فشار خون در بارداری
وقتی فشار خون در بارداری روی دهد ممکن است تاثیرات منفی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. فشار خون در بارداری می تواند مشکلاتی را در طول زایمان و پس از آن به دنبال داشته باشد. فشار خون بالا که با اصطلاح هایپرتنشن شناخته می شود در 6 تا 8 درصد همه بارداری ها در بازه سنی 20 تا 44 سال قابل درمان می باشد. عوارض ناشی از فشار خون در بارداری در سال های اخیر بسیار شایع شده است. صرف نظر از این که فشار خون در بارداری مزمن بوده و یا در بارداری روی داده است احتمال بروز عوارضی مانند پره اکلامپسی، اکلامپسی، سکته مغزی، القای زایمان و جدا شدگی جفت از دیواره رحم وجود دارد. فشار خون در بارداری عوارضی را نیز برای جنین به همراه دارد. زمانی که عروق خونی تنگ شود غذا و اکسیژن رسانی به جنین مختل می گردد، این عارضه ممکن است زایمان زودرس را به همراه داشته باشد (زایمان زودرس قبل از هفته 37 بارداری روی می دهد). همچنین احتمال وزن اندک نوزاد هنگام زایمان به دنبال فشار خون در بارداری وجود دارد. اما خوشبختانه تمامی این عوارض با کنترل فشار خون در بارداری قابل پیشگیری می باشد. بهبود آموزش بیماران گام موثری در کنترل فشار خون در بارداری می باشد.
انواع فشار خون در بارداری
فشار خون در بارداری می تواند در شرایط و زمان های متفاوتی قبل و در طول بارداری روی دهد. پره اکلامپسی یکی از انواع فشار خون در باردای می باشد که در آن فشار خون مادر معمولا برابر یا بالای 140 بر 90 میلی متر جیوه می باشد. این فشار خون باید حداقل با فاصله زمانی 4 ساعت وجود داشته باشد. همچنین ممکن است خانمی که قبلا سابقه فشار خون بالا نداشته فشار خونی برابر یا بیش از 160 بر 110 میلی متر جیوه داشته باشد. فاکتورهای خطر پره اکلامپسی عبارت است از:
- تجربه اولین زایمان
- سابقه پره اکلامپسی در بارداری های قبلی
- سابقه ابتلا به هایپرتنشن مزمن
- ابتلا به بیماری های مزمن کلیوی
- سابقه ابتلا به ترمبوفیلی (افزایش لخته خون در عرق خونی)
- بارداری چند قلو
- انجام آی وی اف
- سابقه خانوادگی در ابتلا به پره اکلامپسی
- ابتلابه دیابت نوع یک یا دو
- چاقی
- لوپوس (نوعی بیماری خود ایمنی می باشد)
- افزایش سن مادر (سنین بالای 40 سال)
وقوع این نوع از فشار خون در بارداری با دفع پروتئین در ادرار و احتمالا اختلال در ارگان ها همراه می باشد. برخی از مشکلات ناشی از پره اکلامپسی عبارت است از:
- کاهش تعداد پلاکت ها
- اختلال در عملکرد کبد و کلیه که منجر به اضافه وزن ناگهانی، تورم در صورت، دست ها و بخش بالایی شکم می شود
- تجمع مایعات در ریه به نحوی که تنفس دشوار می گردد
- تغییراتی در میدان دید
- سردرد شدید، تهوع و استفراغ
پره اکلامپسی معمولا بعد از هفته 20 بارداری تشخیص داده می شود و اغلب نزدیک به زمان زایمان مشخص می گردد. در موارد نادر احتمال بروز پره اکلامپسی بعد از زایمان وجود دارد. ممکن است پره اکلامپسی بعد از زایمان در خانم هایی روی دهد که سابقه ابتلا به پره اکلامپسی نداشته اند. علائم پره اکلامپسی بعد از زایمان مشابه با پره اکلامپسی در بارداری می باشد، اما این علائم معمولا 48 ساعت بعد از زایمان روی می دهد. احتمال وقوع این علائم 6 هفته بعد از زایمان نیز وجود دارد. اگر پره اکلامپسی با بروز تشنج همراه باشد (بدون این که سابقه تشنج در مادر وجود داشته باشد) اکلامپسی نامیده می شود.
فشار خون در بارداری می تواند از نوع مزمن باشد، به این معنی که فشار خون بالا حداقل 20 هفته قبل از بارداری روی داده باشد (فشار خونی برابر یا بیش از 140 بر 90 میلی متر جیوه). ممکن است فشار خون مزمن با پره اکلامپسی در بارداری توام باشد. این نوع فشار خون در بارداری زمانی روی می دهد که فشار خون فرد باردار کمتر از 160 بر 110 میلی متر جیوه می باشد و دفع پروتئین در ادرار بعد از هفته 20 مشخص می گردد یا اینکه قبل از هفته 20 بارداری دفع پروتئین در ادرار به همراه مشکلات ارگانی روی می دهد.
در میانه ها یا اواخر بارداری احتمال وقوع نوعی از فشار خون در بارداری وجود دارد که با عنوان هایپرتنشن بارداری شناخته می شود (فشار خون بیش از 140 بر 90 میلی متر جیوه)، در این شرایط دفع پروتئین در ادرار دیده نمی شود. این نوع فشار خون در بارداری معمولا بعد از هفته 20 و یا نزدیک به زایمان مشخص می گردد همچنین پس از زایمان نیز از بین می رود. اما در مورد این افراد احتمال ابتلا به فشار خون مزمن در آینده وجود دارد.
دکتر حوریه جعفر زاده اظهار می دارند کنترل فشار خون و آزمایشات قبل از بارداری و چنانچه مادر دیابتیک است کنترل قند خون و تنظیم آن قبل از بارداری ( لااقل سه ماه) به پیشگیری از فشار خون بارداری کمک می کند.
