در بیشتر موارد درمان فیشر مقعدی (شقاق) با اقداماتی چون افزایش مصرف فیبر و مایعات و بدین ترتیب نرم کردن مدفوع اتفاق می افتد. نشستن در آب گرم برای 10 تا 20 دقیقه چند بار در روز خصوصا بعد از اجابت مزاج اسفنکتر (حلقه ماهیچه ای اطراف مقعد) را شل کرده و به درمان فیشر مقعد کمک می کند. اگر علائم فیشر مقعدی ادامه یابند، بیمار به اقدامات درمانی بیشتری نیاز دارد.
درمان غیر جراحی
دکتر امیر هژبر کلالی جراح عمومی عنوان می دارند از جمله اقدامات اولیه توصیه به مصرف ملین ها است (Laxative) و همچنین در نظر گرفتن رژیم غذایی سرشار از فیبر و انواع ملین که مدفوع شل شود. این اقدام برای یک بازه زمانی طولانی 2 تا 3 ماه توصیه می شود.
پزشک ممکن است اقدامات زیر را برای درمان فیشر مقعدی توصیه کند:
- استفاده موضعی از نیتروگلیسیرین. به منظور کمک به افزایش جریان خون به فیشر، افزایش میزان بهبودی و کمک به شل شدن اسفنکتر مقعد. نیتروگلیسیرین عموما زمانی یک انتخاب درمانی محسوب می شود که روش های دیگر موثر نباشند. عوارض جانبی این دارو برای درمان فیشر مقعدی شامل سردرد است که ممکن است شدید باشد.
- کرم های بی حسی موضعی همانند لیدوکائین هیدروکلرید در رفع درد شقاق موثر است.
- تزریق بوتولینوم توکسین نوع آ (بوتاکس) که با فلج کردن ماهیچه اسفنکتر مقعدی و رفع اسپاسم ها (انقباضات ناگهانی) به درمان فیشر مقعدی کمک می کند.
- داروهای فشار خون همانند نیفدیپین خوراکی یا دیلتیازم که به شل شدن ماهیچه اسفنکتر کمک می کنند. این داروها ممکن است به صورت خوراکی یا موضعی مصرف شوند و زمانی که نیتروگلیسیرین موثر نیست و یا موجب بروز عوارض جانبی می شود، برای درمان فیشر مقعدی به کار رود.
دکتر امیر هژبر کلالی جراح عمومی اظهار می دارند که اخیرا تزریق موضعی انواع بوتاکس در اسفنکتر داخلی نتایج خوبی بهمراه داشته است، ولی درمان قطعی نمی باشد.
درمان به کمک جراحی
اگر سایر گزینه ها در درمان فیشر مقعدی موثر نباشند و یا علائم بیمار شدید باشند، جراحی شقاق توصیه می شود. جراحی فیشر موثرترین روش برای درمان فیشر مقعدی خصوصا در موارد مزمن محسوب می شود؛ به گونه ای که بیش از 90 درصد افراد شاهد نتایج مثبتی در طولانی مدت بوده اند. با این حال، جراحی شقاق عوارضی را به دنبال دارد. روش های مختلفی برای جراحی فیشر مقعدی در دسترس هستند.
اسفنکتروتومی لترال
اسفنکتروتومی لترال شامل ایجاد یک برش کوچک در حلقه ماهیچه ای احاطه کننده مقعد (اسفنکتر داخلی) به منظور کمک به کاهش فشار در کانال مقعدی است که توسط پزشک متخصص جراح عمومی انجام می شود. این کار امکان بهبودی را برای فیشر مقعدی فراهم می کند و احتمال بروز فیشرهای بیشتر را کاهش می دهد. این یک جراحی کوتاه و نسبتا ساده است که معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد؛ این بدین معنی است که بیمار در طول جراحی خواب است. بیمار معمولا در همان روز جراحی می تواند به منزل بازگردد.
اسفنکتروتومی لترال یکی از موثرترین روش های درمان شقاق است و درصد موفقیت بالایی دارد. بیشتر افراد ظرف 2 تا 4 هفته به طور کامل بهبود می یابند. در حدود یک نفر از هر 20 نفری که این جراحی را برای درمان فیشر مقعدی انجام می دهند ممکن است در اثر آسیب به ماهیچه های مقعدی به طور موقت بی اختیاری مدفوع را تجربه کنند.
با این حال، این عارضه معمولا خفیف است به گونه ای که فرد نمی تواند از خروج گاز جلوگیری کند. این بی اختیاری معمولا تا چند هفته بعد از جراحی فیشر مقعدی ادامه می یابد و بتدریج بهبودی حاصل می گردد.
فلپ های پیشرفته مقعدی
فلپ های پیشرفته مقعدی شامل برداشت بافت سالم از بخش دیگری از بدن و استفاده از آن برای ترمیم شقاق و بهبود جریان خون به محل فیشر است. این روش برای درمان فیشر مقعدی مزمن که در اثر بارداری یا آسیب به کانال مقعدی ایجاد شده است، توصیه می شود.
