تعریف:
خونریزیهای شدید قاعدگی، در غیاب پاتولوژی مشخص.
اتیولوژی:
- عدم وجود تخمک گذاری: عدم تکامل فولیکولها و افزایش سطوح پروژسترون، منجر به هیپرپلازی کیستیک اندومتر (تحریک بی وقفه استروژن) می شود.
- وجود تخمک گذاری: اختلال در متابلیسم پروستاگلاندین، منجر به افزایش سطوح پروستاگلاندین E2 (وازودیلاتور) و کاهش سطوح پروستاگلاندین F2a (منقبض کنندهء عروق) خواهد شد.
ریسک فاکتورها:
دو طیف انتهایی سن باروری (عدم تخمک گذاری)، احتمالا با چاقی و اضافه وزن نیز در ارتباط است.
اپیدمیولوژی:
در موارد بدون تخمک گذاری، در 20 درصد و در موارد وجود تخمک گذاری، در 80 درصد از موارد دیده می شود.
شرح حال:
- منوراژی بسیار شدید و ناتوان کننده
- دفع لخته
- قاعدگیهای نامنظم
- علایم سندرم تخمدان پلی کیستیک
معاینه بالینی:
علایم آنمی. در بیشتر موارد، یافتهءغیر طبیعی در معاینه شکم و لگن وجود ندارد.
پاتولوژی:
سیکلهای بدون تخمک گذاری؟ هیپرپلازی کیستیک غدد اندومتر رحم (افزایش ضخامت اندومتر، همراه با اتساع کیستی غدد اندومتر و هیپرتروفی اپی تلیوم استوانهای).
ارزیابیها:
تشخیص، بر اساس رد سایر عوامل است.
- آزمایشات خونی: هموگلوبین (از نظر وجود آنمی)، (کاهش تعداد پلاکتها به ندرت دیده می شود)، مطالعات انعقادی (نظیر سابقه خانوادگی مثبت اختلال انعقادی، به ویژه در صورتی که بلافاصله بعد منارک دیده شوند)، سطوح فریتین سرم، TSH، (تنها در صورت وجود علایم اختلالات تیروئیدی اندازه گیری می شود).
- اولتراسونوگرافی؟ بررسی از نظر سندرم تخمدان پلی کیستیک، فیبروئید و غیره.
- انجام هیستروسکوپی و بیوپسی اندومتر در صورت لزوم.
درمان:
اطمینان بخشی به بیمار و توصیه به کاهش وزن.
درمان دارویی: استفاده از مهار کنندههای سنتز پروستاگلاندین (مفنامیک اسید)، داروهای ضد فیبرینولیتیک (Tranexamic Acid)، داروهای ضد بارداری خوراکی، ابزارهای داخل رحمی حاوی پروژسترون نظیر میرنا¹، ترکیبات پروژسترونی.
درمان جراحی: برداشتن اندومتر و یا هیسترکتومی در صورت لزوم.
عوارض: آنمی فقر آهن، اختلالات فردی- اجتماعی.
پیش آگهی:
اغلب در زنان جوانتر، به وسیلهء درمان دارویی قابل کنترل است، با وجود این، درمان جراحی، ممکن است در زنان مسنتر و دارای فرزند، ارجح باشد.
1- Mirena
کتاب: مروری سریع بر بیماری های زنان و مامایی
نوشته: میشا داتا، لوئیس رندال، نانومی هولمز
ترجمه: دکتر سارا آرین مهر
زیر نظر: دکتر فاطمه قائم مقامی (استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران)