بیماری رزوس شرایطی است که طی آن آنتی بادی هایی در بدن خانم باردار تولید می شود. این آنتی بادی ها منجر به نابودی سلول های قرمز خونی جنین می شود. بیماری رزوس ضرری برای مادر ندارد اما می تواند منجر به آنمی و ایجاد زردی در نوزاد شود. بیماری رزوس تنها زمانی اتفاق می افتد که گروه خونی مادر فاقد فاکتور rh باشد اما جنین دارای فاکتور rh باشد. وقتی خون مادر در تماس با خون rh مثبت قرار بگیرد در آن صورت واکنش حساسیتی ایجاد می شود. معمولا مادر در اثر بارداری قبلی در تماس با گروه خونی rh مثبت قرار می گیرد. بدن مادر شروع به تولید آنتی بادی می کند. این آنتی بادی سلول های خونی را بیگانه تشخیص داده و به آن ها حمله می کند. در بارداری های بعدی در صورتی که گروه خونی جنین rh مثبت باشد در آن صورت آنتی بادی های تولید شده در بدن مادر از جفت عبور کرده و منجر به ایجاد بیماری رزوس در جنین می گردد. آنتی بادی ها به سلول های قرمز خونی جنین حمله کرده و این شرایط تا چند ماه بعد از تولد نیز ادامه خواهد داشت.
برای پیشگیری از بیماری رزوس دارویی به نام ایمونوگلوبولین تزریقی دریافت می شود. در غربالگری های پریناتال انجام آزمایش خون برای تعیین فاکتور rh ضروری می باشد. اگر مادر فاقد این فاکتور باشد در آن صورت ایمونوگلوبولین را دریافت می کند. اگر چنانچه مادر در بارداری قبلی نسبت به ایمونوگلوبولین آنتی بادی ساخته باشد در آن صورت تزریق این دارو کمکی نخواهد کرد و در این شرایط باید بارداری بیش از حد معمول مانتیور گردد و حتی کنترل جنین تا بعد از زایمان نیز باید ادامه داشته باشد.
اگر بیماری رزوس در جنین ایجاد شود در آن صورت درمان بستگی به شدت بیماری رزوس خواهد داشت. در برخی موارد ممکن است برای درمان بیماری رزوس نیاز به دریافت خون در جنین متولد نشده وجود داشته باشد. بعد از زایمان نیز درمان بیماری رزوس با استفاده از روشی به نام فوتوتراپی، تزریق خون و تزریق آنتی بادی های وریدی ادامه دارد تا از تخریب سلول های قرمز خونی اجتناب شود. تزریق خون و فوتوتراپی کمک می کند تا فرایند دفع بیلی روبین تسریع شود. بیلی روبین ماده ای است که در اثر تجزیه سلول های قرمز خون ایجاد می گردد. در فوتوتراپی نوزاد تازه متولد شده زیر لامپ هالوژن یا فلوروسنت قرار می گیرد در حالی که چشم های او محافظت می گردد. نوری که توسط پوست در طول فوتوتراپی جذب می شود مقدار بیلی روبین موجود در خون نوزاد را با فرایندی به نام فوتواکسیداسیون کاهش می دهد. به این ترتیب اکسیژن به بیلی روبین اضافه شده و از این طریق در آب حل می شود و در نهایت کبد راحت تر می تواند بیلی روبین را از بدن دفع کند. در طول فوتوتراپی مایعاتی نیز به صورت وریدی به جنین داده می شود تا ادرار بیشتری به منظور دفع بیلی روبین تولید شود. با استفاده از فوتوتراپی نیاز به تزریق خون تا حدی کاهش خواهد یافت. در برخی موارد مقدار بیلی روبین به اندازه ای بالا است که نیاز به تزریق خون وجود دارد. در طول این روش درمان بیماری رزوس، خون نوزاد با خون مناسب جایگزین می شود. این فرایند کمک می کند تا مقداری از بیلی روبین موجود در خون همچنین آنتی بادی هایی که سبب بیماری رزوس شده از بین برود. در برخی شرایط تزریق خون زمانی انجام می شود که جنین هنوز در رحم مادر قرار دارد. در این روش سوزنی از طریق شکم مادر به سمت بند ناف وارد می شود و سپس خون تازه به جنین تزریق می گردد. فرایند وارد شدن سوزن نیز با استفاده از سونوگرافی هدایت می شود. در این شرایط از بی حسی موضعی و کمی خواب آور ممکن است استفاده شود تا هم مادر ریلکس شده و هم جنین به هنگام تزریق خون حرکت زیادی نداشته باشد. این روش درمان بیماری رزوس احتمال بروز سقط را به دنبال دارد.
اگر بیماری رزوس درمان نشده باقی بماند در آن صورت ممکن است منجر به مرده زایی شود. در برخی موارد بیماری رزوس می تواند منجر به آسیب مغزی، دشواری در یادگیری، ناشنوایی و نابینایی شود. اما درمان بیماری رزوس در اغلب موارد امیدوار کننده است و احتمال بروز عوارض بیماری رزوس بسیار اندک است.
