش از حد:
- نوشیدن مقدار زیاد الکل یا کافئین
- دریافت اندک مایعات. این مسئله موجب جمع شدن ادرار غلیظ در مثانه می شود که می تواند به مثانه آسیب رسانده و موجب بروز علائم بیش فعالی مثانه گردد.
- یبوست
- شرایطی که مجاری ادراری تحتانی را تحت تاثیر قرار می دهند (مثانه و مجرای ادرار) همانند عفونت های مجاری ادراری یا وجود تومور در مثانه
- شرایط عصبی
- مصرف برخی داروها
علل بی اختیاری ادراری سرریزی. بی اختیاری ادرار سرریزی اغلب در اثر انسداد در مثانه ایجاد می شود. مثانه ممکن است به طور طبیعی از ادرار پر شود اما با توجه به وجود انسداد، فرد قادر به تخیله کامل حتی با تلاش بیشتر نیست. به طور هم زمان، فشار ناشی از ادراری که هنوز در مثانه باقی مانده است موجب نشت مکرر ادرار می گردد. انسداد مثانه در اثر بزرگ شدن غده پروستات، وجود سنگ مثانه و یبوست ایجاد می شود. بی اختیاری ادرار سرریزی همچنین در اثر انقباض ناکامل عضلات دتروسور بروز می کند؛ بدین معنی که مثانه هنگام دفع ادرار به طور کامل تخلیه نمی شود. در نتیجه مثانه دچار انبساط می گردد. علل عدم انقباض کامل این عضلات:
- وارد آمدن آسیب به اعصاب برای مثال در اثر جراحی بخشی از روده یا آسیب به نخاع
- مصرف برخی داروها توسط بیمار
علل بی اختیاری ادرار توتال. بی اختیاری ادرار توتال زمانی رخ می دهد که مثانه قادر به ذخیره ادرار نیست. این مشکل می تواند موجب دفع مقدار زیادی ادرار به صورت مداوم یا دفع اتفاقی ادرار یا نشت مکرر گردد. این نوع بی اختیاری در اثر وجود مشکل مادرزادی در مثانه، آسیب به نخاع بیمار (سیگنال های عصبی بین مغز و مثانه را مختل ساخته) و فیستول مثانه (وجود حفره کوچک تونل مانند که بین مثانه و ناحیه اطراف آن مانند واژن در خانم ها) ایجاد می شود.
داروهایی چون مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، دیورتیک ها، برخی ضد افسردگی ها، درمان جایگزین هورمون و آرام بخش ها موجب اختلال در ذخیره و دفع طبیعی ادرار می گردند یا مقدار آن را افزایش می دهند.
