انتخاب قطعی جنسیت جنین پیش از انتقال به رحم با روش IVF & PGD
اهدای جنین و اهدای تخمک چیست؟
بهطور متوسط حدود % ۱۵-۱۰ از زوجين در ايران مبتلا به مشکل ناباروری میباشند. در دو دهه اخير موفقيتهای قابل توجهی در زمينه فنآوریهای نوين کمک باروری حاصل شده است. از روشهايی که امروزه مقبوليت زيادی يافته، استفاده از اهدای تخمک و اهدای جنين و یا استفاده از PGD & IVF برای تعیین جنسیت است. با افزايش متقاضيان درمان به روش تخمک و جنين اهدايی، مرکز درمان ناباروری بیمارستان پارسیان سيکلهای درمان ناباروری با استفاده از اين روش ها را جزو برنامههای معمولی خود قرار داده است در صورتيکه شما هموطن گرامي به اطلاعات بيشتری در ارتباط با برنامه های اهداء ما نياز داريد، می توانيد ادامه مطالب آمده در اين بخش را مطالعه کنيد.
اهدای تخمک
اولين گزارش موفقيت آميز اهدای تخمک مربوط به سال ۱۹۸۴ است. استفاده از این روش برای زنانی توصيه میشود که دارای رحم سالم با قابليت نگهداری جنين هستند اما تخمدانهای ايشان تخمک مناسبی توليد نمیکند. اين نقص همچنين ممکن است ناشی از عدم وجود تخمدان، نارسايی زودرس تخمدان يا سن بالای زن باشد. شايان ذکر است که در صورت ابتلای مادر به بيماری ژنتيکی، احتمال انتقال بيماری به کودک وجود دارد و در اينگونه موارد نيز میتوان به منظور پيشگيری از ابتلای کودک، از تخمک اهدايی استفاده نمود. همچنين اهداء کننده بايد دارای شرايط سنی خاصی باشد، ترجيحاً باروری وی قبلاً ثابت شده باشد و تيم درمانی با بررسیهای لازم از سلامت وی اطمينان حاصل کرده باشند. دليل شرط سنی اهداء کننده تخمک اين است که زنان جوان به داروهای هورمونی تجويز شده در طول درمان پاسخ بهتری میدهند و تخمکهای سالم و بيشتری دارند. همچنين امکان بروز اختلالات ژنتيکی، کمتر و درصد موفقيت بارداری آنها بيشتر است. تخمک اهدايی، موجب تولد نوزادی میشود که از نظر ژنتيکی کاملا متعلق به زوج گيرنده تخمک نمیباشد و حداقل ۵۰ درصد ژن فرزندی که حاصل می شود متعلق به خود والدين است.
اهدای جنين
اهداء جنين به معنای انتقال جنين حاصل از تلقيح خارج رحمی (IVF) اسپرم و تخمک يک زن و مرد به درون رحم زنی غير از زن صاحب تخمک است. قانون اهدای جنين در ايران در سال ۱۳۸۲ در مجلس شورای اسلامی تصويب و آييننامه اجرايی آن نيز در سال ۱۳۸۳ تصويب و ابلاغ شد. اهدا جنين يکی از راه های درمان زوج هايی می باشد که توانايی ايجاد جنين های سالم را ندارند. اهدا کننده های جنين اغلب زوج های سالمی می باشند که به منظور توليد جنين و اهداء آن در مرکز درمان ناباروری بیمارستان پارسیان تحت جراحی قرار می گيرند و يا زوجهای ناباروری هستند که در مرکز تحت درمان تلقيح خارج رحمی (IVF) می باشند و بعد از حامله شدن و فرزند دار شدن، تعداد اضافه جنين های تشکيل شده را که با روش سرماداری (Cryopreservation) در نيتروژن مايع منجمد و ذخيره شده به زوج نابارور ديگر اهدا می کنند. قبل از اهدای جنين زوج های دهنده از نظر تاريخچه پزشکی، ژنتيکی و تست های خونی برای تشخيص بيماری های عفونی از جمله ايدز، هپاتيت، و گروه های خونی بررسی می شوند و اجازه کتبی مبنی بر استفاده از جنين های آن ها و عدم داشتن هيچگونه حقوقی نسبت به نوزادان متولد شده را امضاء می کنند.
IVF & PGD چیست؟
یکی از راه هایی که می تواند در برخی از این بیماری ها که ژن یا کروموزوم معینی مسوول ایجاد آن است، مانع انتقال بیماری به فرزند شود؛ تشخیص قبل از لانه گزینی جنین یا PGD است. در این روش، باروری به وسیله IVF انجام می شود و رویان سالم در رحم مادر کاشته می شود.
PGD یعنی تکه برداری از جنین و ارسال یک سلول برای تعیین اختلال کروموزومی یا ژنی در آن جنین که معمولا ۴۸ ساعت طول می کشد و در صورت سالم بودن جنین آن را به رحم مادر منتقل می کنیم .
PGD را به چه کسانی توصیه کنیم؟
- خانواده هایی که سابقه تولد یک بچه ناقص یا عقب مانده دارند که ناشی از توارث آن اختلال از طریق ژن مخصوص یا اختلال در تعداد کروموزوم ها است؛ مثل داشتن یک فرزند مبتلا به سندرم داون یا سایر عقب ماندگی های ذهنی.
- خانواده هایی که دارای فرزند مبتلا به هموفیلی، تالاسمی ماژور، یا کری ارثی و سایر بیماری های مادرزادی هستند که با تغییر جنس فرزند یا تعیین این اختلال می توانند دارای فرزند سالمی شوند
- بیمارانی هستند که مدام دچار سقط جنین می شوند و فاقد فرزند هستند و در بررسی های انجام شده هیچ علت خاصی برای سقط مشخص نشده است. شاید علت سقط مربوط به جنین باشد که دارای نقص کروموزومی است که در این صورت می توان با انجام PGD بچه سالم به دنیا آورد.
انتخاب جنسیت جنین پیش از انتقال به رحم با روش IVF & PGD
با دستیابی محققان ایرانی به تکنیک پیشرفته تشخیص ژنتیکی ، امکان انتخاب جنسیت جنینیهای انتقالی به روش IVF-PGD فراهم و گامی تازه در توسعه تکنیکهای تشخیص ژنتیکی بیماریهای پیش از انتقال جنین در کشور برداشته شد.
دکتر زهرا زارعیان
تهیه شده: توسط دکتر زهرا زارعیان