علل ایجاد گواتر
غده تیروئید دو هورمون اصلی تیروکسین (T4) تری یودوتیرونین (T3) را تولید می کند، این هورمون ها توسط جریان خون در قسمت های مختلف بدن گردش پیدا کرده و به تنظیم متابولیسم بدن کمک می کنند. آنها میزان استفاده بدن از چربی ها و کربوهیدرات ها را تنظیم کرده، دمای بدن را کنترل کرده، بر ضربان قلب تاثیر گذاشته و به تنظیم تولید پروتئین ها کمک خواهند کرد.
غده تیروئید همچنین کلسیتونین را نیز تولید می کند. هورمونی که به تنظیم مقدار کلسیم در خون کمک می کند. غده هیپوفیز و هیپوتالاموس میزان تولید و آزادسازی این هورمون ها را کنترل می کنند. این فرآیند زمانی آغاز می شود که هیپوتالاموس –که در ناحیه ای در پایه مغز قرار گرفته و به عنوان یک ترموستات برای سیستم بدن عمل می کند-به غده هیپوفیز سیگنالی می فرستد تا هورمونی به نام هورمون محرک تیروئید(TSH) را تولید کند. غده هیپوفیز –که در قسمت پایه مغز قرار گرفته است- مقدار مشخصی هورمون محرک تیروئید بر اساس میزان تیروکسین و T3 موجود در خون تولید می کند. غده تیروئید نیز بر اساس میزان TSH دریافتی از غده هیپوفیز تولید هورمون های خود را تنظیم می کند.
ابتلا به گواتر ضرورتا بدین معنی نیست که غده تیروئید کار خود را به درستی انجام نمی دهد. حتی زمانی که تیروئید بزرگ شده باشد، میزان و تولید هورمون توسط این غده در محدوده طبیعی است. با این وجود در مواردی ممکن است میزان تولید تیروکسین یا T3 توسط این غده بسیار کم یا بسیار زیاد باشد. برخی عوامل سبب بزرگ شدن غده تیروئید می شوند. رایجترین این عوامل عبارتند از:
- کمبود ید: ید ماده ضروری جهت تولید هورمون های تیروئیدی است که در وحله اول در آب دریاها و خاک نواحی ساحلی یافت می شود. در کشورهای در حال توسعه، افرادی که دور از دریاها یا در ارتفاعات زندگی می کنند ممکن است در اثر بزرگ شدن تیروئید حین تلاش برای جذب ید دچار گواتر شوند. کمبود ید اولیه ممکن است در اثر پیروی از رژیم غذایی غنی از غذاهای مهارکننده هورمون مانند کلم، گل کلم و کلم بروکلی تشدید شود. با وجود اینکه کمبود ید در رژیم غذایی از علل اصلی ابتلا به گواتر در بسیاری از بخش های جهان است، این عامل در کشورهایی که ید به صورت مرتب به نمک های خوراکی و سایر غذاها اضافه می شود قابل توجه نیست.
- بیماری گریو: برخی اوقات گواتر زمانی رخ می دهد که غده تیروئید مقدار بسیار زیادی هورمون تیروئید تولید کند (هایپرتیروئیدیسم). در بیماری گریو، آنتی بادی هایی که توسط سیستم ایمنی بدن تولید شده اند به اشتباه به غده تیروئید حمله می کنند و سبب تولید بیش از حد تیروکسین توسط این غده می شوند. تحریک بیش از حد فعالیت غده تیروئید سبب تورم آن می شود.
- بیماری هاشیموتو: گواتر ممکن است در نتیجه کاهش فعالیت تیروئید (هایپوتیروئیدیسم) رخ دهد. مانند بیماری کریو، بیماری هاشیموتو نیز نوعی بیماری خودایمنی است. اما به جای تولید مقدار بسیار زیاد هورمون توسط غده تیروئید آسیب ناشی از بیماری هاشیموتو سبب کاهش تولید هورمون توسط غده تیروئید می شود. با ردیابی کاهش میزان هورمون در خون، غده هیپوفیز TSH بیشتری برای تحریک غده تیروئید تولید می کند که سبب بزرگ شدن و تورم غده تیروئید می شود.
- گواتر چندندولی: در این بیماری، چندین توده جامد یا مملو از مایع به نام ندول در دو طرف غده تیروئید ایجاد می شود که در نهایت سبب بزرگ شدن غده می شود.
- التهاب: تیروئیدیت یک نوع بیماری التهابی است که سبب درد و تورم غده تیروئید می شود. این بیماری سبب تولید بیش از حد یا کمتر از حد معمول تیروکسین می شود.
- بارداری: هورمونی با نام گونادوتروپین کوریونیک انسانی، هورمونی است که طی بارداری در بدن تولید می شود و سبب می شود غده تیروئید اندکی بزرگتر شود.
- سرطان تیروئید: سرطان تیروئید در مقایسه با ندول های خوش خیم تیروئید شیوع کمتری دارد. بیوپسی از ندول های تیروئید در تشخصیص سرطانی بودن آنها دقت بالایی دارد.
- ندول های منفرد تیروئید: در این موارد، یک ندول منفرد در یک بخش از غده تیروئید ایجاد می شود. اغلب ندول ها غیرسرطانی هستند (خوش خیم) و منجر به ایجاد سرطان نمی شوند.
