مشکلات پا در بین افراد مبتلا به دیابت بسیار شایع می باشد. در شرایط وخیم ممکن است نیاز به قطع انگشتان یا بخشی از پا وجود داشته باشد. اما خوشبختانه با مراقبت مناسب عفونت پای دیابتی احتمال بروز عوارض بسیار خطرناک کاهش می یابد. در طول زمان دیابت منجر به بروز آسیب عصبی می گردد که به این عارضه نوروپاتی دیابتی اطلاق می گردد. نوروپاتی دیابتی منجر به احساس درد و سوزن سوزن شدن در انگشتان پا می شود. بالا بودن قند خون در طولانی مدت سبب آسیب به عروق خونی و کاهش جریان خون در پاها می گردد. گردش خون نامناسب پوست را تضعیف کرده و منجر به ایجاد زخم ها و اختلال در بهبود آن ها می گردد. در موارد شدید ممکن است عفونت های عمیق پوستی و عفونت استخوانی روی دهد. در موارد شدید، عفونت پای دیابتی هرگز بهبود نمی یابد. برخی باکتری ها و قارچ ها با وجود افزایش مقدار قند خون شروع به رشد می کنند و این امر نیز شرایط را دشوار تر می سازد. 5 درصد افراد مبتلا به عفونت پای دیابتی در نهایت ناچار به انجام قطع عضو می شوند. افزایش قند خون در طول زمان به عصب پا نیز آسیب می رساند و توانایی فرد را در درک فشار و درد کاهش می دهد. در موارد نادر آسیب عصبی حاصل از دیابت منجر به تضعیف ماهیچه های پا و ایجاد تغییر در شکل پا می گردد. این تغییر شکل با احساس قرمزی، گرما و تورم آغاز می گردد. در ادامه استخوان ها تغییر شکل داده و یا شکسته می شوند. عفونت می تواند منجر به بروز زخم های عمقی گردد. اگر عفونت و زخم های پا با درمان مناسب بهتر نشوند در آن صورت قطع عضو انجام می گردد تا از انتشار عفونت به سایر بخش های بدن اجتناب شود. بنابراین مراقبت از زخم پای دیابتی در پیشگیری از بروز عفونت پای دیابتی شدید بسیار مهم است. در صورت ایجاد برش، تاول و یا کبودی در پا که بعد از چند روز علائمی از بهبود در آن دیده نشود، در صورتی که پوست پا شروع به قرمز شدن یا دردناک شدن نمود، همچنین در صورتی که عفونت پا رو به سیاهی گذاشته باشد و بوی بدی از آن به مشام برسد فورا به متخصص خود مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید حداقل به طور سالیانه برای معاینه پا و پیشگیری از عفونت پای دیابتی به نزد پزشک خود مراجعه کنید. در موارد زیر حتما برای معاینه منظم پای دیابتی به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:
- ایجاد تغییراتی در شکل پا
- عدم احساس در پاها
- ابتلا به بیماری شریان محیطی
- وجود سابقه پای دیابتی و قطع عضو
کنترل قند خون احتمال نفروپاتی دیابتیک و عفونت پای دیابتی را کاهش می دهد. تقویت گردش خون از دیگر مواردی است که در مراقبت از عفونت پای دیابتی بسیار اهمیت دارد. به این منظور می توانید به نکات زیر توجه داشته باشید:
- به هنگام نشستن پای خود را کمی بالاتر از سطح بدن قرار دهید
- از پوشیدن کفش های تنگ خودداری کنید
- به لحاظ فیزیکی فعال باشید
- سیگار نکشید
در بحث درمان عفونت پای دیابتی گزینه های درمانی بر اساس شدت زخم و عفونت تعیین می گردد. اولین نکته درمانی رعایت رژیم غذایی مناسب و کنترل مناسب قند خون می باشد. اگر زخم پای دیابتی عفونی شده باشد آنتی بیوتیک تجویز خواهد شد. تمیز نگاه داشتن و تعویض مناسب پانسمان در درمان عفونت پای دیابتی بسیار اهمیت دارد. اگر عفونت پای دیابتی به لایه های عمیقی نفوذ کند درمان با آنتی بیوتیک تزریقی انجام می گردد. در برخی بیماران مبتلا به عفونت پای دیابتی اگر فاکتور خطری مانند بیماری عروقی محیطی در میان باشد ممکن است برای درمان نیاز به انجام برخی جراحی ها وجود داشته باشد. چندین رویکرد آزمایشی نیز برای درمان عفونت پای دیابتی در دست مطالعه قرار دارد. استفاده از بانداژ سنتتیک، استفاده از پوست کشت داده شده آزمایشگاهی، استفاده از ترکیباتی برای تحریک سلول هایی که در بهبود زخم نقش دارند، تحریک الکتریکی و قرار گرفتن در معرض مقدار بالای اکسیژن از جمله مواردی است که برای درمان عفونت پای دیابتی در دست مطالعه قرار دارد. احتمال ایجاد عفونت پای دیابتی در بیماران مبتلا به دیابت بسیار بالا است اما با مراقبت مناسب می توان احتمال ایجاد عفونت پای دیابتی را کاهش داد. در این میان توجه به نکاتی مانند موارد زیر می تواند بسیار موثر باشد:
- پای خود را به طور روزانه معاینه کنید.
- پای خود را به طور روزانه با آب و صابون شستشو دهید و با یک حوله تمیز خشک نمایید.
- ناخن های خود را به طور مناسب کوتاه نگاه دارید.
- از کفش های مناسب و راحت استفاده کنید.
- پای خود را از سرما و گرمای شدید محافظت کنید.
- از خوابیدن در کنار منبع گرمائی مثل بخاری و استفاده از کرسی جدا خودداری فرمایید.
- برای راه رفتن بر روی موکت، فرش، سرامیک و پارکت از دمپایی طبی استفاده نمایید.
دکتر امیر منصور کلالی
برگرفته از: وبسایت های
https://www.niddk.nih.gov
https://www.uptodate.com
