کلومیفن سیترات دارویی است که اغلب به منظور تحریک تخمک گذاری در خانم هایی استفاده می شود که به طور نامنظم تخمک گذاری انجام می دهند و یا این که به آمنوره دچار هستند. کلومیفن همچنین منجر به القا و ایجاد بیش از یک فولیکول می گردد تا همراه با روش IUI برای درمان ناباروری استفاده شود که علت مشخصی برای آن تعریف نشده است. امکان تقویت بارداری با کلومیفن در بیمارانی نیز مطلوب می باشد که خواهان درمان های کم تهاجمی تر می باشند. برای تقویت احتمال بارداری با کلومیفن دوز استاندارد 50 تا 100 میلی گرم در روز به مدت یک دوره 5 روزه متوالی می باشد. برای افزایش احتمال بارداری با کلومیفن درمان در اوایل چرخه و معمولا در روز دوم تا پنجم بعد از آغاز قاعدگی شروع می شود، اگر چه درخانم هایی که تخمک گذاری انجام نمی دهند نیز آغاز درمان بدون وجود پریود خواهد بود. اگر خانمی پریود نشود با مصرف پروژستین خوراکی به مدت 5 تا 12 روز می تواند منجر به القای پریود شود.
بارداری با کلومیفن: مکانیسم
مکانیسم بارداری با کلومیفن به گونه ای است که کلومیفن با تاثیر بر غده هیپوفیز سبب تولید مقدار بیشتری از هورمون محرک فولیکول می گردد. افزایش مقدار این هورمون که به اختصار FSH نامیده می شود سبب تحریک بیش از یک فولیکول شده و هر فولیکول نیز دارای یک تخمک می باشد. مادامی که فولیکول رشد می کند استرادیول به جریان خون ترشح می شود. حدود یک هفته بعد از آخرین دوز کلومیفن، افزایش مقدار استرادیول سبب می شود تا غده هیپوفیز مقدار هورمون جسم زرد یا LH را افزایش دهد. افزایش مقدار این هورمون سبب آزاد سازی تخمک ها از فولیکول می شود. به این ترتیب احتمال بارداری با کلومیفن تقویت می گردد.
بارداری با کلومیفن: تعیین دوز
تعیین دوز کلومیفن در ایجاد تخمک گذاری بسیار حائز اهمیت می باشد. برای تقویت احتمال بارداری با کلومیفن می توان به الگوی قاعدگی فرد توجه داشت، از کیت های پیش بینی کننده تخمک گذاری استفاده کرد، مقدار پروژسترون خون را اندازه گیری نمود و یا به دمای بیزال بدن توجه کرد. اگر به منظور تقویت احتمال بارداری با کلومیفن تخمک گذاری در دوز 50 میلی گرم روی نداد، دوز کلومیفن سیترات تا 50 میلی گرم افزایش می یابد. افزایش دوز کلومیفن در هر چرخه به مقدار بیش از 200 میلی گرم در روز اغلب کمک کننده نخواهد بود و اگر تخمک گذاری در دوز 200 میلی گرم اتفاق نیفتد باید درمان دیگری مانند گنادوتروپین های تزریقی مورد توجه قرار گیرد. در برخی موارد برای تقویت احتمال بارداری با کلومیفن متخصص نازایی ترجیح می دهد داروی دیگری را نیز به رژیم درمانی بیافزاید تا تخمک گذاری روی دهد. بسته به زمان چرخه قاعدگی، در زمان تخمک گذاری مخاط دهانه رحم به نحوی است که امکان عبور اسپرم را فراهم می کند اما در سایر اوقات غلظت مخاط دهانه رحم به گونه ای است که همانند یک سد مانع عبور اسپرم می گردد. استروژن پیش از تخمک گذاری مخاط را رقیق تر کرده و امکان حرکت مساعد اسپرم در مخاط دهانه رحم را تقویت می کند. در برخی خانم ها ممکن است کلومیفن بر مخاط دهانه رحم تاثیر بگذارد و آن را غلیظ تر کند. برای غلبه بر این مشکل و تقویت احتمال بارداری با کلومیفن ممکن است از روش IUI نیز همراه با کلومیفن استفاده شود. در 80 درصد موارد اگر بیمار به درستی انتخاب شود احتمال بارداری با کلومیفن افزایش می یابد. به هر حال اگر بارداری با کلومیفن در مدتی کمتر از 6 چرخه روی ندهد دیگر استفاده از این گزینه چندان مناسب نخواهد بود. به منظور تقویت احتمال بارداری با کلومیفن توجه داشته باشید که این دارو در خانم هایی که به دلیل اختلال در هیپوتالاموس دچار تخمک گذاری های نامنظم می شوند یا مقدار استروژن کمی دارند انتخاب مناسبی نمی باشد. همچنین به منظور تقویت احتمال بارداری با کلومیفن توصیه می شود تا در صورت اضافه وزن، وزن خود را کاهش دهید.
