خونریزی گوارشی هر نوع خونریزی است که از مجاری گوارشی آغاز می شود. خونریزی گوارشی بیشتر از این که خود یک بیماری باشد، نشانه ای از یک بیماری است. خونریزی گوارشی حاد به صورت ناگهانی آغاز می شود و در برخی مواقع ممکن است شدید باشد. خونریزی گوارشی مزمن خونریزی خفیفی است که ممکن است برای مدت طولانی به طول انجامد یا گاها بروز کند.
تشخیص خونریزی گوارشی
برای تشخیص خونریزی گوارشی، متخصص داخلی و گوارش ابتدا بر اساس سابقه پزشکی (داروهای مصرفی بیمار) و سابقه خانوادگی، معاینه فیزیکی و تست های تشخیصی محل خونریزی را مشخص می کند.
تشخیص خونریزی گوارشی: معاینه فیزیکی
در طول معاینه فیزیکی برای تشخیص خونریزی گوارشی پزشک اقدامات زیر را انجام می دهد:
- معاینه بیمار
تشخیص زخم های گوارشی: تست های تشخیصی
بسته به علائم بیمار، پزشک یک یا چند تست تشخیصی را برای تایید تشخیص خونریزی گوارشی و همچنین شناسایی محل خونریزی توصیه می کند.
تشخیص خونریزی گوارشی: تست های آزمایشگاهی
تست های آزمایشگاهی که می توانند در تشخیص خونریزی گوارشی کمک کننده باشند عبارتند از:
- آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع بررسی نمونه مدفوع بیمار است. آزمایشگاه ظرفی را برای جمع آوری نمونه مدفوع به منظور تشخیص خونریزی گوارشی در اختیار بیمار قرار می دهد. آزمایش مدفوع می تواند در تشخیص خونریزی گوارشی مخفی یا پنهان کمک کننده باشد.
- آزمایش خون. مسئول نمونه گیری آزمایشگاه نمونه خون را از شما می گیرد. آزمایش خون در تشخیص میزان خونریزی گوارشی و احتمال ابتلا به آنمی کمک کننده است.
تشخیص خونریزی گوارشی: شستشوی معده
شستشوی معده روشی برای تشخیص خونریزی گوارشی است که در آن پزشک لوله ای از طریق بینی یا دهان وارد معده بیمار می کند تا برای تعیین محل احتمالی خونریزی گوارشی، محتویات معده را تخلیه کند. پزشک همچنین ممکن است از این روش برای آماده کردن بیمار برای تست های تشخیصی دیگر در موارد خونریزی شدید و حاد استفاده کند. پزشک این روش را برای تشخیص خونریزی گوارشی در مرکز جراحی سرپایی یا بیمارستان انجام می دهد. در طی این آزمایش بیمار جهت بیحسی گلو، دارو دریافت می کند.
تشخیص خونریزی گوارشی: آندوسکوپی
روش های آندوسکوپی شامل وارد کردن یک لوله به دستگاه گوارش بیمار می شوند. یک روش آندوسکوپی برای تشخیص خونریزی گوارشی، به متخصص داخلی و گوارش در تعیین محل خونریزی گوارشی و علت آن کمک می کند. پزشکان اغلب از آندوسکوپی فوقانی و کولونوسکوپی جهت تشخیص خونریزی گوارشی در موارد حاد در مجاری گوارشی فوقانی تحتانی استفاده می کنند.
- آندوسکوپی فوقانی. در آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص خونریزی گوارشی، پزشک متخصص آندوسکوپ را از مری به سمت داخل معده و دوازدهه بیمار پایین می برد. این کار در بیمارستان یا مرکز جراحی سرپایی انجام می گیرد. بیمار داروی بیحس کننده برای بیحسی گلو و یک داروی آرام بخش خفیف برای کمک به آرامش در طول آندوسکوپی برای تشخیص خونریزی گوارشی، دریافت می کند.
- کولونوسکوپی. کولونوسکوپی روشی است که در آن پزشک متخصص داخلی و گوارش از یک لوله نازک، بلند و منعطف با یک دوربین کوچک در انتهای آن به نام کولونوسکوپ برای مشاهده داخل رکتوم و کولون استفاده می کند. این کار در بیمارستان یا مرکز جراحی سرپایی انجام می شود. برای انجام این روش، بیمار داروی ضد درد، بیحسی یا آرام بخش دریافت می کند. با این روش برای تشخیص خونریزی گوارشی، پزشک می تواند علاوه بر مشاهده درمان خونریزی گوارشی را نیز انجام دهد.
- سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر. در این روش برای تشخیص خونریزی گوارشی، پزشک از یک لوله باریک و منعطف که دارای نور و دوربین کوچک در انتهای خود است به نام سیگموئیدوسکوپ برای مشاهده داخل رکتوم و سیگموئید و همچنین درمان خونریزی گوارشی استفاده می کند. این روش ممکن است در مطب متخصص، مرکز جراحی سرپایی یا بیمارستان انجام گیرد. در انجام این روش برای تشخیص خونریزی گوارشی بیمار نیازی به بیحسی ندارد.
دکتر فرهاد فرهمند متخصص داخلی توضیحات زیر را ارائه می نمایند:
مواردی که لازم است بیماران جهت آندوسکوپی مراجعه کنند:
- احساس ناراحتی سر دل (درد، نفخ، ترش کردن، سوزش)
- عدم بهبودی مشکلات معده 7 روز پس از درمان
- دلدردی که شب بیمار را از خواب بیدار می کند.
- عود مجدد ناراحتی معده یکماه پس از درمان
- سابقه زخم اثنی عشر یا زخم معده در بستگان درجه اول
- سابقه کانسر معده در بستگان درجه اول
- کسانی که تست میکروب مثبت داشته اند و پس از یک دوره درمان هنوز احساس ناراحتی می کنند.
- بررسی علت کم خونی، استفراغ های مکرر، مشکل در بلع غذا
آمادگی لازم جهت آندوسکوپی
حداقل 6 ساعت قبل از انجام آندوسکوپی هیچگونه غذایی مصرف نشود.
مواردی که لازم است دستگاه گوارش تحتانی بررسی گردد. (کولونوسکوپی)
- خونریزی از مقعد
- خون در مدفوع
- اسهال بیشتر از 6 هفته
- وجود بیماری های روده بزرگ (پولیپ - کانسر) در افراد درجه اول
- بررسی علت کم خونی
